Trong khi Xavier là vũ khí nổi tiếng của Nvidia giúp ông lớn này đánh sâu vào mảng chip cho ô tô trong suốt 3 năm qua thì Orin lại là cái tên đang nhận được nhiều chờ mong. Đích thân chủ tịch kiêm CEO Jensen Huang của Nvidia cách đây ít lâu đã tiết lộ về thế hệ chip có tên "Orin" được thiết kế với khả năng xử lí tới hơn 200.000 tỉ phép tính mỗi giây, một trong những dòng chip khủng nhất hiện tại cho robot hoặc hệ thống tự hành.

Cái tên "Nvidia Drive Orin" xuất hiện trong cú bắt tay với VinFast khiến giới công nghệ tin chắc, đây chính là "siêu phẩm" đã được lãnh đạo Nvidia bật mí cho thế giới trước đó. Chính xác, con chip khủng Orin sử dụng trên xe VinFast trong tương lai sẽ có khả năng xử lí lên tới 254.000 tỉ phép tính trên giây (254 TOPS - 1 TOPS tương đương 1.000 tỉ phép tính/giây). Cần phải biết, một chiếc Xbox Series X đời mới cũng chỉ đạt mức 12 TOPS. Con chip Qualcomm Snapdragon 888 trên những mẫu điện thoại làm khuynh đảo thị trường những tháng đầu năm nay cũng chỉ có hiệu suất khoảng 26 TOPS.

Với chuyên gia công nghệ Ngô Đức Hải (Đồng sáng lập công ty Funzilla Việt Nam), con số đáng kinh ngạc 254 TOPS, gấp cả chục lần những con chip hiện tại, cho thấy, VinFast đang tính toán để làm nên những chiếc xe có tốc độ xử lí thông tin khủng nhất trên thị trường.

Điều này được cho chính là để nhắm tới các sản phẩm xe điện cao cấp có khả năng tự hành cấp độ 3 trở lên, như những thông tin mà VinFast đã công bố trước đó.

Để làm được, theo ông Hải, điều đầu tiên là bộ não của chiếc xe chắc chắn phải có "chỉ số thông minh" gấp nhiều lần hiện tại. Ông đơn cử như với ô tô điện VinFast, theo công bố từ nhà sản xuất, ngoài 14 camera xung quanh xe, ô tô còn trang bị cảm biến LiDAR cùng hệ thống cảm biến 360 độ. Riêng 14 camera, mỗi chiếc theo ông sẽ truyền khoảng 5-6 megabytes dữ liệu về trung tâm mỗi giây. Cộng thêm một loạt những cảm biến khác, liên tiếp truyền về trong suốt quá trình di chuyển, lượng hình ảnh có thể là hàng trăm megabytes hoặc hơn.

Điều khó theo ông là khả năng tính toán tất cả các kịch bản phát sinh khi xe di chuyển tốc độ cao. Ông lấy ví dụ, tính năng hỗ trợ lái trên đường cao tốc (highway pilot) ở cấp độ tự hành 3, người lái có thể bỏ tay ra khỏi vô lăng. Với tốc độ di chuyển có thể lên tới 100km/h, hệ thống xử lí phải tính toán mọi trường hợp, nguy cơ va chạm trong từng giây di chuyển trên đường. Nếu xe phía trước phanh gấp, bộ não trong xe phải tính được thời gian va chạm, đo lực phanh, quãng đường dừng xe dự kiến, khoảng cách trái phải, để đưa ra quyết định phanh gấp hay ra lệnh đánh lái sang trái hoặc phải với độ rủi ro ít nhất. Tức là trong một hành trình, bộ não trên xe sẽ liên tục phải giải hàng nghìn bài toán, một cách chính xác, không sai sót.

"Mỗi giây di chuyển sẽ là bài toán tổ hợp chập của vài chục kịch bản, được giải trong thời gian cực ngắn, quyết định cần có trong 1 phần nghìn giây để tiết kiệm tối đa thời gian cho hệ thống cơ khí thực hiện tác vụ phanh hoặc đánh lái. Trong giao thông, đó là khoảnh khắc sống còn. Nếu là một con chip yếu, tình trạng nghẽn và 'đứng hình' thậm chí có thể xuất hiện, người dùng sẽ gặp rủi ro lớn", ông Hải nói.

Xây "móng" cho cấp độ tự hành khủng

Với "vũ khí hạng nặng" của Nvidia, theo giới chuyên gia, VinFast có vẻ không chỉ hướng tới khả năng tự hành cấp độ 3 cơ bản mà có thể là Full Self Driving, cấp độ cao nhất trong mức 3 với những tác vụ đầy đủ như: Hệ thống giám sát người lái, Trợ lái khi ùn tắc (Traffic Jam Pilot), Ra vào đường cao tốc...

Ông Bùi Trọng Hiếu, một chuyên gia công nghệ, từng nhiều năm làm việc ở Silicon Valley (Mỹ) lấy ví dụ về tính năng "Trợ lái khi ùn tắc". Các hoạt động chỉ bao gồm liên tục phanh, dừng lại, di chuyển, tăng tốc rồi lại phanh. Tuy nhiên thực tế, một chiếc xe tự lái của hãng lớn trên thế giới đã phải "đầu hàng" trên đường phố Việt Nam bởi cùng lúc xuất hiện "mưa" phương tiện từ nhiều phía vượt lên. Theo ông, đó là lý do vì sao, một ông lớn khác là Audi từng ra mắt tính năng tương tự nhưng vấp phải quy trình công nhận ở nhiều nơi vì sự phức tạp trong giao thông từng khu vực. Riêng với VinFast, ông kì vọng tính năng này sẽ trở nên hoàn hảo hơn với hệ thống chip khủng như hiện tại.

Mặt khác, theo ông, hệ thống chip trên ô tô rất khác so với đồ dùng cá nhân khác. Lượng kiến thức mà hệ thống này phải học vô cùng lớn. Ví dụ, với bản đồ, trên mọi quãng đường di chuyển, chính hệ thống xử lí phải so sánh (từ hệ thống biển báo, tốc độ tối đa, thông báo lối rẽ, trạm thu phí...) với phiên bản được lưu trữ để cập nhật, tính toán hỗ trợ người dùng.

Ngoài ra, với xe điện, khi nhà sản xuất hoàn thiện hệ thống phần mềm, cập nhật các tính năng mới, một chiếc xe thậm chí có thể từ tính năng tự hành cấp độ 2 có thể vọt lên cấp độ 3 hoặc 4. "Dư địa" để một chiếc xe điện trở nên thông minh hơn là vô cùng lớn. Tuy nhiên, điều kiện đầu tiên là hệ thống xử lí phải đủ không gian để tính toán những phép tính phức tạp. Bởi thế, theo ông Hiếu, việc trang bị một con chip 254.000 tỉ phép tính như VinFast sẽ đảm bảo để những chiếc ô tô điện có nhiều không gian để trưởng thành.

Ông dự đoán, với sức mạnh công nghệ chip hiện tại trên Orin của Nvidia, những chiếc xe điện của VinFast sẽ có lớp nền vững để có những sản phẩm đầu tay có khả năng tự hành cấp độ 3 và thậm chí là mở rộng lên 4 sau đó. Đây là khả năng tự hành cấp cao - không cần người lái phải điều khiển xe trong rất nhiều điều kiện.

"Điều này cũng giống như xây dựng một ngôi nhà, cần nền móng lớn, bền chắc mới đủ sức làm nên một tòa nhà cao tầng. VinFast đang xây một lớp nền cực kì vững chãi", ông Bùi Trọng Hiếu nói.

An Nhiên

Là một trong bốn đại dưỡng chất của khẩu phần ăn hàng ngày, chất đạm là nguồn dinh dưỡng đặc biệt cần thiết cho con người. Chất đạm là nguyên liệu xây dựng nên tế bào của các cơ quan trong cơ thể, là chất dinh dưỡng thiết yếu để hình thành và duy trì cơ bắp, là thành phần các kháng thể giúp chống nhiễm trùng, tạo nên các nội tiết tố, men tiêu hóa, protein huyết thanh, giúp duy trì các phản ứng trong huyết tương, dịch não tủy, dịch ruột,… và cung cấp năng lượng để duy trì sự sống và phát triển.

Nếu ăn thiếu đạm, cơ thể sẽ bị suy dinh dưỡng, sụt cân, còi cọc, cơ teo nhão, kém tiêu hóa hấp thu, dễ mắc bệnh nhiễm trùng, thiếu máu, suy nhược,…

Chất đạm được cấu trúc từ các acid amin. Có 22 loại acid amin, trong đó có 8 loại rất thiết yếu mà cơ thể không tự tổng hợp được mà phải cung cấp từ thức ăn bên ngoài đưa vào, đó là leucin, isoleucin, lysine, methionin, tryptophan, phenylalanine, threonine, valine. Vì vậy ăn đủ đạm là điều rất cần thiết.

Điều đáng lưu ý là có nhiều loại thực phẩm giàu đạm với các giá trị sinh học khác nhau sẽ cung cấp số lượng và chất lượng protein khác nhau. Ví dụ, thực phẩm giàu đạm có nguồn gốc từ động vật như thịt, cá, trứng, sữa sẽ có giá trị sinh học cao hơn là thực phẩm chứa đạm có nguồn gốc thực vật như gạo, đậu đỗ, nấm, ...,có nghĩa là chất đạm từ thịt cá sẽ được hấp thu và sử dụng cao hơn từ đậu nấm. Cũng là đạm từ sữa nhưng đạm whey dễ tiêu hóa và hấp thu hơn là đạm casein.

Lưu ý về tỷ lệ đạm sữa

Trong thành phần bơ sữa có chứa 2 loại đạm, đó là đạm whey và đạm casein. 

Đạm Whey có đặc điểm là dễ hòa tan, giải phóng acid amin nhanh chóng, nên được hệ tiêu hóa hấp thụ vào máu (thể hiện bằng thời gian lưu lại trong dạ dày ngắn) và đi thẳng tới các bộ phận trong cơ thể (cơ bắp, trí não,..), cung cấp cho các tế bào nguyên liệu để tổng hợp protein nhanh chóng giúp sửa chữa những phần cơ thể bị tổn thương trong quá trình làm việc. Điều đó giúp phục hồi sức khỏe sau thời gian làm việc, học tập, vui chơi mệt mỏi cũng như thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển của cơ thể.

Đạm Casein có đặc tính vón cục nên giải phóng acid amin cho cơ thể chậm hơn đạm whey, thời gian lưu trữ ở dạ dày lâu hơn nên tốc độ hấp thu vào máu cũng chậm hơn và khả năng phục hồi sức khỏe cũng chậm hơn đạm whey, có ý nghĩa cho những phục hồi chậm và kéo dài khi cơ thể  nghỉ ngơi.

Đạm whey và casein đều cần thiết cho cơ thể nhưng nếu bổ sung không đúng thì có thể gây ra những tác động bất lợi cho cơ thể: nếu cung cấp đạm whey ít sẽ không đủ cung cấp cho hoạt động toàn diện từ trí não đến cơ bắp của một ngày.

Nếu cung cấp đạm casein nhiều vì ban đêm cơ thể không hoạt động nên khi thừa sẽ dẫn đến protein chuyển hóa thành chất béo dự trữ tại các cơ quan gây béo phì và bệnh về tim mạch.

Theo các chuyên gia y tế khuyến cáo các sản phẩm dinh dưỡng chứa đạm cho cơ thể người nên dựa vào tỷ lệ đạm whey/casein có trong sữa mẹ. Sữa mẹ được đánh giá là chỉ tiêu vàng về các chất dinh dưỡng dành cho trẻ nhỏ trong những năm đầu đời đặc biệt là hàm lượng cũng như chất lượng đạm trong sữa mẹ. Tỷ lệ đạm whey/casein trong sữa mẹ là 60/40. Trong khi đó sữa bò đạm chủ yếu là casein với tỷ lệ 77-82%.

Đạm whey là nguồn axit amin có chuỗi phân nhánh (BCAA) tốt nhất, kể cả leucine, cũng đã được chứng minh thúc đẩy sự tổng hợp đạm của cơ bắp. Đạm whey cô đặc chứa hàm lượng lactose rất ít so với hầu hết các loại bột sữa hoặc bột whey ít cô đặc. Một số nghiên cứu về đạm whey đã cho thấy rằng chế độ ăn giàu hàm lượng đạm whey có thể giúp:

- Duy trì một trọng lượng cơ thể khỏe mạnh: Chế độ ăn giảm calo, hàm lượng đạm cao đạm whey có thể cải thiện chất lượng của việc giảm cân bằng cách giúp cơ thể giảm đi lượng chất béo và giúp duy trì cơ bắp.

- Kiềm chế cơn đói: Đạm whey có thể giúp cảm thấy no hơn lâu hơn carbohydrates hay chất béo.

- Phát triển cơ bắp: Việc tiêu thụ đạm whey cùng với luyện tập thể dục thường xuyên có thể giúp cho cơ bắp phát triển nhiều hơn so với chỉ có tập thể dục hoặc tập luyện kết hợp với tiêu thụ carbohydrate.

- Tăng cường khả năng phục hồi của việc tập luyện: Tiêu thụ đạm whey đi kèm với tập thể dục sẽ giúp hình thành và phục hồi cơ bắp.

Giúp duy trì cơ bắp: Tiêu thụ lượng đạm chất lượng cao nhiều hơn và kết hợp với tập thể dục có thể giúp duy trì khối lượng cơ bắp khi có tuổi, đem lại lối sống tích cực hơn.

Với tiến bộ trong công nghệ và sự đầu tư vào nghiên cứu và phát triển đã sản xuất ra các sản phẩm đạm sữa giá trị gia tăng này. Đạm whey cô đặc WPC có hàm lượng đạm từ 34 - 89% và đạm whey phân lập WPI có hàm lượng đạm đạt ở mức từ 90% trở lên. Các loại đạm này được dùng làm thực phẩm thay thế bữa ăn hoặc thức uống thể thao, công thức sữa sơ sinh cho trẻ sơ sinh bị dị ứng sữa, thanh dinh dưỡng, chế biến phomai, thịt, bánh ngọt, bánh mì, …

Đạm sữa cô đặc MPC cũng cung cấp các khoáng chất quý giá như canxi, magiê và phốt pho trong các công thức để có thể giảm bớt nhu cầu bổ sung các nguồn khoáng chất này. Hoa Kỳ là quốc gia sản xuất và xuất khẩu đạm whey lớn nhất thế giới và sản lượng đạm sữa cũng gia tăng trong những năm gần đây, không chỉ dành cho các vận động viên mà còn cho người tiêu dùng quan tâm đến vấn đề quản lý cân nặng cơ thể, người trưởng thành và cả người già.

Về chất lượng đạm, đạm sữa dễ tiêu hóa, nguồn đạm chất lượng cao hoàn chỉnh chứa tất cả các axit amin cần thiết và không cần thiết và hàm lượng axit amin có chuỗi phân nhánh cao (BCAA), hấp thu nhanh giúp hình thành và duy trì cơ bắp. Các khuyến cáo về lượng đạm tiêu thụ cân bằng tối ưu cho mỗi bữa ăn là 20-30g.

Vì vậy khi bổ sung các sản phẩm dinh dưỡng chứa chất đạm, cần tìm hiểu về thành phần tỷ lệ chất đạm của sản phẩm để lựa chọn cho đúng giúp đảm bảo sức khỏe.

BS CK1 Đào Thị Yến Thủy

(Trưởng Khoa Dinh dưỡng Bệnh viện Quốc tế Hạnh Phúc)