Chủ đề liên quan đến các loại vũ khí tự động có khả năng giết người (hay phương tiện truyền thông thường gọi với cái tên "robot sát thủ") đã trở lại bàn nghị sự của Liên Hiệp Quốc vào tuần trước. Chiến dịch vận động để ngăn chặn robot sát thủ được đưa ra vào năm 2013, và vấn đề này đã nhanh chóng được tiếp thu bởi Hội nghị của Liên Hợp Quốc về các loại vũ khí thông thường (CCW) ở Geneva.

Một cảnh trong bộ phim năm 1984 “Kẻ hủy diệt” (The Terminator)

Toby Walsh - giáo sư về trí tuệ nhân tạo tại Đại học New South Wales và lãnh đạo nhóm nghiên cứu tại Data61, trung tâm  nghiên cứu cao cấp về và công nghệ thông tin và truyền thông ở Sydney, Úc – Người đã dành cả cuộc đời để nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo đã đưa ra 5 nguyên nhân chính giải thích tại sao ông thực sự lo ngại trước sự phát triển của Robot sát thủ.

1. Robot sát thủ đang ở rất gần chúng ta

Nếu bạn đã từng xem và tin vào những gì mà bộ phim “Terminator” (Kẻ hủy diệt) nói đến thì robot sát thủ sẽ xuất hiện vào năm 2029. Nhưng thực tế việc chế tạo robot sát thủ đơn giản hơn nhiều và chúng có thể sẽ xuất hiện chỉ trong một vài năm nữa. Hãy nghĩ đến công nghệ của máy bay không người lái và tên lửa Hellfire hiện tại, nhưng với sự điều khiến của một chương trình máy tính thay vì được điều khiển bởi con người. Giờ đây, công nghệ như thế là hoàn toàn có thể được phát triển một cách nhanh chóng. 

Giáo sư Toby Walsh

2. Một cuộc chạy đua vũ khí sẽ diễn ra

Một khi người ta chế tạo được một robot sát thủ, sẽ có một cuộc chạy đua vũ khí nhằm cải thiện và nâng cấp các con robot. Và kết thúc của một cuộc chạy đua vũ khí như vậy chính xác là loại công nghệ hủy diệt đáng sợ mà bạn thấy trong "Terminator" sẽ xuất hiện. Định luật Moore dự đoán rằng số lượng các chip máy tính sẽ tăng gấp đôi mỗi hai năm. Và có khả năng chúng ta sẽ  chứng kiến sự tăng trưởng theo cấp số nhân tương tự đối với các robot sát thủ.

3. Các robot sát thủ sẽ không ngừng sinh sôi nảy nở

Robot sát thủ sẽ ra đời với giá thành ngày càng rẻ, giống như tốc độ giảm giá của những chiếc máy bay không người lái trong vài năm trở lại đây.

Nếu bạn sở hữu một chiếc máy bay lên thẳng, thêm một điện thoại thông minh và một khẩu súng hay một quả bom nhỏ. Sau đó, có  ai đó viết thêm cho bạn phần mềm AI (một loại phần mềm trí tuệ nhân tạo dùng cho máy móc) là bạn đã có trong tay một loại robot sát thủ. Quân đội chắc chắn sẽ yêu thích công nghệ này bởi những robot sát thủ không cần ngủ hay nghỉ ngơi, cũng không cần đào tạo lâu dài và tốn kém, hoặc di tản khỏi chiến trường khi bị hư hỏng.

Tuy nhiên, khi hệ thống quân đội phải tự bảo vệ mình và chống lại các robot sát thủ, họ có thể sẽ phải nghĩ lại.

4. Robot sát thủ sẽ giết chết nhiều dân thường

Theo The Intercept, trong 5 tháng tiến hành chiến dịch quân sự của Mỹ chống lại Taliban và al Qaeda tại Hindu Kush vào năm 2011, thì "cứ 9 trong số 10 người" chết trong cuộc tấn công bởi các máy bay không người lái không phải là mục tiêu trực tiếp của Mỹ. Điều này đẩy người dân đứng trên bờ vực nguy hiểm giữa sự sống và cái chết. Bởi hiện tại, chương trình AI không đề cập đến việc nhận thức tình huống, hoặc ra quyết định của phi công điều khiến máy bay không người lái.

Các số liệu về hệ thống máy bay không người lái tự động hoàn toàn thậm chí còn tồi tệ hơn. Theo thời gian, các robot này sẽ được phát triển sánh ngang nếu không muốn nói là vượt quá cả khả năng của con người. Và những tranh luận cũng bắt đầu. Chẳng hạn như, điều gì xảy ra nếu robot sát thủ rơi vào tay kẻ xấu, kể cả những người không ngại ngần sử dụng chúng để chống lại thường dân. Đó sẽ là vũ khí hoàn hảo cho khủng bố. Robot sát thủ sẽ khiến chiến tranh dễ dàng xảy ra.

5. Sẽ rất khó để kiếm sát robot sát thủ

Trong tương lai, những phiên bản cập nhật phần mềm đơn giản cũng có thể chuyển những hệ thống không tự động hoặc không gây chết người thành những vũ khí tự động gây chết người. Do vậy việc kiểm soát robot sát thủ sẽ là rất khó khăn.

Chúng ta đang cho ra đời những công nghệ có thể được sử dụng cho robot sát thủ. Những công nghệ này cũng tương tự như công nghệ của các chiếc xe ô tô tự động. Mỗi năm, khoảng 30.000 người chết trên các tuyến đường của Mỹ, và 1,2 triệu người trên toàn thế giới. Con số này sẽ giảm mạnh khi những chiếc xe tự động trở nên phổ biến.

Nhưng làm một điều gì đó khó khăn không có nghĩa là chúng ta không nên thử làm. Và thậm chí việc cấm đoán cũng chỉ có hiệu quả phần nào, giống như việc sử dụng mìn sát thương vẫn được cho là có giá trị.

Quan điểm của tôi là chúng ta cần phải kiểm soát robot sát thủ để ngăn chặn một cuộc chạy đua vũ khí và quan điểm cho rằng chúng ta cần phải hành động nhanh chóng cần được chia sẻ bởi nhiều người - Ông Toby Walsh nói. Và một lá thư mở kêu gọi việc ban hành một lệnh cấm robot sát thủ đã được đưa ra vào tháng 7 năm nay. Lá thư có chữ ký của các nhà nghiên cứu hàng đầu về AI và robot, các CEO của Google’s DeepMind, AI Research Lab của Facebook, Viện Allen về AI, cũng như hàng ngàn người trên thế giới.

Trong tháng 11, Hội nghị của Liên Hợp Quốc về các loại vũ khí thông thường sẽ tái họp tại Geneva để quyết định xem có nên tiếp tục xem xét vấn đề này hay không cũng như liệu có nên hướng tới việc ban hành lệnh cấm đối với robot sát thủ hay không? Vì lợi ích của thế giới, tôi hy vọng họ sẽ cho ban hành một lệnh cấm như vậy.

Phát biểu tại Hội nghị sơ kết 6 tháng đầu năm và triển khai kế hoạch 6 tháng cuối năm của Tổng công ty VTC vào chiều ngày 19/7/2016, Bộ trưởng Bộ TT&TT Trương Minh Tuấn chỉ đạo, nhiệm vụ còn lại của 6 tháng cuối năm 2016 Tổng công ty VTC phải tập trung thực hiện tốt các nội dung công việc sau đây:

Cần lấy công nghệ làm khâu đột phá để phát triển các dịch vụ - đây là thế mạnh đã từng làm nên thành công của VTC. Đặc biệt VTC cần kết hợp chặt chẽ giữa các mảng dịch vụ theo xu thế hội tụ giữa viễn thông, CNTT và phát thanh truyền hình. VTC phải phân loại và đưa ra mức độ ưu tiên triển khai nhằm tập trung nguồn lực vào các dịch vụ có tỷ suất lợi nhuận cao, chú trọng nâng cao chất lượng dịch vụ đáp ứng kịp thời nhu cầu của khách hàng và thị trường mục tiêu. Chú trọng phát triển có hiệu quả hoạt động của hệ thống Vietnam Media Hub, tăng cường hợp tác với các cơ quan đơn vị để khai thác triệt để thế mạnh của VTC, đặc biệt là khối cơ quan nhà nước và doanh nghiệp; đẩy mạnh hợp tác quốc tế để tạo nguồn lực và công việc làm ổn định.

VTC cũng phải thường xuyên kiện toàn, tự đổi mới công ty mẹ và các doanh nghiệp thành viên phù hợp với thực tiễn hoạt động sản xuất kinh doanh; thường xuyên rà soát sắp xếp bố trí lại nguồn nhân lực, tích cực thoái vốn dứt điểm tại một số doanh nghiệp theo Đề án tổng thể tái cơ cấu Tổng Công ty VTC để nâng cao hơn nữa năng lực cạnh tranh, năng suất, chất lượng và hiệu quả công việc, tránh đầu tư dàn trải, phân tán nguồn lực và cạnh tranh nội bộ; chủ động tìm kiếm các giải pháp khắc phục khó khăn, quyết tâm phấn đấu nâng cao mức độ an toàn tài chính và các chỉ tiêu xếp hạng của VTC năm 2016.

VTC rà soát, hoàn thiện các quy trình quy chế nội bộ, phân công, phân nhiệm, cơ chế kinh tế, phối hợp cụ thể giữa Hội đồng thành viên, Ban Tổng giám đốc, các đơn vị trong Tổng công ty theo hướng đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với nâng cao trách nhiệm để tạo tính chủ động trong hoạt động điều hành của Ban điều hành và của các đơn vị thành viên; tăng cường công tác kiểm tra giám sát, kịp thời phát hiện những sai sót, bất cập trong hoạt động sản xuất kinh doanh để có giải pháp xử lý phù hợp, hiệu quả; công tác đánh giá cần gắn liền giữa hiệu quả hoạt động của đơn vị với vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu.

KT Browser của Nguyễn Anh Khoa đã trải qua 5 phiên bản và đang được hoàn thiện, sửa lỗi từng ngày.

Nói với Zing.vn, Nguyễn Anh Khoa, tác giả KT Browser, tự nhận mình làm "từ A- Z" để cho ra được một trình duyệt dành riêng cho người Việt, tích hợp những tính năng "độc" như chế độ ban đêm, trợ lý ảo, tự động chặn quảng cáo, mạng riêng ảo VPN miễn phí... Ngay cả giao diện phẳng Material Design theo phong cách Google cũng do Khoa tự tay thiết kế. 

Theo Anh Khoa, KT Browser tận dụng mã nguồn mở Chromium (hiện được dùng bởi Google Chrome, Cốc Cốc...), Gecko của Firefox và Trident của Internet Explorer. Tuy nhiên, các đoạn mã của KT Browser vẫn do Khoa tự viết và cố gắng đảm bảo các nhân này có thể tương thích tốt, không copy nguyên mẫu từ những trình duyệt trên. Người dùng cũng có thể tuỳ ý lựa chọn chuyển đổi giữa ba nhân này tuỳ theo mục đích sử dụng. 

Hiện tại, KT Browser vẫn trong giai đoạn phát triển và còn nhiều vấn đề cần khắc phục. "Phiên bản 6.0 dự kiến ra mắt cuối tháng 7 sẽ mang đến trợ lý ảo thông minh hơn, tốc độ duyệt web nhanh hơn và cài đặt dễ dàng hơn", cậu học sinh lớp 10 Tin trường THPT chuyên Nguyễn Tất Thành (Kon Tum) tiết lộ.

Sớm làm quen với ngôn ngữ lập trình

Sinh ra và lớn lên tại Kon Tum, có cả cha lẫn mẹ là giáo viên dạy Toán, Nguyễn Anh Khoa sớm hình thành tư duy logic và đam mê lập trình. Khoa kể, trong một lần tìm truyện tranh trong tủ sách, em vô tình thấy cuốn "giáo trình tự học Pascal" của cha. Cậu bé mẫu giáo đã lập tức bị cuốn hút với ngôn ngữ này.

Đến năm lớp 3, Anh Khoa bắt đầu làm quen với Visual Basic, ngôn ngữ lập trình mới mẻ hơn. Năm 2010, cậu bắt đầu tự học VB.NET, C# và C++. Khi đang học lớp 5, Anh Khoa bắt đầu nghĩ đến việc tạo ra một trình duyệt web đầu tiên dành riêng cho người Việt Nam, trong bối cảnh các trình duyệt "ngoại" như Chrome và Firefox đang lên ngôi. 

Nguyễn Anh Khoa cho biết mỗi ngày chỉ kịp ngủ 4-5 tiếng. Thời gian còn lại để đi học và làm phần mềm. Ảnh: Nhân vật cung cấp.

"Đa số trình duyệt hiện nay đều không tích hợp những tính năng dành riêng cho người Việt, người dùng thường phải tự cài thêm các tiện ích mở rộng", Nguyễn Anh Khoa nói về ý tưởng làm ra KT Browser. Nếu tính từ lúc "thai nghén", KT Browser của Khoa xuất hiện trước cả Cốc Cốc (tiền thân là Cờ Rôm+).

Nhận 'mưa gạch đá' và nuôi dự án bằng tiền thưởng 

"Phản hồi xấu nhiều hơn tốt", Anh Khoa không giấu diếm về những ngày đầu tung KT Browser lên Internet. Cậu cho rằng người dùng thường "ném đá" ở những tính năng đang xây dựng dở dang. Với những tính năng đã hoàn chỉnh, KT Browser nhận được những phản hồi tích cực từ cộng đồng.

Tuy nhiên, "gạch đá" từ những người dùng thử không phải là vấn đề lớn nhất với Anh Khoa khi phát triển sản phẩm này. Cậu học sinh lớp 10 thú nhận khó khăn lớn nhất nằm ở kinh phí. "Em không hiểu sao hồi đó có thể xin được ba mẹ một triệu đồng để mua server (máy chủ). Lúc đó ba mẹ không tin em làm được trình duyệt web", Khoa kể.

Để duy trì được dịch vụ này, lập trình viên 15 tuổi phải bỏ ra 500.000 đồng mỗi năm cho tên miền và một triệu đồng để "nuôi" server. "Em mang phần mềm trợ lý ảo Cena đi thi Sáng tạo Khoa học Kỹ thuật quốc gia 2016 được giải nhì, tiền thưởng 1,5 triệu đồng nên mới có 'vốn' duy trì cho dự án".

Riêng về trợ lý ảo Cena, công cụ này vốn có thể chạy được trên smartphone Android, nhưng vì Khoa không có kinh phí trả tiền cho đối tác cung ứng giải pháp, sản phẩm này hiện chỉ có trên trình duyệt KT Browser.

Nói với Zing.vn, Nguyễn Anh Khoa cho biết sản phẩm kế tiếp của mình sẽ là một hệ điều hành thuần Việt dựa trên nền điện toán đám mây, chạy trên mọi thiết bị. "Em đang ước có một chiếc laptop mới để làm việc được tốt hơn", Khoa chia sẻ. 

Người dùng có thể tải về KT Browser tại đây. Phần mềm này hiện đã có phiên bản cho Android, nhưng chưa chính thức có mặt trên Google Play Store. Theo Anh Khoa, "KT" có nghĩa là Kon Tum, nơi lập trình viên trẻ tuổi này đang sinh sống. KT Browser hiện có khoảng hơn 2.000 người dùng sau một thời gian ngắn giới thiệu trên Internet. Sản phẩm này giành giải khuyến khích cuộc thi Sáng tạo Khoa học Kỹ thuật quốc gia 2015. Trợ lý ảo Cena được trao giải nhì ở cuộc thi năm 2016.