Thời gian qua, hiện tượng “du học không trở về” hoặc người tài không chọn môi trường làm việc trong nước đã khiến dư luận chú ý. Theo một số nhà khoa học, có người đang âm thầm trở về. Cũng có những người lựa chọn ở lại sau khi xem xét những yếu tố quan trọng để phát triển nghề nghiệp.

GS.TSKH Lê Tuấn Hoa, Viện trưởng Viện Toán học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam:“Nhiều người giỏi vẫn về nhưng không “đánh bóng” tên tuổi”.

GS.TSKH Lê Tuấn Hoa (ảnh Tiền phong)

Gần đây, nhiều người hay thảo luận và cho rằng nhân tài biến đi đâu. Thực tế, có nhiều bạn trẻ có những công trình rất xuất sắc, một số người ở lại nhưng có người đã và đang trở về. Tuy nhiên, vốn những người làm khoa học rất khiêm tốn nên nhiều người cho rằng họ đi đâu.

Tôi lấy thí dụ vừa qua, Viện Toán học đã quyết định trao giải thưởng (2 năm một lần) cho một nhà khoa học trẻ vừa về nước được 2 năm nay và hiện đang công tác tại TP Hồ Chí Minh. Anh này có một công trình được đăng tại một trong hai tạp chí đầu ngành của thế giới.

Tôi còn nhớ, trừ một số GS hoạt động ở nước ngoài và mấy chục năm trước có GS Nguyễn Hữu Anh cũng được đăng tải khi ông ấy đang công tác tại Viện Nghiên cứu cao cấp của Brighton, việc một nhà khoa học trẻ trong nước có công trình tại tạp chí uy tín này, đến bây giờ chưa từng xảy ra.

Mặc dù vậy, chúng tôi không bao giờ gọi đó là nhân tài. Chúng tôi coi đó là những người giỏi và họ thực sự đang háo hức trở về nước.

Đặc biệt, quan điểm của chúng tôi đưa ra là, các GS đầu ngành có thể không trở về nước hẳn cả năm vì như thế sẽ rất phí phạm. Người ta có thể về vài tháng hoặc vài tuần là những sự cống hiến quý giá không thể tính toán.

Chẳng hạn, GS Vũ Hà Văn, từ khi thành lập Viện Toán đến nay, năm nào ông ấy cũng về. Là một trong những nhà Toán học xuất sắc, là ngôi sao sáng và cộng sự của nhiều người đầu ngành trong Toán học nhưng năm nào trở về nước, ông cũng tham gia giảng bài. Và còn rất nhiều GS có uy tín khác đều âm thầm quay về cống hiến như thế.

Tôi nghĩ, chúng ta thực sự đã lôi cuốn được những người giỏi trở về, hoặc thậm chí cả khi đang hoạt động ở nước ngoài, đội ngũ đó vẫn quan tâm đến sự phát triển của Toán học trong nước nói riêng và khoa học nói chung. Đấy là những đóng góp quý giá không thể tính toán được.

Theo cá nhân tôi, nhiều người rất giỏi nhưng họ chỉ lặng lẽ làm công tác nghiên cứu, không đánh bóng tên tuổi và im lìm đâu đó, nhiều khi tìm thông tin không dễ. Vì thế, nếu chỉ nhìn nhận một vài hiện tượng để đánh giá người tài không trở về là chưa chính xác".

GS Chu Hảo, nguyên Thứ trưởng Bộ Khoa học & Công nghệ:“Chính sách thu hút người tài còn nhiều bất cập”

GS Chu Hảo

Nói chung chính sách đào tạo, tuyển chọn và sử dụng người có tài ở nước ta trong mấy chục năm gần đây chưa tốt và hiệu quả kém. Nhiều chính sách sai, chẳng hạn: Phân biệt thành phần xuất thân; Dựa vào lý lịch, cơ cấu, tuổi tác, vùng miền...là chính. Có một số chính sách đúng nhưng không đi vào cuộc sống hoặc thực hiện sai, chẳng hạn: Nâng đỡ cán bộ trẻ, đối xử với các ý kiến phản biện của trí thức v.v...

Đặc biệt là chính sách thu hút người tài đang học tập và làm việc ở nước ngoài về tham gia xây dựng và bảo vệ đất nước còn nhiều bất cập. Hầu hết người tài trong các lĩnh vực không cần lắm những ưu đãi đặc biệt về điều kiện sống, mà đòi hỏi một sự tôn trọng thật sự và môi trường nghiên cứu, kinh doanh, làm việc thuận lợi. Đó là tự do học thuật, bình đẳng trong kinh doanh và thông thoáng gọn nhẹ trong các thủ tục hành chính- những điều chúng ta còn thiếu, hoặc chỉ dừng lại ở các khẩu hiệu chính trị. Cơ chế " con ông cháu cha " có ảnh hưởng nhưng không đáng ngại đối với những người thực tài.

Tôi tin tưởng rằng, khi nào người tài ở trong nước thực sự được trọng dụng thì những người ưu tú ở nước ngoài sẽ lần lượt trở về. Ai chưa về có nghĩa là hiệu quả tổng hợp các cố gắng của họ ở nước ngoài cao hơn hẳn khi về làm việc trong nước. Trong trường hợp ấy, nên khuyến khích họ yên tâm cống hiến ở nước ngoài, thế giới " phẳng "rồi mà và yêu nước cũng có nhiều cách khác nhau".

TS Đặng Đình Tới, Chủ nhiệm Khối chuyên Lý, Phó Hiệu trưởng Trường chuyên KHTN (ĐHQG Hà Nội):“Không ai muốn bỏ quê hương để ra đi”.

Nói về những nhân tài xuất thân từ Trường chuyên Khoa học tự nhiên (KHTN), tôi thấy có người đi nhưng cũng có người trở về chứ không phải tất cả đều ở lại nước ngoài.

Tôi nghĩ, ở đâu có điều kiện làm việc thì đều tốt cho các em. Có những em tài năng, đoạt giải HCV, HCB môn này nhưng một số năm sau, các em không theo ngành đó nữa, đó là tùy thuộc lựa chọn của mỗi người.

Còn để đánh giá năng lực của một người từ khi trưởng thành đến lúc đủ điều kiện để trở về, tôi nghĩ tùy vào khả năng làm việc của mỗi người. Nếu về một nơi mà không được trọng dụng, cho dù có ở cả đời cũng không phát huy được hết năng lực.

Về cơ chế để thu hút người tài hiện nay ra sao, tôi nghĩ phụ thuộc vào việc hoạch định chính sách chứ không phụ thuộc vào bản thân nhà khoa học. Qua gặp gỡ và qua thư từ với các em, tôi đã nhận ra: Được cống hiến cho đất nước cho quê hương thì chẳng cũng muốn. Không ai muốn bỏ quê hương để ra đi. Vấn đề là ở đâu người ta có thể phát triển được năng lực lại là chuyện khác.

Qua những lần trò chuyện, tôi hiểu tâm nguyện của các em: Muốn phục vụ quê hương đất nước nhưng để lựa chọn, rõ ràng họ lựa chọn cái tốt hơn.

(Theo Mỹ Hà/ Dân Trí)

Xem thêm:

Anh trai tôi tự hào vì Nghé lắm. Có thằng con đáng yêu hoạt bát như thế ai mà không mê. Thế nhưng gần đây mọi thứ bắt đầu bất ổn khi có người bình luận trên mạng rằng nhìn cu Nghé không giống bố chút nào.

Thằng bé có mái tóc xoăn hoe hoe, da trắng, môi hơi dày, mi với mày đều rậm. Anh tôi thì ngược lại, tóc rễ tre đen, da ngăm, môi mỏng cong tớn, được mỗi cái mũi dọc dừa cao như tây. Lúc Nghé mới sinh cả nhà thấy nó có mũi cao giống bố, nhưng giờ thì các nét càng lúc càng khác xa anh tôi.

Gia đình tôi đều có tư tưởng hiện đại nên ai cũng cho rằng Nghé không nhất thiết phải giống bố. Hàng xóm chớm nhắc đến Nghé là bà nội tôi gắt lại luôn. Bà bảo “Mẹ nó có phải đẻ thuê đâu mà phải in ra một đứa y xì bố”. Anh tôi cũng gạt hết mọi lời đàm tiếu sau lưng, tin tưởng rằng Nghé 100% con mình.

2 tháng nữa là Nghé tròn 3 tuổi. Thằng bé đã lớn hơn rất nhiều, suốt ngày hát nói như chim khướu. Tuy nó rất nghịch nhưng cả nhà đều thương yêu Nghé. Nó biết điều đó nên thi thoảng hay đòi hỏi linh tinh, song anh tôi luôn dạy nó theo cách mềm mỏng.

Gần đây càng lúc càng nhiều người xì xào bảo thằng Nghé không phải con cháu ruột nhà tôi. Đến họ hàng ở quê gọi điện ra hỏi thăm cũng thắc mắc khiến bố mẹ tôi khó xử vô cùng. Sau nhiều lần họp nội bộ thì gia đình tôi vẫn thống nhất bảo vệ quan điểm tin tưởng chị dâu và bỏ qua lời đồn thiên hạ.

Thế nhưng chị dâu có vẻ không chấp nhận chuyện bị mang tiếng oan. Mọi người trong nhà sợ chị buồn và tủi thân nên chẳng ai hỏi thẳng về thằng Nghé. Anh tôi cũng khẳng định con trai mình thì mình biết, tình phụ tử không thể phủ nhận được.

Bẵng đi mấy tuần đùng cái hôm qua khi vừa cơm tối xong thì chị dâu mời cả nhà ra phòng khách nói chuyện. Chị đặt một tập giấy mỏng lên bàn, vừa cầm lên đọc tôi đã sốc không nói nên lời. Đó là kết quả ADN, trên đó ghi rõ kết luận 2 mẫu tóc trùng khớp quan hệ cha con. Ông bà, bố mẹ thở phào nhẹ nhõm. Tôi thì cứ cảm giác có gì đó không ổn.

Anh trai tôi thì vẫn vui vẻ hỏi vợ lấy mẫu của chồng đi xét nghiệm lúc nào mà anh không biết. Chị dâu cũng hớn hở đáp lại rằng có mỗi sợi tóc thì có gì khó đâu. Cả nhà tôi gật gù đồng ý, nhưng chỉ vài giây sau ai nấy sững lại nhìn nhau. Hình như có gì đó sai sai thì phải?

Chị dâu lấy tóc của anh tôi làm mẫu xét nghiệm? Cơ mà anh ấy đã cắt trọc từ 1 năm trước rồi còn đâu! Lần đó Nghé nghịch nến thơm đang đốt trong phòng khiến bố nó cháy một mảng tóc, đi cạo về xong thấy hợp nên anh tôi để đầu trọc suốt từ bấy đến giờ. Muốn lấy tóc của anh phải dùng nhíp mới được 1 đoạn ngắn tí. Không thể có chuyện tóc anh rụng trên đất rồi chị dâu bí mật nhặt được. Có phải tóc dài như phụ nữ đâu.

Nói xong tự nhận ra mình lỡ lời nên chị dâu im tịt. Tôi vẫn nhớ ánh mắt anh trai lúc ấy vừa đáng thương vừa ngờ nghệch, như kiểu anh không tin chuyện bị vợ lừa. Các thành viên còn lại trong nhà cũng hoang mang, ai nấy im lặng về phòng ngủ.

Hôm nay nhà tôi im ắng phát sợ. Nhóm chat gia đình cũng không rôm rả như mọi khi. Trời rét nên thằng Nghé được nghỉ học, anh tôi cũng nghỉ làm ở nhà trông nó. Thế nhưng trông vẻ mặt anh khá thất thần, cả ngày cứ như mất hồn vậy. Chắc anh tôi chưa tiếp nhận được sự thật Nghé không phải con trai mình. Tôi cũng không biết phải khuyên anh như nào nữa.

Nhắn tin tâm sự với mẹ thì mẹ tôi thở dài bảo chưa biết giải quyết tình cảnh này như thế nào. Chị dâu nhiệt tình chứng minh lời đàm tiếu thiên hạ là sai, nhưng không ngờ chị lại tự bê đá đập vào chân mình. Bố mẹ tôi thương thằng Nghé lắm, tiếc thằng cháu đẹp trai lém lỉnh, tiếc cả công chăm bẵm suốt mấy năm từ lúc nó lọt lòng.

Hình như đêm qua mẹ có nghe loáng thoáng tiếng chị dâu giải thích với anh tôi trong phòng rằng chị trót qua đêm 1 lần với bạn trai cũ sau khi quen anh. Chị tưởng không có vấn đề gì nhưng kết cục anh tôi lại là người “đổ vỏ”. Anh tôi hiền nhưng đâu có nghĩa là ngốc, anh bảo để yên cho anh suy nghĩ ít hôm.

Buồn thật chứ. Giờ không khí trong nhà tôi lạ lùng lắm. Chuyện tày trời như thế bỏ qua cũng khó, mà nhắm mắt tiếp tục nuôi con người khác thì liệu anh tôi có làm được không?

Theo Phụ nữ Việt Nam

Kết hôn 16 năm, ông bố xét nghiệm ADN phát hiện 4 con không phải của mình

MC Mai Ngọc diện váy đen dịu dàng đầy nữ tính.

Diễn viên Hồng Diễm mặc áo măng tô kaki rất trẻ trung.

Cựu mẫu Thuý Hạnh trong trang phục đời thường thoải mái.

Stylist Hoàng Ku cũng tranh thủ lựa chọn những món đồ cho mình.

MC Thái Dũng khoe chiếc áo phông mình ưng ý.

Hotgirl Hà Thành Bế Hoàng Mai.

Hotgirl Quỳnh Lương và Quỳnh Anh.

MC Mù Tạt.

Ngân An

Vân Hugo thoát chết khi xe mất lái

 - Nữ MC, diễn viên gặp tai nạn xe mất lái trong một chuyến đi công tác ở Hà Tĩnh. Rất may cô và bạn bè không bị sao.