- Những tính cách trái ngược đôi khi lại là sự bổ trợ hoàn hảo cho nhau và cho ra những kết quả vượt xa mọi sự tưởng tượng.Chúng tôi gặp TS. Đỗ Hoàng Tùng và TS. Nguyễn Thế Anh tại căn phòng ở tầng 6 của Viện Vật lí, Viện Hàn lâm KHCN Việt Nam - địa chỉ của Phòng thí nghiệm Công nghệ Plasma.
Căn phòng chỉ rộng chừng 20 mét vuông với đủ các loại thiết bị, chai lọ thí nghiệm mà cảm giác của người đi vào là chỉ cần một chút bất cẩn có thể làm đổ vỡ mọi thứ.
|
TS Đỗ Hoàng Tùng (phải) và TS Nguyễn Thế Anh bên cạnh chiếc máy PlasmaMed do chính 2 anh chế tạo. (Ảnh: Lê Văn). |
Thế nhưng đây là nơi làm việc của 8 con người thuộc biên chế của phòng thí nghiệm này, cũng là nơi Tùng và Thế Anh mày mò từ những ngày đầu tiên để chế tạo chiếc máy phát tia plasma lạnh giúp diệt khuẩn bao gồm cả vi khuẩn kháng thuốc, chữa lành vết thương mà không cần sử dụng tới kháng sinh.
Bắt đầu từ năm 2011 với "vốn liếng" chỉ là 2 chiếc bàn văn phòng và một đề tài nghiên cứu cấp cơ sở với chi phí 15 triệu đồng, 4 năm sau, hai vị tiến sĩ mới bước qua tuổi 35 đã chế tạo thành công chiếc máy phát tia plasma lạnh ứng dụng công nghệ hồ quang trượt (Gliding arc plasma - GAP) - một trong những chiếc máy phát tia plasma đầu tiên trên thế giới dựa trên nguyên lý này.
Tới nay, sau khi đã được kiểm nghiệm và thử nghiệm lâm sàng tại nhiều bệnh viện lớn, chiếc máy PlasmaMed của Tùng và Thế Anh đã được Bộ Y tế cấp giấy chứng nhận đăng ký lưu hành sản phẩm trang thiết bị y tế. Việt Nam trở thành một trong những quốc gia đầu tiên trên thế giới ứng dụng thành công công nghệ plasma lạnh điều trị trong y tế và thẩm mỹ.
Điều đặc biệt chiếc máy phát tia plasma do Tùng và Thế Anh chế tạo không chỉ là sản phẩm "made in Việt Nam" nhưng mang đẳng cấp thế giới về công nghệ mà còn ở chỗ, việc ứng dụng công nghệ plasma trong điều trị y tế đặc biệt là diệt khuẩn và chữa lành các vết thương mà không cần tới kháng sinh là một hướng đi quan trọng trong bối cảnh "nạn" kháng thuốc kháng sinh đang làn tràn hiện nay.
Bên cạnh đó, việc điều trị bằng phương pháp sử dụng công nghệ plasma sẽ giúp chi phí của bệnh nhân giảm từ 8-10 lần so với phương pháp điều trị bằng thuốc kháng sinh truyền thống.
Thành công của chiếc máy phát tia plasma lạnh của Tùng và Thế Anh đã được nhiều chuyên gia cũng như các đơn vị y tế công nhận khi đem lại những hiệu quả rõ ràng trong thực tế. Thế nhưng, ít biết rằng, đằng sau chiếc máy PlasmaMed không chỉ là thành quả của 4 năm miệt mài nghiên cứu mà kết quả của một tình bạn đẹp trong khoa học.
Nhiều người đã nhắc tới "cặp đôi plasma" của Việt Vật lí dù nhìn bề ngoài, ít ai có thể nghĩ rằng họ có thể làm việc cùng nhau. Tùng bụi bặm, Thế Anh lại khá chỉn chu. Tùng sôi nổi, nhiệt huyết và mơ mộng, Thế Anh lại trầm tĩnh, sắc sảo và đầy thực tế. Thế nhưng, có vẻ chính sự "trái dấu" này lại giúp 2 người phối hợp với nhau dễ dàng hơn.
Tùng kể rằng, thực tế thì hai người biết nhau từ hồi lớp 5 khi cả hai có mặt trong đội tuyển thi Toán quốc gia của tỉnh Thanh Hóa. Tới năm cấp 3, Tùng và Thế Anh lại là bạn cùng lớp chuyên Hóa của Trường THPT chuyên Lam Sơn khóa 94-97 rồi cùng vào đội tuyển thi quốc gia môn Hóa của trường.
Tới năm thi đại học, Tùng chọn Khoa Vật lí, Trường ĐH Khoa học Tự nhiên còn Thế Anh chọn Khoa Hóa, Trường ĐH Sư phạm Hà Nội. Ra trường, Tùng về làm việc tại Viện Vật lí còn Thế Anh cũng ký hợp đồng về làm việc tại Viện Hóa học thuộc Viện Hàn lâm KHCN Việt Nam.
Sau đó, trong khi Thế Anh hoàn thành luận án tiến sĩ tại Viện Hóa thì Tùng may mắn hơn khi có được cơ hội làm tiến sĩ tại nước ngoài.
Tùng cho biết, lúc đó, người thầy hướng dẫn của anh là GS Nguyễn Ái Việt, nguyên Viện trưởng Viện Vật lí đã đưa cho anh 2 hướng lựa chọn: Tiếp tục đi sâu vào Vật lí lý thuyết hoặc đi theo hướng nghiên cứu plasma để trở thành người đặt những viên gạch đầu tiên để xây dựng chuyên ngành này tại Việt Nam.
Tùng đã chọn hướng đi thứ 2 dù biết đó là hướng đi nhiều thử thách và khó khăn hơn.
"Lúc đó plasma vẫn là khái niệm rất mới tại Việt Nam, chưa có ai nghiên cứu về nó cả nên đây sẽ là lựa chọn rất khó khăn. Tuy nhiên, mình cũng cảm thấy năng lực của mình có hạn nên mình không muốn đi theo hướng Vật lí lý thuyết nữa" - Tùng chia sẻ.
Trong thời gian Tùng học tiến sĩ, rồi sau tiến sĩ tại Đức, hai người vẫn thường xuyên giữ liên hệ, trao đổi với nhau về công việc. Thế Anh cho biết, lúc đó, ở Việt Nam việc tiếp cận các tài liệu, bài báo khoa học phục vụ công việc khá khó khăn nên mình thường phải nhờ Tùng lấy hộ tài liệu để đọc.
|
TS Thế Anh đã từ bỏ hướng nghiên cứu về Hóa học lý thuyết, chấp nhận đứng sau hỗ trợ cho bạn mình. (Ảnh: Lê Văn) |
Hai người gặp lại nhau vào năm 2011 khi Tùng từ chối nhiều lời mời ở lại Đức và quyết định rời về Việt Nam với mục tiêu đem những kiến thức về plasma mình học được để ứng dụng trong đời sống và xây dựng chuyên ngành nghiên plasma tại Việt Nam. Lúc đó, Thế Anh vẫn đang làm luận án tiến sĩ chuyên ngành Hóa lý và Hóa lý thuyết tại Viện Hóa học.
Thế rồi khi nghe Tùng trình bày ý tưởng về chiếc máy phát tia plasma dùng trong điều trị y tế, Thế Anh đã bị thuyết phục và quyết định rời khỏi Viện Hóa học chuyển sang Phòng thí nghiệm Công nghệ Plasma làm việc cùng Tùng. Những kiến thức về hóa học và vật liệu của Thế Anh đã góp một phần quan trọng trong việc hiện thực hóa những ý tưởng của Tùng trong việc chế tạo chiếc máy phát tia plasma lạnh bằng công nghệ hồ quang trượt.
Tôi hỏi Thế Anh rằng, vì sao anh lại bỏ dở hướng nghiên cứu, chấp nhận "đứng sau" người bạn học từ thuở nhỏ của mình như vậy? Thế Anh cười nói với tôi rằng, trong lĩnh vực plasma, Tùng là người đi đầu và anh không thể bằng bạn mình, song anh vẫn tự phát triển hướng nghiên cứu của riêng mình.
Có lẽ vì chấp nhận là người "đứng sau" nên trong suốt cuộc trò chuyện giữa chúng tôi, Thế Anh là người nói ít nhất. Anh ngồi hơi lùi lại phía sau, lắng nghe và chỉ bổ sung cho người bạn của mình những khi thật sự cần thiết.
Thế nhưng, với Tùng, Thế Anh lại là một người rất quan trọng trong công việc. Nói về người bạn "nếm mật nằm gai" cùng mình trong suốt những năm qua, Tùng ví những ý tưởng của anh giống như một con diều cứ gặp gió là bay, còn Thế Anh chính là chiếc dây diều giữ cho những ý tưởng của anh gần với thực tế hơn.
"Mỗi khi mình đưa ra ý tưởng, Thế Anh luôn là người phân tích để mình thấy được ý tưởng đó có thể và có nên áp dụng vào thực tế hay không. Khả năng đó, mình không thể so với Thế Anh được" - Tùng cười, chia sẻ.
Tới đây, sau khi "chuyển giao" chiếc máy PlasmaMed để đưa vào sử dụng trong đời sống, Tùng sẽ quay lại với công việc nghiên cứu của mình. Anh cho biết, hướng nghiên cứu tiếp theo của anh là ứng dụng công nghệ plasma vào y sinh, nông nghiệp, khoa học vật liệu và môi trường.
Trong khi đó, Thế Anh nói rằng, ngoài những hướng nghiên cứu chung, bản thân anh cũng tự định hướng cho mình hướng nghiên nghiên cứu ứng dụng plasma trong hóa học, chuyên ngành mà anh đã tích lũy kiến thức lâu nay.
"Chiếc máy phát tia plasma lạnh ứng dụng công nghệ hồ quang trượt chỉ là khởi đầu cho việc ứng dụng plasma vào đời sống. Sẽ còn rất nhiều ứng dụng nữa của plasma trong tương lai" - Tùng khẳng định.
Tới tận khi cuộc trò chuyện kết thúc, khi đồng nghiệp của tôi xin số điện thoại của 2 người tiến sĩ trẻ, tôi mới phát hiện 2 anh dùng 2 chiếc điện thoại giống hệt nhau. Giải thích cho sự ngạc nhiên của tôi, Tùng nói rằng, điện thoại và máy tính của 2 anh mua cùng lúc và mua giống nhau để người này có quên sạc thì vẫn có thể dùng được của người kia.
Những tính cách trái ngược đôi khi lại là sự bổ trợ hoàn hảo cho nhau và cho ra những kết quả vượt xa mọi sự tưởng tượng.
Lê Văn
" alt="Đôi bạn tiến sĩ chế máy chữa vết thương không cần kháng sinh" />
Vào năm học mới, không ít giáo viên vẫn kiến nghị bỏ Thông tư 30 về đánh giá học sinh tiểu học. Nhằm giúp thầy cô giáo có cái nhìn thiện cảm hơn đối với thông tư này, đồng thời đóng góp nguồn tham khảo trong việc thực hiện thông tư trong những năm học sắp tới, ThS Giáo dục học, anh Lư Thành Long, chia sẻ một số điểm so sánh đánh giá học sinh tiểu học ở Việt Nam với Úc.
VietNamNet xin giới thiệu bài viết của anh Long.
Cũng giống như Việt Nam, Úc áp dụng chương trình khung (Australian Qualifications Framework) cho toàn hệ thống giáo dục. Mặc dù sách giáo khoa không bắt buộc dùng chung như ở Việt Nam, nhưng giáo viên phải soạn bài học có nội dung thuộc chương trình khung. Khi thực hiện công tác đánh giá, giáo viên phải tuân thủ theo những tiêu chuẩn của hệ thống chương trình khung kết hợp với giáo án mà nhà trường đưa ra.
|
Ảnh minh họa (Ảnh: Văn Chung) |
So sánh cách đánh giá của Úc và Việt Nam
Theo những quy định trong Thông tư 30, việc đánh giá học sinh tiểu học ở Việt Nam có một số điểm tương đồng với Úc như: Định nghĩa đánh giá, Mục đích đánh giá, Đánh giá theo chuẩn chương trình khung, Đánh giá kết quả học tập và hạnh kiểm, Báo cáo định kỳ cho nhà trường hai lần một năm, Tuân thủ những quy định đánh giá của nhà nước, và Sử dụng kết quả đánh giá làm dữ kiện để điều chỉnh và đặt kế hoạch cho quá trình dạy và học trong tương lai.
Tuy nhiên, việc đánh giá giữa hai nước cũng có những điểm khác biệt nhau. Sau đây là bảng so sánh sự khác biệt giữa hai nước:
Điểm khác biệt | Việt Nam | Úc |
Nguyên tắc đánh giá | Thiên về động lực thúc đẩy phát triển. Nhấn mạnh xây dựng động viên, khuyến khích học tập. | Nhấn mạnh tính chính xác năng lực. Phân tích chi tiết những khiếm khuyết cần cải thiện |
Thang đánh giá | 10 bậc (từ 1 đến 10) | 5 bậc (A, B, C, D, E) |
Cách thức | - Đánh giá thường xuyên bằng lời góp ý tích cực khuyến khích học tập sau mỗi buổi học. Không cho điểm số. - Đánh giá theo tiêu chí chung trong thông tư 30 | - Đánh giá thường xuyên chi tiết năng lực sau mỗi bài học. Cho điểm số, nhưng không tiết lộ cho học sinh và phụ huynh. - Đánh giá theo nội dung bài học |
Vai trò học sinh | Nhấn mạnh tự đánh giá | Không nhấn mạnh tự đánh giá |
Vai trò bạn bè | Tham gia đánh giá | Không tham gia đánh giá |
Vai trò phụ huynh | Tham gia đánh giá | Không tham gia đánh giá |
Điều kiện của học sinh | Đánh giá theo tiêu chuẩn toàn thể lớp học, không phân loại và xem xét theo từng trường hợp cụ thể. | Đánh giá theo tiêu chuẩn từng nhóm có cùng điều kiện. |
Báo cáo | - Ngoài báo cáo định kỳ, giáo viên phải báo cáo hàng tháng trong sổ liên lạc cho nhà trường và phụ huynh học sinh. - Kết quả học tập của học sinh và lời nhận xét của giáo viên được công bố cho học sinh và phụ huynh trong những kỳ báo cáo chính thức (hai lần một năm) | - Chỉ báo cáo định kỳ - Kết quả đánh giá như điểm số, chỉ được báo cáo cho nhà trường. Những góp ý tích cực bằng lời để cải thiện năng lực và thái độ học tập được gửi cho học sinh và phụ huynh xem. |
Hướng dẫn thực hiện đánh giá | Lời hướng dẫn chung trong Thông tư 30, không chi tiết cụ thể. | Hướng dẫn chi tiết cụ thể có mẫu kèm theo. |
Qua bảng so sánh trên, đánh giá học sinh tiểu học ở Việt Nam và Úc đều có mặt tích cực và hạn chế riêng.
Những điểm tích cựccụ thể là:
Việt Nam | Úc |
- Tạo tinh thần học tập của học sinh, làm cho học sinh cảm thấy tự tin để học tập phát triển mà không mặc cảm và chán nản. - Học sinh tự đánh giá, giúp học sinh rèn luyện cá tính, làm chủ bản thân, tự nhận xét về mình tự chịu trách nhiệm - Đánh giá hàng tháng tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh kịp thời điều chỉnh phương pháp và thái độ học tập. - Thang điểm 10 đánh giá năng lực chính xác và chi tiết hơn | - Việc đánh giá chi tiết sau mỗi bài học cung cấp dữ liệu chính xác để vẽ lên biểu đồ tiến bộ từng học sinh. - Đánh giá học sinh theo từ nhóm có cùng điều kiện, thể hiện giá trị công bằng trong giáo dục. - Kết quả đánh giá điểm số không báo cáo cho học sinh và phụ huynh. Điều này làm cho các em cảm thấy không mặc cảm, đố kỵ lẫn nhau hoặc xem thường nhau. - Hướng dẫn chi tiết, rõ ràng, cụ thể giúp giáo viên dễ dàng phân tích đánh giá năng lực và thái độ học sinh trong từng bài học. |
Còn những điểm hạn chếlà:
- Đánh giá thường xuyên bằng lời sau mỗi buổi học chỉ mang tích chất xây dựng tinh thần học tập, không thể hiện năng lực chính xác của học sinh. - Đánh giá năng lực học sinh định kỳ (sau một học kỳ) rồi kết luận cho cả quá trình học tập, điều đó không thể hiện được chính xác năng lực học sinh của toàn quá trình học. - Bạn bè tham gia quá trình đánh giá sẽ gây ra sự mất đoàn kết, nghi kị lẫn nhau gây cản trở tham gia hoạt động nhóm. - Phụ huynh tham gia quá trình đánh giá mà không hiểu biết sư phạm sẽ đưa ra những định hướng sai cho hoạt động học tập của học sinh. - Báo cáo kết quả điểm số định kỳ được học sinh và phụ huynh xem, làm cho học sinh mặc cảm và xem thường lẫn nhau, dẫn đến chán nản học tập. | - Chú trọng quá kết quả năng lực, không nhấn mạnh động lực học tập. - Không báo cáo thường xuyên cho học sinh và phụ huynh. Do đó, học sinh không kịp thời điều chỉnh quá trình học tập sau thời gian dài tồn tại những mặt hạn chế. - Không quan tâm nhiều tự đánh giá. Điều này làm cho các em mất tự do làm chủ bản thân, lúc nào cũng ở trạng thái gò bó trong khuôn khổ từ người khác. |
5 kiến nghị sửa đổi
Như vậy, những chủ trương và quy định trong Thông tư 30 đã thể hiện sự nỗ lực của Bộ GD-ĐT về cải thiện chất lượng giáo dục tiểu học phù hợp với xu thế hiện đại. Nhìn chung, khó khăn trong giai đoạn đầu thực hiện Thông tư 30 là cách thức thực hiện.
Khi Thông tư 30 được bắt đầu triển khai từ tháng 8/2014, giáo viên chỉ biết thực hiện theo Thông tư 30 là đáng giá thường xuyên bằng lời, thay vì cho điểm như trước đây. Điều đó làm cho giáo viên cảm thấy rất khó khăn để thực hiện vì không có đủ thời gian làm việc đó và không hiểu rõ tiểu chuẩn đánh giá của bài học. Và, nó cũng không thể tránh khỏi việc đánh giá chỉ mang tính chất đối phó, cảm tính thiếu cơ sở thực tế với những lời nhận xét như "Chăm ngoan", "Cần cố gắng hơn", "Tốt nhưng cần tham gia tích cực hơn"…
Do đó, để việc đánh giá học sinh tiểu học có hiệu quả hơn và thực hiện được những quy định trong thông tư 30, những điều sau cần nên được quan tâm:
Một là,bên cạnh lời nhận xét tích cực từ giáo viên, năng lực và học sinh cũng cần được đánh giá chính xác và khách quan sau khi kết thúc mỗi bài học.
Hai là,thành tích của học sinh phải là tổng hợp toàn bộ bao gồm tất cả những thành tích từng đơn vị bài học trong quá trình học tập của học sinh. Quá trình tiến bộ cũng học sinh cũng cần được cập nhật thường xuyên và vẻ thành biểu đồ giúp giáo viên, nhà quản lý và phụ huynh quan sát và hiểu rõ khả năng phát triển của học sinh.
Ba là,bạn bè và phụ huynh học sinh không nên tham gia vào việc đánh giá học sinh. Vì điều đó sẽ gây ra mặt tiêu cực sau: Việc bạn bè xung quanh và phụ huynh không có kiến thức sư phạm, sẽ dễ dàng được ra nhận xét sai và định hướng không đúng đắn. Việc bạn bè xung quanh đánh giá sẽ làm cho học sinh ganh ghét và đố kị lẫn nhau, gây cản trở cho việc hợp tác học tập trong nhóm.
Bốn là,việc báo cáo kết quả học tập bằng điểm số không nên cho học sinh và phụ huynh xem, chỉ nên báo những điều học sinh đã đạt và những điều cần học tập và phát huy hơn nữa. Nếu học sinh biết được kết quả học tập bằng điểm số, thì không thể tránh khỏi sự kiêu căng và tự mãn của học sinh giỏi, sự mặc cảm của học sinh kém, xem thường và đố kỵ lẫn nhau, vì học sinh sẽ so sánh điểm với nhau.
Năm là,quan trọng hơn hết kèm theo thông tư 30, Bộ GD-ĐT phải có những hướng dẫn rõ ràng cho từng môn học về việc phân tích đánh giá trên mỗi đơn vị bài học như Úc đã làm.
Ở Việt Nam, sách giáo khoa được dùng chung cho toàn hệ thống giáo dục phổ thông. Điều đó rất thuận tiện để Bộ xây dựng phân tích bài đánh giá mẫu trên từng bài học dùng chung cho toàn thể giáo viên trong hệ thống giáo dục phổ thông.
ThS Lư Thành Long
" alt="'Thông tư 30' ở Úc khác với Việt Nam như thế nào?" />