Ảnh minh hoạ. Nguồn: ZDNet.

Đến tháng 12, trụ sở ở Quảng trường Thời đại của Morgan Stanley chỉ kín phân nửa chỗ trong một ngày điển hình. “Tôi đã sai lần này”, Gorman nói với một người phỏng vấn, thừa nhận rằng ông đã đánh giá sai thái độ kém thiết tha của người lao động đối với việc quay trở lại với những chuyến đi về và lịch trình trước đại dịch của mình.

Các công ty trên khắp nước Mỹ đều trì hoãn các mốc thời gian mà họ đã đề ra trước đó. Lyft, ứng dụng gọi xe, cho biết họ sẽ không yêu cầu lao động quay trở lại văn phòng cho đến năm 2023. Tại Ford, 30.000 lao động được kỳ vọng sẽ quay trở lại với công việc văn phòng - công nhân nhà máy đã quay lại xưởng từ gần một năm rưỡi qua - nhưng giờ lại nhận được thông báo rằng họ có thể tiếp tục làm việc tại nhà cho đến ít nhất là tháng 3. Google và Uber mở rộng tùy chọn làm việc tại nhà đến vô thời hạn.

Từ nhiều năm trước khi nó bắt đầu, các nhà truyền bá công nghệ đã dự đoán về cái chết của các văn phòng hữu hình và những nỗi nhọc nhằn đến từ việc phải có mặt, hứa hẹn rằng phần mềm ngày càng cải tiến, từ Internet siêu nhanh đến tai nghe thực tế ảo, sẽ cho phép con người làm việc từ bất cứ đâu một cách trơn tru, giành lại số giờ đồng hồ từng bỏ vào việc di chuyển, và định hình lại cuộc sống làm việc.

Nhưng điều đó chưa bao giờ xảy ra, và các thí nghiệm trong quá khứ đã thất bại hoàn toàn. Khi Yahoo bổ nhiệm Marissa Mayer làm CEO trẻ thành đạt của công ty, một trong những động thái đầu tiên của cô là thắt chặt các chính sách làm-việc-tại-nhà đã được nới lỏng dưới thời người tiền nhiệm.

IBM từng là công ty tiên phong về làm việc từ xa. Vào năm 1979, họ đã cho năm nhân viên tại Phòng thí nghiệm Santa Teresa ở Thung lũng Silicon mang các thiết bị đầu cuối là những máy vi tính hình hộp về nhà để làm việc với hy vọng giảm bớt tình trạng tắc nghẽn trên các máy chủ ở văn phòng của mình.

Trong một báo cáo năm 2009, về sau đã bị xóa khỏi trang web của công ty, IBM đã khoe rằng 40% trong số 386.000 nhân viên của họ làm việc từ xa. Năm 2017, IBM đưa ra tối hậu thư cho nhân viên: quay lại văn phòng hoặc tìm công việc mới. Sự đảo ngược này đã vang động khắp các cấp quản lý doanh nghiệp vì IBM, theo lời của chính công ty này, là “một doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh là cách các doanh nghiệp khác thực hiện hoạt động kinh doanh”.

Nếu họ không thể hiện thực hóa nổi tầm nhìn đầy tính tương lai, ấy là còn chưa nói đến chi phí thấp, về một lực lượng lao động phi tập trung hóa, thì không một ai có thể làm được.

Và cuộc bùng nổ đầu tư mạo hiểm vào những năm 2010, giai đoạn các công ty đang thi nhau đưa ra chính những loại đổi mới có thể cho phép xây dựng một văn phòng từ xa đích thực của tương lai, lại làm điều ngược lại xét trên nhiều phương diện, khi vạch ra những ranh giới cho công việc trong bán kính 20 dặm ở khu vực phía nam San Francisco.

Đành rằng họ đã truyền bá các ứng dụng trò chuyện và phần mềm quy trình làm việc và các kết nối video cho phép những khách hàng mục tiêu của họ tiếp cận phương thức làm-việc-từ-bất-cứ-đâu, song khuôn viên của doanh nghiệp họ, được trang bị các buồng nhộng ngủ và phòng mát xa và bữa ăn miễn phí, lại khuếch trương một thông điệp duy nhất: Chúng tôi muốn các bạn có mặt ở văn phòng.

Song đại dịch đã thay đổi điều đó. Công nghệ đã giúp việc duy trì kết nối trở nên dễ dàng hơn - FaceTime, ứng dụng trò chuyện qua video của Apple dành cho iPhone và máy Mac, đã ra đời từ năm 2011, trong khi phần mềm họp video doanh nghiệp đã sinh sôi nảy nở mạnh mẽ từ những phần mềm tương tự của Microsoft, Google, và sau đó là Zoom - nhưng chưa bao giờ có cơ hội trải qua một cuộc thử nghiệm đời thực về tính năng kỹ thuật và mức độ cộng hưởng cảm xúc. Đại dịch đã cung cấp cả hai.

Vào mùa xuân năm 2021, CEO James Gorman của Morgan Stanley đã yêu cầu các nhân viên quay lại bàn làm việc trước Lễ Lao động nếu không muốn phải đối mặt với khả năng bị cắt giảm lương: “Nếu các bạn có thể đến một nhà hàng ở New York, các bạn cũng có thể đến văn phòng”, ông bảo họ.

Nhưng chẳng ích gì. Các vị CEO thiếu kiên nhẫn đã đánh giá quá thấp tâm lý phản kháng ở nhân viên. Và với việc biến thể Omicron xuất hiện vào cuối năm 2021 và càn quét khắp nước Mỹ - vào thời điểm nó hạ nhiệt, hơn một nửa dân số Mỹ được cho là đã nhiễm virus corona thuộc biến thể này hay biến thể khác - các lao động đang chần chừ lại càng có lý chính đáng để không đi làm.

Ảnh minh hoạ. Nguồn: ZDNet.

Đến tháng 12, trụ sở ở Quảng trường Thời đại của Morgan Stanley chỉ kín phân nửa chỗ trong một ngày điển hình. “Tôi đã sai lần này”, Gorman nói với một người phỏng vấn, thừa nhận rằng ông đã đánh giá sai thái độ kém thiết tha của người lao động đối với việc quay trở lại với những chuyến đi về và lịch trình trước đại dịch của mình.

Các công ty trên khắp nước Mỹ đều trì hoãn các mốc thời gian mà họ đã đề ra trước đó. Lyft, ứng dụng gọi xe, cho biết họ sẽ không yêu cầu lao động quay trở lại văn phòng cho đến năm 2023. Tại Ford, 30.000 lao động được kỳ vọng sẽ quay trở lại với công việc văn phòng - công nhân nhà máy đã quay lại xưởng từ gần một năm rưỡi qua - nhưng giờ lại nhận được thông báo rằng họ có thể tiếp tục làm việc tại nhà cho đến ít nhất là tháng 3. Google và Uber mở rộng tùy chọn làm việc tại nhà đến vô thời hạn.

Từ nhiều năm trước khi nó bắt đầu, các nhà truyền bá công nghệ đã dự đoán về cái chết của các văn phòng hữu hình và những nỗi nhọc nhằn đến từ việc phải có mặt, hứa hẹn rằng phần mềm ngày càng cải tiến, từ Internet siêu nhanh đến tai nghe thực tế ảo, sẽ cho phép con người làm việc từ bất cứ đâu một cách trơn tru, giành lại số giờ đồng hồ từng bỏ vào việc di chuyển, và định hình lại cuộc sống làm việc.

Nhưng điều đó chưa bao giờ xảy ra, và các thí nghiệm trong quá khứ đã thất bại hoàn toàn. Khi Yahoo bổ nhiệm Marissa Mayer làm CEO trẻ thành đạt của công ty, một trong những động thái đầu tiên của cô là thắt chặt các chính sách làm-việc-tại-nhà đã được nới lỏng dưới thời người tiền nhiệm.

IBM từng là công ty tiên phong về làm việc từ xa. Vào năm 1979, họ đã cho năm nhân viên tại Phòng thí nghiệm Santa Teresa ở Thung lũng Silicon mang các thiết bị đầu cuối là những máy vi tính hình hộp về nhà để làm việc với hy vọng giảm bớt tình trạng tắc nghẽn trên các máy chủ ở văn phòng của mình.

Trong một báo cáo năm 2009, về sau đã bị xóa khỏi trang web của công ty, IBM đã khoe rằng 40% trong số 386.000 nhân viên của họ làm việc từ xa. Năm 2017, IBM đưa ra tối hậu thư cho nhân viên: quay lại văn phòng hoặc tìm công việc mới. Sự đảo ngược này đã vang động khắp các cấp quản lý doanh nghiệp vì IBM, theo lời của chính công ty này, là “một doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh là cách các doanh nghiệp khác thực hiện hoạt động kinh doanh”.

Nếu họ không thể hiện thực hóa nổi tầm nhìn đầy tính tương lai, ấy là còn chưa nói đến chi phí thấp, về một lực lượng lao động phi tập trung hóa, thì không một ai có thể làm được.

Và cuộc bùng nổ đầu tư mạo hiểm vào những năm 2010, giai đoạn các công ty đang thi nhau đưa ra chính những loại đổi mới có thể cho phép xây dựng một văn phòng từ xa đích thực của tương lai, lại làm điều ngược lại xét trên nhiều phương diện, khi vạch ra những ranh giới cho công việc trong bán kính 20 dặm ở khu vực phía nam San Francisco.

Đành rằng họ đã truyền bá các ứng dụng trò chuyện và phần mềm quy trình làm việc và các kết nối video cho phép những khách hàng mục tiêu của họ tiếp cận phương thức làm-việc-từ-bất-cứ-đâu, song khuôn viên của doanh nghiệp họ, được trang bị các buồng nhộng ngủ và phòng mát xa và bữa ăn miễn phí, lại khuếch trương một thông điệp duy nhất: Chúng tôi muốn các bạn có mặt ở văn phòng.

Song đại dịch đã thay đổi điều đó. Công nghệ đã giúp việc duy trì kết nối trở nên dễ dàng hơn - FaceTime, ứng dụng trò chuyện qua video của Apple dành cho iPhone và máy Mac, đã ra đời từ năm 2011, trong khi phần mềm họp video doanh nghiệp đã sinh sôi nảy nở mạnh mẽ từ những phần mềm tương tự của Microsoft, Google, và sau đó là Zoom - nhưng chưa bao giờ có cơ hội trải qua một cuộc thử nghiệm đời thực về tính năng kỹ thuật và mức độ cộng hưởng cảm xúc. Đại dịch đã cung cấp cả hai.

Thứ trưởng Phạm Đức Long cho biết, giấy phép tần số cấp cho các nhà mạng triển khai mạng 2G sẽ hết hạn vào tháng 9/2024. Bộ TT&TT sẽ quy hoạch lại, và các băng tần 1800MHz, 1900MHz tới đây sẽ không còn phục vụ cho máy 2G Only nữa. 

Năm 2020, Bộ TT&TT đã có Thông tư quy định việc không nhập khẩu máy 2G Only vào Việt Nam. “Hiện Bộ TT&TT đang đề nghị các Sở TT&TT địa phương triển khai thanh, kiểm tra xem trên thị trường còn tình trạng nhập không chính thức các máy 2G nhiều hay không? Nếu còn chúng ta sẽ xử lý, để đảm bảo đến tháng 9/2024, khi giấy phép tần số cấp cho mạng 2G hết hạn, sẽ không còn máy 2G”, đại diện Bộ TT&TT cho hay.

Thứ trưởng Phạm Đức Long thông tin thêm, có lẽ sóng 2G sẽ cần được duy trì thêm một thời gian, không phải để phục vụ cho máy 2G, mà phục vụ cho một số máy 4G. Bởi lẽ, theo thống kê, hiện ở Việt Nam có khoảng 15 triệu máy 4G không thể sử dụng thoại, tin nhắn trên mạng 4G, phải dùng xuống mạng 2G, 3G.

Nghĩa là, chúng ta sẽ không còn máy 2G, đáp ứng đúng mục tiêu; song sẽ duy trì sóng 2G thêm một thời gian để tiếp tục chuyển đổi nốt lượng máy 4G nêu trên. “Đến tháng 9/2024, sẽ không còn máy 2G trên mạng viễn thông di động, đúng theo tinh thần chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ TT&TT”, Thứ trưởng Phạm Đức Long khẳng định.

Đại diện Bộ TT&TT cũng cho hay, chu kỳ sử dụng của một thiết bị đầu cuối là khoảng 3 năm. Kể từ năm 2020, chúng ta đã ra quy định cấm nhập khẩu máy 2G, các máy nhập vào thị trường Việt Nam hiện nay là theo đường tiểu ngạch. Như vậy, các máy 2G tại Việt Nam đang ở vào cuối của chu kỳ sử dụng, khi máy hỏng sẽ được người dùng thay thế.

Giải đáp băn khoăn của phóng viên về vấn đề hỗ trợ người dùng máy điện thoại 2G chuyển đổi sang smartphone, đại diện Bộ TT&TT cho biết, các nhà mạng viễn thông di động hiện đang xây dựng các chính sách hỗ trợ người dùng khi dừng sóng 2G, tập trung vào 2 hỗ trợ chính là hỗ trợ thiết bị đầu cuối và hỗ trợ cước sử dụng để khách hàng chủ động chuyển đổi sang sử dụng smartphone.

“Chắc chắn về nguyên tắc sẽ không để người dân bị mất liên lạc, các nhà mạng sẽ đều có chính sách hỗ trợ chuyển đổi”, Thứ trưởng Phạm Đức Long nhấn mạnh.

Trước đó, tại phiên họp chuyên đề thứ 2 trong năm 2023 của Ủy ban Quốc gia về chuyển đổi số có chủ đề “Giải pháp đột phá để phát triển kinh tế số ngành, lĩnh vực” ngày 30/8, Cục trưởng Cục Viễn thông Nguyễn Thành Phúc đã nêu đề xuất các nhóm giải pháp để nâng cao tỷ lệ thuê bao sử dụng smartphone nhằm thúc đẩy chuyển đổi số, phát triển chính phủ số, kinh tế số và xã hội số.

Theo thống kê của Cục Viễn thông, trong 63 tỉnh, thành phố trên cả nước, số địa phương có tỷ lệ thuê bao smartphone cao hơn 80% là 25; 38 địa phương còn lại có tỷ lệ dưới 80%.

Trên cơ sở phân tích tình hình thực tế tại Việt Nam và tham khảo kinh nghiệm quốc tế, Cục Viễn thông đề xuất 5 nhóm giải pháp nâng cao tỷ lệ người dân sử dụng smartphone tại các địa phương để thúc đẩy kinh tế số.

Trong đó, 2 giải pháp trọng tâm là chỉ đạo doanh nghiệp xây dựng và triển khai chương trình chuyển đổi thuê bao sử dụng công nghệ cũ 2G/3G sang smartphone và tăng cường thực thi Thông tư 43 năm 2020 của Bộ TT&TT để góp phần tăng cường chuyển đổi các máy di động smartphone hoạt động trên mạng.

Thời gian tới, bên cạnh triển khai thanh tra, kiểm tra việc nhập khẩu, lưu thông các máy điện thoại 2G Only, 3G Only; Bộ TT&TT sẽ chỉ đạo nhà mạng ngăn chặn máy 2G Only, 3G Only (không tuân thủ Quy chuẩn QCVN 117:2020/BTTTT) kết nối vào mạng viễn thông di động và triển khai các giải pháp truyền thông nhằm nâng cao nhận thức của người dân, thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang sử dụng smartphone.

Riêng việc hỗ trợ người dùng chuyển đổi sang sử dụng smartphone, nội dung tham luận tại phiên họp chuyên đề về phát triển kinh tế số, Cục Viễn thông đã đề xuất trong kế hoạch của các nhà mạng viễn thông di động có chính sách hỗ trợ như: Hỗ trợ chi phí máy smartphone, có thể lên tới 50% giá máy; ban hành chính sách cước hỗ trợ việc thuê bao chuyển đổi, ví dụ miễn phí data cho khách hàng trong thời gian từ 3-6 tháng để trải nghiệm.

Kế hoạch dừng sóng 2G cũng như các chính sách hỗ trợ người dùng mạng 2G chuyển đổi sang sử dụng smartphone nhằm thúc đẩy chuyển đổi số, đưa người dân lên môi trường số vừa được Thứ trưởng Bộ TT&TT Phạm Đức Long thông tin với báo chí tại cuộc họp báo thường kỳ tháng 9 của Bộ vào chiều ngày 6/9.

Thứ trưởng Phạm Đức Long cho biết, giấy phép tần số cấp cho các nhà mạng triển khai mạng 2G sẽ hết hạn vào tháng 9/2024. Bộ TT&TT sẽ quy hoạch lại, và các băng tần 1800MHz, 1900MHz tới đây sẽ không còn phục vụ cho máy 2G Only nữa. 

Năm 2020, Bộ TT&TT đã có Thông tư quy định việc không nhập khẩu máy 2G Only vào Việt Nam. “Hiện Bộ TT&TT đang đề nghị các Sở TT&TT địa phương triển khai thanh, kiểm tra xem trên thị trường còn tình trạng nhập không chính thức các máy 2G nhiều hay không? Nếu còn chúng ta sẽ xử lý, để đảm bảo đến tháng 9/2024, khi giấy phép tần số cấp cho mạng 2G hết hạn, sẽ không còn máy 2G”, đại diện Bộ TT&TT cho hay.

Thứ trưởng Phạm Đức Long thông tin thêm, có lẽ sóng 2G sẽ cần được duy trì thêm một thời gian, không phải để phục vụ cho máy 2G, mà phục vụ cho một số máy 4G. Bởi lẽ, theo thống kê, hiện ở Việt Nam có khoảng 15 triệu máy 4G không thể sử dụng thoại, tin nhắn trên mạng 4G, phải dùng xuống mạng 2G, 3G.

Nghĩa là, chúng ta sẽ không còn máy 2G, đáp ứng đúng mục tiêu; song sẽ duy trì sóng 2G thêm một thời gian để tiếp tục chuyển đổi nốt lượng máy 4G nêu trên. “Đến tháng 9/2024, sẽ không còn máy 2G trên mạng viễn thông di động, đúng theo tinh thần chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ TT&TT”, Thứ trưởng Phạm Đức Long khẳng định.

Đại diện Bộ TT&TT cũng cho hay, chu kỳ sử dụng của một thiết bị đầu cuối là khoảng 3 năm. Kể từ năm 2020, chúng ta đã ra quy định cấm nhập khẩu máy 2G, các máy nhập vào thị trường Việt Nam hiện nay là theo đường tiểu ngạch. Như vậy, các máy 2G tại Việt Nam đang ở vào cuối của chu kỳ sử dụng, khi máy hỏng sẽ được người dùng thay thế.

Giải đáp băn khoăn của phóng viên về vấn đề hỗ trợ người dùng máy điện thoại 2G chuyển đổi sang smartphone, đại diện Bộ TT&TT cho biết, các nhà mạng viễn thông di động hiện đang xây dựng các chính sách hỗ trợ người dùng khi dừng sóng 2G, tập trung vào 2 hỗ trợ chính là hỗ trợ thiết bị đầu cuối và hỗ trợ cước sử dụng để khách hàng chủ động chuyển đổi sang sử dụng smartphone.

“Chắc chắn về nguyên tắc sẽ không để người dân bị mất liên lạc, các nhà mạng sẽ đều có chính sách hỗ trợ chuyển đổi”, Thứ trưởng Phạm Đức Long nhấn mạnh.

Trước đó, tại phiên họp chuyên đề thứ 2 trong năm 2023 của Ủy ban Quốc gia về chuyển đổi số có chủ đề “Giải pháp đột phá để phát triển kinh tế số ngành, lĩnh vực” ngày 30/8, Cục trưởng Cục Viễn thông Nguyễn Thành Phúc đã nêu đề xuất các nhóm giải pháp để nâng cao tỷ lệ thuê bao sử dụng smartphone nhằm thúc đẩy chuyển đổi số, phát triển chính phủ số, kinh tế số và xã hội số.

Theo thống kê của Cục Viễn thông, trong 63 tỉnh, thành phố trên cả nước, số địa phương có tỷ lệ thuê bao smartphone cao hơn 80% là 25; 38 địa phương còn lại có tỷ lệ dưới 80%.

Trên cơ sở phân tích tình hình thực tế tại Việt Nam và tham khảo kinh nghiệm quốc tế, Cục Viễn thông đề xuất 5 nhóm giải pháp nâng cao tỷ lệ người dân sử dụng smartphone tại các địa phương để thúc đẩy kinh tế số.

Trong đó, 2 giải pháp trọng tâm là chỉ đạo doanh nghiệp xây dựng và triển khai chương trình chuyển đổi thuê bao sử dụng công nghệ cũ 2G/3G sang smartphone và tăng cường thực thi Thông tư 43 năm 2020 của Bộ TT&TT để góp phần tăng cường chuyển đổi các máy di động smartphone hoạt động trên mạng.

Thời gian tới, bên cạnh triển khai thanh tra, kiểm tra việc nhập khẩu, lưu thông các máy điện thoại 2G Only, 3G Only; Bộ TT&TT sẽ chỉ đạo nhà mạng ngăn chặn máy 2G Only, 3G Only (không tuân thủ Quy chuẩn QCVN 117:2020/BTTTT) kết nối vào mạng viễn thông di động và triển khai các giải pháp truyền thông nhằm nâng cao nhận thức của người dân, thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang sử dụng smartphone.

Riêng việc hỗ trợ người dùng chuyển đổi sang sử dụng smartphone, nội dung tham luận tại phiên họp chuyên đề về phát triển kinh tế số, Cục Viễn thông đã đề xuất trong kế hoạch của các nhà mạng viễn thông di động có chính sách hỗ trợ như: Hỗ trợ chi phí máy smartphone, có thể lên tới 50% giá máy; ban hành chính sách cước hỗ trợ việc thuê bao chuyển đổi, ví dụ miễn phí data cho khách hàng trong thời gian từ 3-6 tháng để trải nghiệm.

Ninja cuối cùng ở Nhật Bản năm nay gần 70 tuổi, có thể nghe được tiếng kim rơi ở phòng kế bên và tiêu diệt mục tiêu ở khoảng cách 20 bước chân.