
Tôi từng trúng tuyển học bổng Quỹ Ford và sang Anh du học chương trình thạc sĩ về giáo dục vào năm 2011. Với khát khao học hỏi được những gì tiên tiến để mang về áp dụng cho nước nhà, tôi đã dành rất nhiều thời gian đi thăm các trường học, tìm hiểu mô hình hoạt động và phương pháp giáo dục.Ở Anh, trường học từ mầm non cho tới đại học giờ học thường bắt đầu từ lúc 9h sáng đến 3h30 chiều là nghỉ. Giáo viên thường đến lớp trước 30 phút, học sinh thì đến trước 15 phút hoặc sát giờ học.
Tháng 4/2012, tôi đến thăm Trường Tiểu học Chilcote, Birmingham với sự giúp đỡ của một người bạn dạy học tại trường là Jenny. Tôi tham dự một ngày hoạt động thực sự của các bạn học sinh lớp 4.

|
Học sinh tiểu học Anh |
Mỗi lớp học có 3 giáo viên (1 giáo viên dạy chính và 2 giáo viên trợ giảng), 30 học sinh ngồi thành 6 nhóm, mỗi giáo viên sẽ bao quát và quản lý 10 học sinh tiểu học. Jenny đến lớp, xếp sách vở của học sinh ra bàn học cho từng em. 8h55 phút, cô bắt đầu điểm danh học sinh bằng một câu chào rất thân thiện “Good morning, Daniel” – “Good morning, Ms. Jenny”. Tôi đã rất ấn tượng với văn hoá chào hỏi rất thân mật, lịch sự của cô trò trong giao tiếp hàng ngày.
Bạn nào đến muộn sẽ tự giác đi vào lớp và nhẹ nhàng hết sức để tránh làm ảnh hưởng đến bài giảng của cô. Hôm đó, các bạn bắt đầu học môn toán từ 9h-10h, sau đó là tiếng Anh từ 10h-11h. Từ 11h-11h20, các bạn đọc sách báo tự do, những bạn nào chưa kịp hoàn thành xong bài toán và tiếng Anh trong giờ thì sẽ ngồi hoàn thành nốt, còn các bạn khác được làm việc mình thích để thư giãn nhưng trong môi trường trật tự và tuyệt nhiên không làm ảnh hưởng đến bạn mình.
Sau đó, các bạn được nghỉ giải lao từ 11h20-11h40, tức là các bạn được đi vệ sinh và ra ngoài sân chơi. Từ 11h40-12h10, các bạn nghe tôi kể chuyện về Việt Nam và tự do thảo luận chủ đề mới mẻ này.
Điều đã làm tôi thực sự ngạc nhiên là vì sao với một đứa trẻ mới 8 tuổi có thể tập trung làm việc liên tục trong suốt hơn 2h như vậy không ngừng nghỉ, không tiếng thì thào, xì xầm trừ lúc làm việc nhóm với tinh thần trách nhiệm cao, hết mình và tôn trọng các bạn khác.
Tôi nhớ, có một cô bé bị đau bụng trong giờ học tiếng Anh đã lặng lẽ đến bên cô trợ giảng, nói nhỏ vào tai cô là bị đau bụng và cô đưa bạn đó đến phòng y tế. Các bạn khác không chút xao nhãng vì sự di chuyển của cô bé mà vẫn tiếp tục chú ý vào bài giảng.
Trong khi trẻ nhà chúng ta chỉ tập trung được 20-30 phút trong một tiết học 45-60 phút, tôi tự hỏi làm thế nào để giáo viên ở đây rèn luyện trẻ tập trung cao độ như vậy để hiệu quả công việc luôn tuyệt vời? Cần giáo dục trẻ thế nào để chúng biết sự khác biệt giữa tính kỷ luật, việc áp dụng các quy tắc và sự tôn trọng người khác trong một không gian chung ngay từ nhỏ?
Từ 12h10-13h10, trẻ được nghỉ ăn trưa. Từ 13h15-15h15, trẻ học tôn giáo và thể chất. 15h30 học sinh sẽ tan trường. Như vậy học sinh có thể đi xe buýt của trường về nhà hoặc chơi ở trường cho đến khi phụ huynh đón. Hoạt động con có thể chơi sau giờ là thể thao hoặc đọc sách ở thư viện hay chơi cùng các bạn. Mỗi học sinh chỉ được phép ra khỏi cổng trường khi có phụ huynh đón.

|
Học sinh tiểu học Anh |
Jenny chia sẻ với tôi rằng học sinh cần hoạt động thể chất hàng ngày để giúp cơ thể khoẻ mạnh và tăng cường sức bền khi tập trung trong các hoạt động tư duy học thuật. Qua môn này, học sinh cũng học được rất nhiều kỹ năng về tinh thần hợp lực, ý chí quyết tâm, mục tiêu cần đạt. Môn tôn giáo có ý nghĩa lớn với trẻ vì giúp trẻ định hình được các giá trị sống tích cực và hiểu biết về các nền tôn giáo khác nhau, giúp các em hoà nhập vào xã hội đa văn hoá và đa sắc tộc.
Như vậy nếu xác định mục tiêu học tập tại trường, giá trị học sinh đạt được khi đến trường là gì thì nội dung chương trình, phương pháp dạy-học, công cụ đánh giá sẽ thay đổi.
Tôi nhớ năm 2006 khi Bộ GD-ĐT thay đổi hình thức đề thi môn ngoại ngữ chuyển từ tự luận sang trắc nghiệm, hay như năm vừa qua chuyển môn Toán và các môn Lịch sử, Giáo dục công dân sang hình thức thi này, thì tất cả giáo viên và các trường đều vận động theo để đạt được kết quả như mong muốn trong kỳ thi cuối cấp. Điều này chỉ ra rằng, khi mục tiêu đầu ra và phương thức đánh giá thay đổi sẽ tác động mạnh mẽ đến nhu cầu dạy thêm học thêm trong hệ thống giáo dục hiện nay.
Ngoài ra, thời gian học tập tại trường cũng cần phù hợp với thời gian làm việc của cơ quan, văn phòng để bố mẹ yên tâm công tác, cũng như tính đến mức độ mà não có thể tập trung tốt vào những giờ nào để sắp xếp môn học cho phù hợp. Sẽ rất khó tìm giải pháp khi bố mẹ làm việc cả ngày mà con lại học nửa ngày ở trường. Nhu cầu gửi trông con buổi chiều còn lại là tất yếu, và việc phát sinh việc các con học thêm sẽ càng khó kiểm soát nếu hệ thống giáo dục vẫn lấy việc thi cử là trọng điểm.
Muốn đổi mới giáo dục cần tìm ra cái lõi của vấn đề chứ không đơn giản là hình thức, vỏ bọc hay công cụ. Và chúng ta cần thay đổi từ gốc chứ không phải đón ngọn và cấm đoán. Trẻ em đến trường là niềm vui thích, học cách trưởng thành, kỹ năng và kiến thức để tồn tại, hội nhập và các giá trị sống tích cực, chứ không phải rèn luyện như những chiến binh sĩ tử vượt rào thi.
Chu Thị Vân Anh (Founder of Outdoor Engagement Community)
" alt="Giáo dục Anh: Đến trường con học gì?"/>
Giáo dục Anh: Đến trường con học gì?
Tốt nghiệp Cấp 3, thay vì thi đại học, chàng trai Quản Quốc Quân (SN 1986 - thôn Đồng Đức, Phúc Thành, Vũ Thư, Thái Bình) lựa chọn học nghề cơ khí chế tạo máy tại các xưởng sản xuất tư nhân.Sau này anh tiếp tục theo học hệ trung cấp của trường Cao đẳng nghề TP.HCM để nâng cao tay nghề.
Từ nền tảng ban đầu, Quốc Quân mở xưởng sản xuất đồ chơi với khát vọng đưa đồ chơi gỗ Việt Nam ra thế giới.
 |
Sản phẩm đồ gỗ của công ty anh Quân làm giám đốc. |
Trở thành ông chủ nhờ học nghề
Quốc Quân tâm sự, khi mới rời ghế nhà trường, dù các bạn thi nhau đăng ký vào các trường đại học, anh vẫn có lựa chọn của riêng mình. “Lúc đó tôi chỉ nghĩ đơn giản là mọi người ít học nghề, mình theo học chắc sẽ có cơ hội phát triển hơn”, anh nói.
Ban đầu Quân học nghề tại các xưởng sản xuất theo kiểu cầm tay chỉ việc, thợ lành nghề đào tạo cho các thợ phụ.
 |
Anh Quản Quốc Quân. |
Tay nghề vững, anh xin vào làm công nhân cho một vài công ty chuyên về cơ khí chế tạo máy. Qua năm tháng, anh đúc rút cho bản thân mình nhiều kinh nghiệm quý giá.
Rồi anh chuyển về công ty sản xuất đồ chơi trẻ em bằng gỗ tại Hà Nội. Nhờ có tay nghề về cơ khí chế tạo, anh nhanh chóng tiếp cận được với lĩnh vực này.
Do am hiểu về cơ khí, anh càng thuận lợi khi sử dụng máy móc sản xuất đồ chơi. Thời gian này, anh nhận thấy tay nghề tốt chưa đủ, bản thân muốn giỏi hơn nữa thì phải học bài bản hơn, bổ sung kiến thức tại các trường dạy nghề.
Xuất phát từ đó, anh đăng ký theo học một lớp trung cấp nghề chế tạo máy vào buổi tối, ban ngày vẫn đi làm.
Anh kể, quãng thời gian học nghề, cuộc sống khó khăn hơn nhưng anh không cho phép mình nản lòng. Những lúc nghỉ ngơi giữa giờ làm việc, anh mang dụng cụ ra nghiên cứu, nghiền ngẫm sách vở mà thầy dạy trên lớp.
Tốt nghiệp hệ trung cấp cũng là lúc Quân được đề bạt lên làm tổ trưởng tổ kỹ thuật. Công việc đang ổn định, thu nhập khá anh bất ngờ xin nghỉ quay về quê vì gia đình xảy ra biến cố.
Ngày nhàn rỗi ở nhà, anh mang đồ ra chế tạo những chiếc máy nhỏ và tự làm đồ chơi gỗ cho khỏi buồn chán. Đó cũng là khi anh bắt đầu có ý định thành lập doanh nghiệp chuyên sản xuất đồ chơi. Tuy nhiên, cái khó là vốn ban đầu làm nhà xưởng, mua trang thiết bị không có.
Thương anh, người nhà anh huy động họ hàng nội, ngoại chung tay giúp đỡ. Mỗi người một ít, gom góp lại được 300 triệu đồng đưa Quân khởi nghiệp với công ty quy mô nhỏ.
 |
Anh Quân giới thiệu sản phẩm tại chương trình về khởi nghiệp tại Vũ Thư (Thái Bình). |
Giai đoạn đầu mới đi vào hoạt động, công ty của Quân còn gặp nhiều khó khăn, chẳng hạn đơn hàng xuất đi phải trả về vì một vài lỗi nhỏ trên sản phẩm.
Chàng trai 8X cho biết, sản phẩm đồ chơi trẻ em làm từ gỗ được thị trường ưa chuộng vì độ an toàn, bền đẹp và thân thiện môi trường. Nguyên liệu chính là gỗ thông được sấy khô, nhập từ miền Nam. Trung bình mỗi sản phẩm mất 1 ngày để hoàn thiện.
Người thợ cần tính toán ra phôi gỗ để tiết kiệm được nguyên liệu nhất nhưng vẫn bảo đảm yêu cầu kỹ thuật. Bởi, chỉ cần tính toán sai 1mm cũng làm hỏng cả sản phẩm. Sản phẩm hoàn thiện được phủ sơn màu sắc hoặc đánh bóng. Những loại sơn này đều có độ an toàn với trẻ khi tiếp xúc theo tiêu chuẩn của thế giới.
Do làm bán thủ công nên số lượng hàng chưa sản xuất được nhiều. Thời gian tới, anh dự định sẽ đầu tư thêm máy móc để mở rộng sản xuất.
Ngoài sản xuất theo mẫu các đối tác đặt, Quốc Quân còn vận dụng kiến thức của mình từ nghề cơ khí chế tạo máy, sản xuất các sản phẩm có động cơ như: Đoàn tàu gỗ chạy được trên đường ray…
Khát vọng chinh phục thị trường nước ngoài
Thời gian đầu, công ty của Quốc Quân chủ yếu sản xuất cho các đối tác xuất khẩu, sản phẩm làm ra đóng logo và tên đối tác. Sau này, anh nhận thấy cần tìm hướng đi mới cho sản phẩm nên thành lập công ty thứ 2 để quảng bá và phát triển thương hiệu đồ chơi riêng.
 |
Một số sản phẩm anh Quân làm cho trường mầm non. |
“Bài toán khó đối với chúng tôi là sản xuất ra đồ chơi chất lượng tốt nhưng phải đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng của người dân. Ví dụ: Một xe vịt tập đi cho trẻ, sản xuất từ gỗ thông có giá 200 nghìn đồng nhưng nếu hàng của Trung Quốc, làm từ gỗ giấy (loại gỗ ép) chỉ có 60 nghìn đồng”, anh kể.
Quốc Quân chia sẻ, nếu chạy theo mức giá đó, doanh nghiệp có thể rơi vào phá sản, lỗ liên tục. Chính vì vậy, anh liên kết và mở rộng quan hệ làm ăn với bạn hàng bên nước ngoài, tìm hiểu văn hóa cũng như cách làm ăn của họ.
Anh từng bước đưa sản phẩm của mình sang nước ngoài, đặc biệt là Nhật Bản. Các sản phẩm được đối tác Nhật Bản đặt hàng đều là đồ chơi gỗ, có cùng mẫu mã, kích thước, phần lớn là đồ chơi giá cả bình dân, bán trong các cửa hàng một giá.
Anh cho biết: “Nhật Bản là thị trường khó tính. Họ đòi hỏi các sản phẩm phải hoàn hảo như nhau. Chỉ cần sơ suất nhỏ cả đơn cũng bị trả về. Đó là rủi ro lớn. Vì thế tôi luôn cố gắng hạn chế nhược điểm của sản phẩm”. Do đó anh cùng mọi người phải chung sức nghiên cứu cách khắc phục, trả hàng cho khách đúng tiến độ và chất lượng.
Ngoài ra, anh giới thiệu mặt hàng của mình đến các siêu thị, cửa hàng đồ chơi khắp Bắc - Nam theo hình thức ký gửi. Hàng bán được, anh mới thu tiền.
Từ cách tiếp cận đó, thương hiệu đồ chơi gỗ bên anh đã được người tiêu dùng biết đến, lựa chọn. Các sản phẩm anh sản xuất gồm: cũi, ngựa bập bênh, xe tập đi, đồ chơi trí tuệ (xếp hình), đồ chơi con thú ngộ nghĩnh dạy trẻ về màu sắc, tủ đựng đồ chơi cho bé…
Anh cho biết, mỗi tháng, xưởng sản xuất đồ chơi của anh tạo việc làm cho 6 lao động chính. Khi có đơn hàng lớn, lượng nhân công làm thời vụ là 20 người. Mức thu nhập của lao động từ 3 - 3,5 triệu đồng/tháng.
 |
Đồ chơi trí tuệ cho trẻ mẫu giáo nhưng có thể làm ống cắm bút với trẻ cấp I. |
Nỗ lực của anh đã truyền cảm hứng cho không ít bạn trẻ ở địa phương. Năm 2014, anh vinh dự được Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh tặng giấy khen “thanh niên tiên tiến làm theo lời Bác”.
Năm nay đại dịch Covid-19 ảnh hưởng nặng nề đến tình hình sản xuất chung của các doanh nghiệp. Tuy nhiên, anh vẫn lạc quan rằng khó khăn chỉ là tạm thời và tin mình sẽ ổn định được tình hình sản xuất kinh doanh.
 |
Một góc nhà xưởng của anh Quân ở thôn Đồng Đức. |
Quốc Quân cho biết, việc quảng bá thương hiệu vẫn được anh đẩy mạnh truyền thông qua các hoạt động trên mạng xã hội, qua đó một số trường mầm non đã liên hệ, đặt anh sản xuất trang thiết bị.
Cũng theo Quốc Quân, trung bình thu nhập của anh trước khi có dịch bệnh là 30 – 50 triệu đồng/tháng. Hiện thu nhập có giảm nhưng anh nhìn nhận đây cũng là cơ hội để mình nghiên cứu, thay đổi mô hình sản xuất kinh doanh.
Minh Khuê
" alt="Học nghề cơ khí, chàng trai quê lúa tự mở công ty sản xuất đồ chơi"/>
Học nghề cơ khí, chàng trai quê lúa tự mở công ty sản xuất đồ chơi