Trình độ tiếng Anh của người Việt sẽ có cơ hội cải thiện mạnh hơn với chủ trương "từng bước đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học". Quyết định này của Bộ Chính trị có thể dẫn tới những chính sách mới về ngôn ngữ để Việt Nam hội nhập sâu hơn và phát triển mạnh hơn.

Chính sách ngôn ngữ của một quốc gia, bao gồm chính sách ngoại ngữ, là một lựa chọn quan trọng, liên quan tới định hướng phát triển, cơ hội kinh tế, bản sắc văn hóa, cũng như sự thành công của nền giáo dục. Có các trường hợp thành công và thất bại ở mức độ khác nhau ở các quốc gia mà Việt Nam có thể tham khảo.

Nhóm quốc gia được coi là "bản ngữ tiếng Anh" như Anh, Mỹ, Australia, Canada, New Zealand, Ireland... vẫn có những cộng đồng ngôn ngữ thiểu số khác tiếng Anh, hoặc cộng đồng người nhập cư, nên cách dạy tiếng Anh của họ với đối tượng này chủ yếu chuẩn bị cho quá trình đồng hóa vào ngôn ngữ Anh như ngôn ngữ chính thức hoặc ngôn ngữ chính. Ngoại lệ là Canada, nơi chính phủ có chính sách phát triển song ngữ Anh - Pháp một cách cân bằng hơn: các bang tiếng Anh sẽ giảng dạy thêm tiếng Pháp và các bang tiếng Pháp (như Quebec) sẽ giảng dạy thêm tiếng Anh. Rất nhiều quốc gia nằm trong nhóm "song ngữ" ngày nay có lịch sử phát triển gắn liền với sức ảnh hưởng toàn cầu của đế chế Anh hoặc Mỹ trong quá khứ, bao gồm cả các thuộc địa của Anh, do vậy về mặt lịch sử, họ đã sử dụng tiếng Anh tự nhiên như một di sản ngôn ngữ của cộng đồng mình.

Các nước gần Việt Nam như Singapore, Malaysia, Philippines, Ấn Độ, lãnh thổ Hong Kong... đều là những nơi người dân thành thạo tiếng Anh ở mức cao. Mô hình này giống với thực tế Việt Nam - nằm trong cộng đồng Pháp ngữ (Francophone), từng có một thế hệ thành thạo tiếng Pháp.

Người dân ở nhiều nước châu Âu như Thụy Điển, Hà Lan... rất thành thạo tiếng Anh, có thể coi đạt trình độ song ngữ (cân bằng giữa hai ngôn ngữ).

Có nhiều cách để tiếp cận tiếng Anh trong chính sách ngôn ngữ, ngoại ngữ. Có quốc gia chọn tiếng Anh là ngôn ngữ chính thức, có quốc gia chọn song ngữ, có quốc gia chọn tiếng Anh là ngôn ngữ để giảng dạy chương trình phổ thông, có quốc gia chọn tiếng Anh để dạy như một môn học (ngoại ngữ).

Singapore từ khi lập quốc đã chọn tiếng Anh như một ngôn ngữ trung gian (lingua franca) giữa các cộng đồng gốc Hoa, gốc Malaysia và gốc Ấn. Học sinh Singapore ngày nay học bằng tiếng Anh, thi O level(tương đương GCSE của Anh) và kết thúc chương trình phổ thông với kỳ thi A level giống học sinh tại Anh.

Singapore là trường hợp thành công trong việc sử dụng tiếng Anh làm công cụ vươn ra thế giới, trở thành thành phố toàn cầu, theo đó rất nhiều tập đoàn đa quốc gia chọn Singapore để đặt văn phòng tại khu vực châu Á. Sự thành công và thịnh vượng của Singapore có nhiều nguyên nhân, nhưng chắc chắn đất nước Singapore nhỏ bé không thể có được vị thế toàn cầu như ngày nay nếu không có tiếng Anh, mặc dù họ vẫn phát âm tiếng Anh theo cách của người Singapore (Singlish).

Malaysia từng có thời gian dài sử dụng tiếng Anh làm ngôn ngữ giảng dạy trong trường học, sau đó chuyển thành tiếng Malay, rồi quay trở lại sử dụng tiếng Anh. Nước này từng dấy lên các cuộc tranh cãi. Một bên cho rằng việc không dùng tiếng Anh làm ngôn ngữ giảng dạy trong trường phổ thông làm suy giảm khả năng tiếng Anh của người học và người dân nói chung. Ngược lại, phía bên kia lo lắng tiếng Anh làm suy yếu ngôn ngữ, bản sắc và tự hào dân tộc. Gần đây Bộ Giáo dục Malaysia áp dụng chương trình song ngữ Dual Language Program (DLP) để cân bằng những lo ngại trên.

Philippines cũng sử dụng tiếng Anh làm ngôn ngữ giảng dạy từ cấp phổ thông tới đại học. Mô hình học tiếng Anh theo hình thứcimmersion(tắm trong ngôn ngữ) và intensive(học cấp tốc, cường độ cao) của Philippines trở nên nổi tiếng và phổ biến trong những năm gần đây, theo đó học viên từ các nước, bao gồm cả Việt Nam, có thể sang Philippines học tiếng Anh theo các khóa 2-4 tuần hoặc lâu hơn với thời lượng học mỗi ngày 8-10 tiếng. Cách học cường độ cao ăn - ngủ với tiếng Anh tại một quốc gia nói tiếng Anh giọng Mỹ khá chuẩn cho thấy có những hiệu quả riêng so với cách học lai rai nhiều năm, thậm chí hàng chục năm không thành thạo - thường thấy tại Việt Nam.

Có tranh luận rằng người Philippines giỏi tiếng Anh thế, nói tiếng Anh giọng Mỹ hay thế, mà quốc gia vẫn ở mức thu nhập bình quân đầu người thấp hơn nhiều so với các nước kém tiếng Anh hơn như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc. Có lẽ câu chuyện về mối liên hệ giữa việc giỏi tiếng Anh và trở nên giàu có, thịnh vượng ở một quốc gia cần tới những nghiên cứu khoa học cụ thể. Chúng ta chỉ có thể cảm nhận rằng tiếng Anh thành thạo mở ra các cơ hội với thế giới, còn việc biến cơ hội thành thành tựu thì cần rất nhiều yếu tố khác.

Tôi là giáo viên tiếng Anh trung học phổ thông, vào nghề từ năm 1998 nhưng có cơ hội được thiết kế chương trình tiếng Anh cho học sinh từ mầm non tới bậc đại học. Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Giảng dạy tiếng Anh cho người nói ngôn ngữ khác (TESOL) của tôi với một đại học Mỹ, nghiên cứu về mô hình giáo dục song ngữ CLIL (dạy tiếng Anh qua nội dung môn học) với trường hợp của học sinh Việt Nam, đưa lại kết luận rằng hình thức dạy song ngữ có kết quả tích cực trong việc giúp học sinh phát triển khả năng thành thạo tiếng Anh so với phương pháp truyền thống - dạy tiếng Anh như một ngoại ngữ.

Tại Việt Nam, chương trình song ngữ đầu tiên trong trường phổ thông sau năm 1975 là chương trình song ngữ tiếng Pháp được thực hiện năm 1994 với sự hỗ trợ của chính phủ Pháp. Sau khi chương trình này kết thúc năm 2006 và được chuyển giao hoàn toàn cho phía Việt Nam thì chương trình tiếng Anh trở nên phổ biến, với sự xuất hiện của các trường quốc tế, trường song ngữ, trung tâm dạy tiếng Anh qua các môn học... Nổi bật trong số đó là chương trình phổ thông quốc tế Cambridge, một chương trình quốc tế linh hoạt cho phép các trường có thể dạy theo hướng song ngữ.

Bản chất chương trình này là mô hình song ngữ CLIL (content and language integrated learning), dạy tiếng Anh và nội dung học thuật mang tính tích hợp (vừa dạy ngôn ngữ vừa dạy nội dung) khá phổ biến và thành công ở châu Âu. Học sinh CLIL học ngôn ngữ không phải vì người lớn bảo rằng tiếng Anh rất quan trọng, phải học để hội nhập với thế giới (như trường hợp dạy tiếng nước ngoài với các thế hệ học sinh trước đây), mà các em sử dụng tiếng Anh làm công cụ để chinh phục các nội dung khoa học về toán, khoa học tự nhiên, khoa học xã hội, các bộ môn nghệ thuật...

Giáo dục phổ thông của Việt Nam hiện nay đã có nhiều thay đổi so với trước về việc dạy ngoại ngữ, trong đó nhấn mạnh kết quả đầu ra (trình độ B1 với học sinh kết thúc lớp 12) cùng mục tiêu giao tiếp thành thạo, sử dụng tiếng Anh làm công cụ học tập suốt đời thay cho cách học chỉ hướng tới việc phân tích cấu trúc ngôn ngữ.

Không có mô hình thành công nào có sẵn để Việt Nam có thể nhập khẩu ngay về và sử dụng cho cả một quốc gia về mặt ngôn ngữ. Để thành công, cần có quá trình thử nghiệm, kiểm nghiệm nhiều mô hình, nhiều phương pháp trước khi mỗi người học, mỗi trường học, mỗi quốc gia có thể lựa chọn để đạt mục tiêu.

Chưa nói tới việc áp dụng song ngữ trong trường phổ thông, chỉ cần giảng dạy ngoại ngữ một cách hiệu quả, hình thành những thế hệ người học thành thạo tiếng Anh thì khả năng nắm bắt cơ hội phát triển và có các lợi thế hơn so với các quốc gia ít thành thạo ngoại ngữ là chắc chắn.

Việt Nam đang đi đúng hướng trong việc quốc tế hóa lực lượng lao động của mình với trình độ ngoại ngữ được nâng lên mà không đánh đổi bằng sự yếu thế của ngôn ngữ dân tộc.

Bùi Khánh Nguyên

Đại gia Việt Trì bị lừa tiền tỷ? 

Tên tuổi của đại gia đất ngã ba sông, ông Nguyễn Trung Thành (còn được gọi là Thành “vàng”) gắn liền với tên tuổi siêu cây nổi tiếng “Mâm xôi con gà” từ thời điểm tháng 10/2010 khi ông cùng Hội sinh vật cảnh thành phố Việt Trì đưa siêu cây “Mâm xôi con gà” đến triển lãm trong sự kiện trọng đại của Hà Nội.

Đại gia Thành "vàng" (áo trắng) và ông Đặng Xuân Cường (áo sẫm màu) bên tác phẩm Mâm xôi con gà đình đám.

Thời điểm này, nhiều tờ báo trong nước đã đưa tin bài về siêu cây này. Nó được giới chơi cây đánh giá là một tác phẩm hoàn mỹ, có giá trị nghệ thuật cao, với giá tiền được đánh giá lên tới nhiều triệu đô.

Song hành cùng với tác phẩm và chủ nhân của siêu cây này, một người cũng được nhắc đến với vai trò tham gia kiến tạo nên tác phẩm cây cảnh hoàn mỹ này là ông Đặng Xuân Cường (nghệ danh Cường “họa sỹ”, giảng viên trường ĐH Sư phạm Nghệ thuật Trung ương). Ông Cường trước đó đã sở hữu cây cảnh này từ giai đoạn ban đầu, sau đó có tham gia với đại gia Thành “vàng” quá trình ký đá, kiến tạo ngoại cảnh… cho siêu cây triệu đô.

“Cùng giới chơi cây với nhau, đã có một thời gian dài gắn kết, cùng niềm đam mê, nhưng cách hành xử của ông Đặng Xuân Cường khiến tôi không thể nhẫn nhịn hơn được nữa. Ông Cường gạ gẫm bán cây giá trên trời, sau đó ông Cường dùng chiêu “bánh vẽ” sẽ sửa cây thật đẹp như ông ấy thiết kế trên vi tính, nhưng ông ấy không làm đúng như cam kết” – ông Thành bức xúc.

Cây "Mũi khoan" thời điểm năm 2009, trước khi được "ký gửi" ông Đặng Xuân Cường chăm sóc...

Bức ảnh cây "Mũi khoan" ông Cường dùng đồ họa vi tính thiết kế để cam kết với ông Thành "vàng" sẽ hoàn thiện như thế sau 4 năm.

Trong lá đơn tố cáo về hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của ông Đặng Xuân Cường gửi đến cơ quan ông Cường công tác, chính quyền địa phương nơi ông Cường cư trú, Hội sinh vật cảnh Thăng Long – Hà Nội (nơi ông Cường là hội viên) và các hội sinh vật cảnh ở nhiều tỉnh thành, ông Thành “vàng” đã có bản tường trình chi tiết, tỉ mỉ về sự việc xảy ra với mình.

Thế nhưng, sau bốn năm, cây "Mũi khoan" của ông Thành "vàng" đã bị sâu bệnh, chuột làm tổ trong thân cây.

Phần rễ bị mại, héo úa, chuột chui vào đục thân cây làm tổ.

Theo nội dung này: năm 2008 khi mới bắt đầu bước chân vào giới chơi cây cảnh, ông Thành có giao lưu với ông Cường “họa sỹ”. Một thời gian sau, ông Cường họa sỹ đã “ép” để ông Thành lấy hai cây cảnh non của mình với giá 1,1 tỷ đồng để nhận lời làm hai cây cảnh có tên “Ngũ phúc” và “Mũi khoan” giúp ông Thành vàng.

Ông Cường đã sử dụng đồ họa thiết kế trên máy vi tính hình dáng cây “Mũi khoan” bốn năm về sau để ông Thành vàng tin tưởng, nhờ ông Cường chăm sóc. Cứ nghĩ là việc giúp đỡ thông thường vì cùng sở thích chơi cây, và đã phải mua hai cây cảnh của ông Cường họa sỹ với giá “trên trời”, thế nhưng, đại gia đất Việt Trì đã ngỡ ngàng vì ông Cường họa sỹ đưa ra mức thù lao chăm sóc hai cây này là… 500 triệu đồng, thời hạn 4 năm sẽ hoàn thiện giống như cây mà ông Cường đã dùng đồ họa vi tính thiết kế.

“Lúc đó, cây thì đã mang lên vườn của anh Cường rồi, anh ấy còn tiếp tục gạ bán cho tôi một cây có tên Huyền phượng vũ của anh ấy với giá 7 tỷ đồng (mặc dù cây này chỉ đáng giá dưới 1 tỷ) nhưng tôi không mua. Anh ấy lấy lý lẽ “tôi đang làm cây hộ ông thì ông phải mua cây của tôi” để ép, nhưng may mà tôi kiên quyết không mạo hiểm.

Thời điểm đó có anh Dũng Chinh (Hội viên Hội SVC thành phố Việt Trì) đi cùng, đã đứng ra “mặc cả” với ông Cường, và giá cuối để ông Cường làm hai cây cảnh như đã thiết kế cho tôi là… 400 triệu đồng. Anh Cường ra điều kiện ứng trước 200 triệu đồng, còn lại 200 triệu bốn năm sau khi cây hoàn thiện sẽ lấy nốt. Rất may, việc giao tiền này tôi đều đề nghị anh Cường ký biên nhận, có nhiều người chứng kiến” – ông Thành cho biết.

Giấy biên nhận số tiền 300 triệu đồng làm cây của ông Cường họa sỹ.

Tháng 7/2009, theo yêu cầu của ông Cường họa sỹ, ông Thành cho con mang 200 triệu lên giao cho ông Cường, yêu cầu ông Cường ký biên nhận. Tháng 6/2011, ông Cường lại “nói khó” để xin “tạm ứng” 100 triệu đồng. Tháng 3/2012, ông Cường lại tiếp tục lấy thêm 100 triệu đồng với lý do là để ký đá cho cây cảnh Mũi khoan. Tổng số tiền đến thời điểm hiện tại, ông Cường đã nhận 400 triệu đồng.

Mặc dù tiền đã bàn giao đầy đủ nhưng theo ông Thành, ông Cường họa sỹ lại bỏ mặc không đả động gì đến việc làm hai cây cảnh.

Tháng 8/2013, thời hạn để nhận cây hoàn thiện theo như cam kết, ông Thành ngã ngửa khi thấy hai cây cảnh của mình bị bỏ mặc khô héo, không được chăm sóc nên ngã bệnh, bị sâu đục thân ăn ruỗng các tay cành, bệ rễ; rễ cây bị mại, gốc cây bị chuột làm tổ… Xót cây, ông Thành nói chuyện với ông Cường họa sỹ, nhưng ông Cường lại bảo:

"Tôi không làm cây cho anh nữa, anh sang mà làm, tôi có phải người đi tưới cây cho anh đâu”. Rồi anh ấy bắn tin cho người này người kia về việc “ông Thành muốn cây đẹp phải như thế nào chứ”. Tiền tôi đã giao đầy đủ nhưng anh ấy bỏ mặc cây chết héo, sâu bệnh. Quá quắt tới mức, khi đuổi cây của tôi ra khỏi vườn, anh ấy còn bắt tôi trả 10 triệu tiền… thắp hương mới cho cây ra” – ông Thành bức xúc.

100 triệu đồng tiền công… đặt tên cây

Bệ rễ bị chết...

Thân cành bị sâu đục thân khoét rãnh.

Cực chẳng đã, ông Thành phải thuê người đưa cây ra khỏi vườn của ông Cường họa sỹ và gửi nhờ vườn người khác.

“Anh ấy bảo, cái tên “Mũi khoan” nghe dung tục, và đưa ra cái tên “Gươm báu truyền kỳ” để đặt cho cây, và yêu cầu tôi trả 100 triệu đồng tiền đặt tên. Chưa bao giờ tôi thấy chuyện nực cười như thế” – ông Thành kể chuyện.

Hiện tại, hai cây cảnh “Mũi khoan” và “Ngũ phúc” sau hơn 4 năm đi “ở đợ” tại vườn nhà ông Cường họa sỹ với chi phí tiền công tạo dáng 400 triệu đồng đang mang trong mình đầy tật bệnh, bị sâu đục phá tay cành, bệ rễ; toàn bộ phần thân đã bị mục ruỗng hết bên trong, phần bệ rễ bị mại, chết khô… vì không được chăm sóc. Những người yêu cây khi đến chứng kiến đều không khỏi bức xúc, xót xa vì lúc đưa cây đi mười phần, khi về chỉ còn hai phần...

“Chơi cây là một thú chơi tao nhã, những người chơi cây là những người có văn hóa. Không nên mượn cái văn hóa đó để kinh doanh, lừa lọc. Tôi đã nhiều lần nói phải trái nhưng anh Cường gạt phắt. Tôi cũng đã cân nhắc, hỏi ý kiến của anh em trong giới chơi cây để đi đến quyết định này. Không thể để một con sâu làm rầu nồi canh, làm mất đi cái văn hóa của một thú chơi tao nhã như thế được” – chủ nhân siêu cây “Mâm xôi con gà” chia sẻ.

Để giúp phụ huynh bớt áp lực tài chính, Ngân hàng ưu tiên ACB mang đến dịch vụ chuyển tiền quốc tế không phí. Với những cha mẹ lần đầu tìm hiểu về du học cho con, nhà băng khuyến khích khách hàng liên hệ qua đường dây nóng hoặc chi nhánh, phòng giao dịch gần nhà để được tư vấn về hồ sơ, quy trình, hoàn toàn miễn phí. Các giấy tờ cần có khi chuyển tiền quốc tế gồm: CCCD của người chuyển tiền, giấy thông báo phí của trường, bản sao hộ chiếu, visa của con em đi du học, các giấy tờ liên quan khác.

Ngoài ra, ngân hàng cũng ưu đãi giá mua ngoại tệ với tỷ giá hợp lý, giúp khách hàng có thêm sự lựa chọn cho các dự định về tài chính cho con em mình