Apple, Google, Facebook đua nhau giết chết smartphone

“Tôi là một người ham đọc sách. Tôi đã đọc hết sách thiếu nhi ở nhà và luôn xin bố mua thêm hoặc đưa đến thư viện. Cha tôi, một nhà toán học kinh tế, đang viết một bài báo để xuất bản và không muốn bị quấy rầy. 

Vì vậy, để giữ tôi im lặng, ông hay với tay tới giá sách, lấy đại một cuốn sách và đưa cho tôi và nói: ‘hãy đọc chương đầu tiên", bà nhớ lại. Cuốn sách kinh tế bố vô tình đưa đã định hình cuộc đời sau này của bà.

Gia đình 5/6 thành viên tốt nghiệp Harvard

Okonjo-Iweala đỗ cả Đại học Cambridge (Anh) và Harvard (Mỹ) danh giá nhưng đã chọn đến Mỹ vào năm 1973 để theo học tại Harvard, tốt nghiệp hạng ưu cử nhân về Kinh tế năm 1976, theo Brookings Institution. 

Sau đó, bà theo học thạc sĩ về quy hoạch đô thị năm 1978 và bằng tiến sĩ về kinh tế và phát triển khu vực năm 1981 tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) với luận án “Chính sách tín dụng, thị trường tài chính nông thôn và phát triển nông nghiệp của Nigeria”. Bà nhận được học bổng quốc tế cho việc học tiến sĩ từ Hiệp hội Phụ nữ Đại học Mỹ (AAUW).

Khoảng thời gian du học tại Mỹ, đặc biệt tại Harvard, đã hình thành nền tảng cho sự nghiệp của Okonjo-Iweala trong lĩnh vực kinh tế và dịch vụ công. Bà được nhận xét là một học giả có trí tuệ nhạy bén và niềm đam mê tìm hiểu sự phức tạp của lý thuyết và chính sách kinh tế.

Điều thú vị và độc đáo là 5/6 thành viên gia đình Iweala đều theo học Harvard, theo Health Policy Watch. Ngoài chồng, bà cùng 4 con đều tốt nghiệp đại học danh giá bậc nhất thế giới này. 

Sau khi tốt nghiệp, Okonjo-Iweala đã có một sự nghiệp nổi bật tại Ngân hàng Thế giới (WB), nơi bà giữ nhiều vị trí khác nhau trong hơn 2 thập kỷ. Bà bắt đầu với tư cách là một nhà kinh tế phát triển và thăng tiến qua các cấp bậc để trở thành Giám đốc điều hành. 

Okonjo-Iweala từng hai lần giữ chức Bộ trưởng Tài chính Nigeria (2003–2006 và 2011–2015) và có một thời gian ngắn giữ chức Bộ trưởng Ngoại giao vào năm 2006. Bà là người phụ nữ Nigeria đầu tiên giữ cả hai chức vụ quan trọng này.

Người ủng hộ nhiệt thành cho giáo dục bền vững

Ngoài những đóng góp của bà cho sự phát triển kinh tế của Nigeria, tác động của Ngozi Okonjo-Iweala còn ghi đậm trên trường toàn cầu. Là Giám đốc Điều hành WB, bà có ảnh hưởng đáng kể đến các chính sách và hoạt động của tổ chức này, đặc biệt là ở các khu vực đang phải vật lộn với nghèo đói và kém phát triển. 

Trong khi chuyên môn của Ngozi Okonjo-Iweala chủ yếu là về kinh tế, sự ủng hộ của bà còn mở rộng sang các vấn đề xã hội quan trọng như giáo dục. Nhận thức được sức mạnh biến đổi của giáo dục trong việc giải phóng tiềm năng con người và thúc đẩy tiến bộ kinh tế xã hội, bà luôn đi đầu ủng hộ cải cách và bình đẳng giới trong giáo dục. 

Trong nhiệm kỳ Bộ trưởng Tài chính Nigeria, bà đã ủng hộ các sáng kiến nhằm cải thiện khả năng tiếp cận nền giáo dục có chất lượng, tăng cường đào tạo giáo viên và mở rộng cơ sở hạ tầng giáo dục, đặc biệt là ở nhóm các cộng đồng yếu thế. Sự ủng hộ đối với giáo dục dành cho phụ nữ và trẻ em gái nhấn mạnh cam kết của bà trong việc phá bỏ các rào cản và trao quyền cho họ để theo đuổi nguyện vọng của mình.

Sự giao thoa giữa kinh tế và giáo dục là trọng tâm trong tầm nhìn của Ngozi Okonjo-Iweala về phát triển bền vững. Bà hiểu rằng đầu tư vào giáo dục không chỉ là mệnh lệnh từ đạo đức mà còn là quyết định mang tính chiến lược với những ý nghĩa sâu rộng. 

Lực lượng lao động được đào tạo tốt là điều cần thiết để thúc đẩy đổi mới, tăng năng suất và thúc đẩy tăng trưởng toàn diện. Bằng cách ưu tiên giáo dục như nền tảng phát triển kinh tế, Okonjo-Iweala thể hiện cách tiếp cận toàn diện cần thiết để giải quyết những thách thức toàn cầu phức tạp.

Năm 2021, TS Ngozi Okonjo-Iweala trở thành người phụ nữ đầu tiên và là người mang quốc tịch châu Phi đầu tiên đứng đầu Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), lèo lái tổ chức thương mại đa phương lớn nhất hành tinh trong quá trình phục hồi toàn cầu hậu Covid-19.

“Thật vui khi biết tôi sẽ là người phụ nữ đầu tiên và là người châu Phi đầu tiên, nhưng đó không phải là động lực của tôi”. Bà chia sẻ rằng không muốn phụ nữ được tuyển dụng vì họ là phụ nữ mà vì họ là người phù hợp nhất cho công việc.

 “Okonjo-Iweala đã cho chúng ta thấy rằng để chấm dứt đại dịch, chúng ta phải làm việc cùng nhau trang bị cho mọi quốc gia khả năng tiếp cận vắc xin một cách công bằng”, Vương tử Harry và Nữ công tước Meghan của Anh viết. 

“Bất chấp những thử thách, bà biết cách hoàn thành công việc - ngay cả giữa những người không phải lúc nào cũng đồng ý và bà làm điều đó với sự duyên dáng và nụ cười sưởi ấm những căn phòng lạnh giá nhất”, theo MIT Daily.

Năm 2023, Ngozi Okonjo-Iweala được Tạp chí Forbes bình chọn vào Top 100 những người phụ nữ có tầm ảnh hưởng nhất thế giới. Bà xếp ở vị trí 87 và trở thành người phụ nữ châu Phi quyền lực nhất thế giới. Trước đó, Okonjo-Iweala xuất hiện trên trang bìa TIME trong số đặc biệt "100 người có ảnh hưởng nhất năm 2021" của tạp chí này.

Tử Huy

Đây là ngôi trường thứ 17 mà anh Nguyễn Bình Nam (chủ nhiệm câu lạc bộ Bạn Thương nhau) và các cộng sự đã vận động xây dựng cho các học sinh miền núi khó khăn nhất ở Quảng Nam, Quảng Bình, Quảng Ngãi, Kon Tum. 

Những điểm trường “cổ tích”

Ý tưởng xây dựng điểm trường của chàng kỹ sư điện Nguyễn Bình Nam bắt nguồn trong một chuyến đi tình nguyện Tết vùng cao ở huyện Nam Trà My (Quảng Nam) cách đây 13 năm. Đau đáu khi chứng kiến cảnh cô trò điểm trường Nước Ui phải học trong một lớp học dựng bằng gỗ, hở hoác 4 bề, nền đất sình lầy đã thôi thúc anh bắt tay vào việc kiên cố lại điểm trường này. Ngôi trường mới khánh thành sau 2 tháng với chi phí hơn 200 triệu đồng nhờ sự đóng góp, kêu gọi qua mạng xã hội. 

Với phương châm “Đi thật xa- nơi thật khó- đến tận nơi- trao tận tay” hơn 10 qua, anh Nam và các cộng sự đã băng rừng, lội suối xoá hàng chục điểm trường tạm cho học sinh miền núi. Các điểm trường mới, ngoài phòng học còn có phòng nghỉ cho giáo viên, bếp, khu vệ sinh. Kinh phí cho một điểm trường từ 400-500 triệu đồng, có nơi lên tới gần 1 tỷ. 

Anh Nam chia sẻ, để xây dựng được một điểm trường ở miền núi là cả một hành trình vất vả, không hề dễ dàng. Có những điểm trường mất gần cả năm mới hoàn thiện do đường xá đi lại vô cùng khó khăn, hầu hết phải vận chuyển vật liệu bằng sức người.

Như tại điểm trường Ông Deo (huyện Nam Trà My), đường đến điểm rất xa và nguy hiểm vì đường mòn rất nhỏ, một bên là vách đá, một bên là vực sâu. Nếu không có người dân địa phương cùng hỗ trợ rất khó  hoàn thành.

“Thời điểm đó, mọi người phải cõng từng bao cát, gạch, tôn, thép… đi bộ suốt 2 tiếng, trèo qua hai, ba ngọn núi mới đến điểm tập kết. Chỉ riêng quá trình vận chuyển vật liệu đã mất hơn 4 tháng. Sau gần một năm với nhiều nỗ lực, điểm trường cũng hoàn thành, giúp gần 100 em học sinh mầm non và tiểu học có nơi học khang trang”, anh Nam kể.

Điểm trường mới gần đây nhất là Ông Bình cũng mất 4 tháng ròng rã mới hoàn thành với kinh phí gần 1 tỷ đồng.

“Năm 2017, chúng tôi trèo đèo lội suối gần 5 tiếng mới tới điểm trường Ông Bình. Không nghĩ là sau 6 năm, lại có thể xây được ngôi trường trên núi đó. Một nơi không có điện lưới quốc gia, không có sóng điện thoại nay mọc lên một ngôi trường mới hiện đại, có đầy đủ mọi thứ. Trường có hệ thống điện mặt trời, có điện chiếu sáng, có quạt, tivi, tủ lạnh… Nhìn ngôi trường mới được dựng lên giữa rừng xanh, không chỉ lũ trẻ mà người lớn cũng mừng rơi nước mắt”, anh Nam tâm sự.

Ngoài xây dựng điểm trường, câu lạc bộ còn của anh Nam còn tổ chức các chương trình như: Bữa cơm miền núi, Tủ sách vùng cao, Sữa vùng cao, Én nhỏ vùng cao; Đi dạy trên núi… để các em ở những điểm trường xa xôi bớt khó khăn và đi học thường xuyên hơn.

Trong đó, chương trình “Bữa cơm miền núi” được duy trì từ năm 2014 đến nay. Câu lạc bộ tài trợ mỗi điểm trường mỗi tuần một bữa cơm trưa có thịt cá.

Tháng 9/2022, anh Nam triển khai thêm chương trình “Đi học trên núi” nhằm giúp đỡ trẻ em mồ côi, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Dự án đến nay đã giúp đỡ 360 em của 6 huyện miền núi Quảng Trị, Quảng Ngãi và Quảng Nam với tổng số tiền hơn 2 tỷ đồng/năm.

Anh kêu gọi bạn bè, mạnh thường quân ở thành phố bảo trợ mỗi em 500 nghìn đồng/tháng. Hàng tháng, thầy cô nhận tiền từ dự án để mua sắm quần áo, sách vở, nhu yếu phẩm hỗ trợ cho các em và gia đình. Dự án cam kết sẽ hỗ trợ cho các em đến lúc học xong lớp 12.

Đặc biệt mới đây, câu lạc bộ của anh Nam đã tổ chức chương trình “Bạn trẻ vùng cao xuống phố” đưa các em xuống tham quan TP Đà Nẵng. Đó như một món quà tinh thần, giúp các em có thêm động lực để phấn đấu, cố gắng học hành.

“Những đứa trẻ xuống phố là những bạn đặc biệt vì có hoàn cảnh khó khăn, rụt rè. Lần đầu tiên các con được đi biển, xem pháo hoa, xem phim… Nhìn những toà nhà cao tầng, những ánh đèn lấp lánh, các con ngạc nhiên, vui mừng đến mức chỉ biết ồ lên đẹp quá.

Lúc xuống biển, các con còn hỏi chú Nam ơi sao nước mặn thế? Con lấy chai nhựa đựng nước mặn mặn này về núi được không? Những câu hỏi ngô nghê của các em khiến người lớn rưng rưng”, anh Nam nói.

“Hi vọng khi được xuống phố, nhìn thấy thế giới rộng lớn, bao la các em sẽ cố gắng để đến trường, chăm chỉ học hành. Chỉ có học, chỉ có con chữ mới giúp các em thay đổi tương lai, thay đổi mảnh đất quê hương”, anh Nam nói.

Chia sẻ về kế hoạch trong thời gian tới, anh Nam cho biết, anh chuẩn bị khởi công thêm một điểm trường ở huyện Nam Trà My. Đây là điểm trường thứ 18 dành cho trẻ em vùng sâu, vùng xa.