Bối cảnh truyện là khu chung cư và những con phố phụ cận. Đối với người dân đô thị, thú cưng nói chung và những chú mèo nói riêng là niềm vui, chỗ dựa tinh thần, thậm chí như người bạn, người thân trong gia đình. Khi trở về nhà sau một ngày lao động mệt mỏi, có một sinh vật nhỏ bé chờ đợi, vui mừng chào đón, không phán xét, không hoài nghi… cảm giác thật thoải mái.
Ngược lại, đối với thú cưng trong đô thị, bản năng sinh tồn đã bị mất đi rất nhiều và chúng gần như chỉ có mỗi người chủ là nguồn sống lẫn nguồn vui.
Joni là tên một chú mèo Ba Tư, chú vốn sống ở Nga và duyên phận khiến chú gắn bó với Việt Nam. Chú không thích bắt chuột, chẳng mê cá, lười vận động… nhưng chú đáng yêu, phúng phính và có những người bạn “bản địa” siêu tinh nghịch. Đó là chú chó Công Chúa đỏm dáng của tiệm Tóc Kiều, là bạn mèo Xúc Xích bị bỏ rơi từ nhỏ lập “căn cứ địa” tại hầm xe chung cư và được rất nhiều cư dân… lén cho ăn. Là Xám Vện, mèo hoang chính hiệu, Munchkin - chú mèo chân ngắn mộng mơ…
Những người yêu động vật trong chung cư nỗ lực hết sức để tạo group, cùng che giấu chúng mỗi khi Ban quản lý kiểm tra. Thật đáng thương cho chú chó, chú mèo bị giam lỏng, không còn được tung tăng dạo chơi nữa. Tác giả đã dành tặng kết thúc có hậu cho tất cả nhân vật 4 chân trong cuốn sách này một kết thúc có hậu, nhưng chúng ta đều biết rằng ngoài đời thì không phải vậy.
Joni mặt tịt và đồng bọn tinh nghịchdành cho trẻ em và những người lớn từng là trẻ em, bởi niềm vui khi đọc những điều dễ thương luôn vượt qua mọi lằn ranh tuổi tác. Đặc biệt, những người trẻ cận GenZ sẽ thấy đồng cảm với nhiều khía cạnh trong cuốn sách bởi họ lớn lên với những kiến thức và ý thức mạnh mẽ hơn về vấn đề môi trường, về quyền động vật. Và đây cũng là thế hệ nhạy cảm với nỗi đau, sự cô đơn.
“Đôi khi chúng ta đối xử với bạn mình thật tệ!”
“Mèo sinh ra không chỉ để bắt chuột, chó không chỉ để giữ nhà, tụi nó có mặt trên đời này còn để bầu bạn với con người. Đôi khi chúng ta đối xử với bạn mình thật tệ…” là lời tâm sự của tác giả.
Tác giả và chú mèo Joni ngoài đời thực.
Chia sẻ với VietNamNet, anh Nguyễn Khắc Cường cho biết: “Joni là con mèo Ba Tư mặt tịt có thật ngoài đời, nó là thú cưng của một vị khách người Nga sang Việt Nam công tác. Xong việc vị khách bay sang một nước khác, nhưng họ không để ý và chọn nhầm hãng bay không được chuyên chở động vật. Thế là bất đắc dĩ, Joni bị bỏ lại ở sân bay Tân Sơn Nhất. Bà xã tôi làm việc ở sân bay, cũng… bất đắc dĩ phải mang Joni về nhà nuôi hộ vị khách với hy vọng họ sẽ quay lại đón.
Tôi chỉ nuôi mỗi Joni, 4 năm qua đi từ lúc nó 6kg nay cân nặng 10 kg chẵn. Câu chuyện đúng như những gì tôi kể trong sách, chỉ có điều khác là cho đến hôm nay chúng tôi chưa kết nối lại được với người khách và con mèo vẫn ở nhà tôi như một thành viên mới”.
“Nhà tôi ở chung cư. Vấn đề có được nuôi thú cưng hay không vẫn là câu chuyện tranh cãi gay gắt. Ngoài ra, tình tiết con mèo bị bỏ quên trong xe hơi, hay bị rơi xuống từ lầu 6 đều là những chi tiết có thật tại nơi tôi sống. Đó là chất liệu, là nguồn cảm hứng sáng tác”, tác giả nói thêm.
“Dùng thể loại đồng thoại để kể chuyện, tôi muốn rủ rê độc giả nhí bước vào thế giới của mèo Joni, ở đó có chú chó ưa làm điệu, con chim bồ câu và đàn mèo hoang... Tụi nó cũng có đời sống tình cảm như con người, cũng biết vui buồn, hờn giận, khao khát được yêu thương. Trong truyện có tình huống những con mèo, con chó cấu xé nhau dữ dội, nhưng bao trùm lên mạch truyện là thái độ sống rất tử tế giữa những con vật. Tử tế một cách hồn nhiên”, anh Nguyễn Khắc Cường bày tỏ.
Hình ảnh thú vị về chú mèo Joni đang "xem" màn nhận giải thưởng của tác giả Nguyễn Khắc Cường trên tivi.
Là “Me Rừng” trong bút nhóm Vòm Me Xanh sôi nổi một thời, và hiện là Phó Tổng biên tập báo Tuổi Trẻ (phụ trách khối ấn phẩm Khăn Quàng Đỏ), Nguyễn Khắc Cường đã dựng nên cả một thế giới ngụ ngôn hiện đại nho nhỏ trong Joni mặt tịt và đồng bọn tinh nghịch - một tác phẩm chữa lành và khiến người ta muốn sống tử tế hơn, yêu thương nhiều hơn.
“Mỗi người có lý do để tồn tại trên đời này, và những con thú cũng có quyền được sinh tồn như chúng ta. Thậm chí mèo, chó và nhiều con vật khác nữa từ lâu đã là bạn chí cốt của con người. Khi chúng ta buồn, cô đơn, những con vật này an ủi, xoa dịu và chữa lành. Nhưng có khi nào ta ngồi xuống và lắng nghe nỗi buồn của chúng không? Tôi chỉ khơi gợi nhẹ nhàng câu hỏi này cho độc giả cùng suy nghĩ”, tác giả chia sẻ về dụng ý viết cuốn sách.
Kể thêm về quá trình sáng tác của mình, anh Khắc Cường cho biết: “Sau Joni mặt tịt và đồng bọn tinh nghịch(NXB Trẻ, 2022) tôi viết tiếp cuốn truyện dài Kho báu trong thành phố(NXB Trẻ, 2023). Một số độc giả cũng đề nghị viết tiếp về Joni nhưng tôi chưa có ý tưởng hay”.
Đánh giá về thực tế sáng tác cho thiếu nhi tại Việt Nam, anh Nguyễn Khắc Cường cho rằng: “Truyện thiếu nhi hiện nay in đẹp, phong phú, nhiều tựa sách hơn trước. Có lẽ đây là lứa tuổi bắt đầu làm quen với sách nên các NXB tập trung mảng này để hình thành thói quen đọc cho các em. Tuy nhiên theo quan sát của tôi, tác phẩm cho trẻ em dưới 12 tuổi nhiều hơn, sách cho lứa tuổi 14- 16 có vẻ hiếm.
Hiện nay, nhà nước cũng tập trung phát triển mảng sách thiếu nhi bằng giải thưởng. Các giải thưởng của Hội Nhà văn đều có danh mục sách thiếu nhi. Giải thưởng Sách quốc gia cũng không quên thể loại này. Rồi giải thưởng sách Kim Đồng, giải Dế mèn, mới được công bố trong năm nay là giải thưởng sách cho thiếu nhi của TP.HCM...Tất cả những nỗ lực đó nhằm khích lệ, tìm kiếm, xây dựng nhiều cây bút viết cho thiếu nhi.
Cẩm nang bổ ích giúp trẻ phát triển toàn diện'Tâm lý học dành cho học sinh tiểu học' là tài liệu tham khảo hữu ích cho học sinh tiểu học, cha mẹ và giáo viên." border="0"/>
Để làm cho người trẻ hứng thú với sách, cần tác động vào nhu cầu tự thân của người trẻ (Ảnh: Thư viện Cánh diều).
Ở góc độ vĩ mô, Giám đốc NXB Phụ nữ cho rằng nhà nước ban hành chiến lược sách quốc gia bao gồm: Giới thiệu các cuốn sách tri thức nền tảng giúp người trẻ tự trang bị tri thức nền, làm chủ tri thức, tự tin ra với thế giới. Nhà nước cũng cần xây dựng chiến lược sách giáo dục gia đình, giáo dục việc đọc sách bắt buộc trong trường học, từ đó xây dựng thói quen đọc sách ngay từ nhỏ để khi trưởng thành, họ là những người trẻ có thói quen đọc sách, có hứng thú với sách. Có thể xây dựng thanh niên là lực lượng nòng cốt để đẩy mạnh phong trào đọc sách trong toàn dân. Muốn vậy, thanh niên, người trẻ sẽ phải tự đọc sách, trang bị các kiến thức từ sách để có thể trở thành người hướng dẫn đọc sách.
Thêm vào đó, người đứng đầu NXB Phụ nữ còn hiến kế phát động phong trào đọc và ứng dụng tri thức từ sách vào cuộc sống: sản xuất, kinh doanh, giáo dục,… Xây dựng các hình ảnh giáo dục truyền cảm hứng về việc đọc sách: lãnh đạo đọc sách, thầy cô đọc sách, bố mẹ đọc sách, những người thành công,… đọc sách, từ đó truyền cảm hứng cho người trẻ đọc sách, trẻ em đọc sách, gia đình đọc sách, nhà trường đọc sách, cộng đồng đọc sách, quốc gia đọc sách…
Sách phải được hiện diện ở bất cứ đâu
Trong khi đó, bằng kinh nghiệm tham gia chương trình Sách hóa nông thôn cùng nhiều chương trình khác, "cửu vạn sách" Đỗ Tiến Thành cho rằng vận động các gia đình trẻ xây dựng tủ sách gia đình, cha mẹ đọc sách cùng con mỗi ngày, để cho trẻ em từ nhỏ đã được tiếp xúc, nghe, đọc sách là việc đầu tiên nên làm.
Sau đó sẽ tới việc vận động các trường mầm non, các trường phổ thông làm tủ sách lớp học theo hình thức xã hội hóa, vận động đưa giờ đọc sách vào trường học ngay từ lứa tuổi mầm non. Bên cạnh đó, các chương trình mừng tuổi sách trong các dịp lễ, tết đem đến cho con trẻ những món quà ý nghĩa là những cuốn sách, tạo niềm vui thực sự cho các em với sách ngay từ nhỏ.
Thói quen đọc sách cần được xây dựng ngay từ trong gia đình (Ảnh: Thư viện quốc gia Việt Nam).
"Để có những người trẻ đọc sách, chúng ta không có cách nào khác là nuôi dưỡng những mầm đọc từ lúc còn nhỏ với vai trò không thể thiếu của cha mẹ, thầy cô. Khi đã có được hạt nhân là các mầm đọc, đất nước cần phát triển hệ thống thư viện ở khắp mọi nơi để sách được hiện diện ở bất cứ đâu. Đó là môi trường giúp nuôi dưỡng văn hóa đọc và tạo ra niềm yêu thích đọc sách", anh Đỗ Tiến Thành chia sẻ.
Đồng quan điểm, chị Phan Lê Hải Linh – sáng lập Thư viện Cánh Diều cho rằng khi đã trưởng thành, 18-20 tuổi là lúc mà rất nhiều thói quen đã được định hình và rất khó thay đổi. Việc hình thành thói quen đọc sách, văn hoá đọc cho một cá nhân nên bắt đầu ngay từ khi còn nhỏ, từ bậc mầm non.
"Đó chính là lý do vì sao tôi thành lập thư viện Cánh Diều và nhóm đọc tại cộng đồng, hướng tới trẻ em từ 3-11 tuổi. Vì từng có quãng thời gian làm việc tại Cục Trẻ em, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, được tiếp xúc với nhiều chuyên gia tâm lý, giáo dục nên tôi biết rằng từ 0-11 tuổi là giai đoạn hình thành thói quen, định hình một con người.
Bởi vậy, từ tháng 8/2017, tôi bắt đầu thành lập nhóm đọc sách tại cộng đồng và tổ chức các buổi đọc sách miễn phí cho trẻ mầm non tại chính quán cafe của mình. Các buổi đọc sách được tổ chức vào sáng Chủ nhật hàng tuần, dần dần thu hút được sự quan tâm của nhiều bậc cha mẹ. Tôi chính là người trực tiếp tổ chức hoạt động và đọc sách cho các bạn nhỏ nghe. Sau này, quán cafe của tôi trở thành điểm đọc quen thuộc của nhiều bạn nhỏ quanh khu vực đó nên bạn bè động viên tôi phát triển nó thành một dự án thư viện. Tôi đặt tên cho dự án nhỏ của mình là Cánh diều", chị Hải Linh chia sẻ.
Chị Hải Linh mong muốn nếu hình thành được thói quen đọc sách từ nhỏ (mầm non), các em sẽ được phát triển rất tốt về ngôn ngữ, năng lực cảm xúc. Lớn lên, các em sẽ có năng lực tự học rất cao. "Tôi cho rằng năng lực tự học là điều vô cùng quan trọng trong bối cảnh hiện nay, khi mà công nghệ khiến mọi thứ thay đổi nhanh chóng, đòi hỏi con người phải liên tục trau dồi để thích nghi", người đứng đầu thư viện Cánh diều nói.
Tình Lê
Văn hoá đọc trước sự xâm lấn của facebook, youtube
Văn hóa đọc ở Việt Nam trong bối cảnh hội nhập và phát triển đã mở ra rất nhiều cơ hội mới và cả những khó khăn.
评论专区