Vào năm 2023, một thông điệp được mã hóa đã truyền đến Trái Đất từ sao Hỏa. Sau hơn một năm, tín hiệu ngoài hành tinh này cuối cùng đã được giải mã.

Tháng 5/2023, tàu thăm dò sao Hỏa ExoMars Trace Gas Orbiter của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) đã truyền tín hiệu này đến chúng ta.

Đây là một phần của Dự án A Sign in Space (Tạm dịch: Dấu hiệu trong không gian) do Viện SETI và Đài quan sát Green Bank thực hiện.

Mục tiêu dự án là một thí nghiệm để kiểm tra loại kỹ thuật nào có thể hữu ích để giải mã các tín hiệu có thể được phát hiện từ ngoài hành tinh.

Sau hơn một năm, cha con người Mỹ là Ken Chaffin và con gái Keli đã giải mã được thông điệp từ tín hiệu này.

Tín hiệu này khi được hình ảnh hóa đã hiển thị những cụm điểm trắng và đen sắp xếp theo hình dạng giống các axit amin - thành phần cấu trúc của sự sống. Tuy nhiên, dù đã giải mã hình ảnh, cộng đồng khoa học vẫn chưa đồng thuận về ý nghĩa của thông điệp.

Trước khi tín hiệu mô phỏng của người ngoài hành tinh có thể được giải mã, trước tiên nó phải được trích xuất từ dữ liệu tín hiệu vô tuyến thô.

Cuối cùng họ phát hiện ra rằng nó "chứa chuyển động", ESA viết trong tuyên bố. Điều này gợi ý với những nhà khoa học rằng, nó có thể chứa thông tin về sự hình thành tế bào hoặc sự sống.

Ken Chaffin cho rằng hình ảnh từ tín hiệu gốc có thể được tạo ra bằng thuật toán automata tế bào - một dạng mô hình toán học phức tạp. Sự kiên trì này giúp nhóm của ông dần dần tái tạo thành công hình ảnh của các axit amin.

Nhưng giải mã một tín hiệu không nhất thiết có nghĩa là có thể hiểu được. Thông điệp bí ẩn đã được giải mã, nhưng các nhà khoa học như Chaffins sẽ phải bắt đầu cố gắng diễn giải nội dung và tìm ra ý nghĩa có thể có trong đó.

Đây là mục tiêu chung của Dự án Tín hiệu trong Không gian, nhận được thông điệp từ một nền văn minh ngoài Trái Đất sẽ là một trải nghiệm biến đổi sâu sắc đối với toàn thể nhân loại.

Dự án "A Sign in Space" mang đến cơ hội chưa từng có để thế giới diễn tập và chuẩn bị thực tế cho kịch bản này thông qua sự hợp tác toàn cầu, thúc đẩy quá trình tìm kiếm ý nghĩa không giới hạn trên mọi nền văn hóa ngoài chúng ta. 

Nhưng việc diễn giải một thông điệp về nguồn gốc thực sự của người ngoài hành tinh có thể khó hơn rất nhiều, nếu điều đó xảy ra.

Bất kỳ thông điệp mô phỏng nào như thông điệp được truyền đến Trái Đất từ ExoMars Trace Gas Orbiter đều do con người tạo ra và do đó sẽ thể hiện cách chúng ta nhìn nhận vũ trụ và truyền đạt trải nghiệm của chúng ta về nó.

Mọi ý tưởng của chúng ta về ngôn ngữ, dữ liệu, thông tin và giao tiếp đều bắt nguồn từ cách vật lý hoạt động trên Trái Đất, cách các giác quan của con người nhận thức thế giới xung quanh, cách ngôn ngữ của con người tiến hóa…

Và thật khó để chúng ta hình dung những quá trình tương tự này có thể diễn ra như thế nào trên một ngoại hành tinh có sự sống, đơn giản vì chúng ta chưa từng tìm thấy hoặc trải nghiệm điều đó.

Theo những gì chúng ta biết, giao tiếp của người ngoài hành tinh có thể giống với một tập hợp các mùi hương hoặc chuyển động của một đống lá trong gió hơn là bất cứ thứ gì chúng ta nhận ra là ngôn ngữ.

Tuy nhiên, cuộc tìm kiếm phải bắt đầu từ đâu đó. Các dự án như A Sign in Space cung cấp các thí nghiệm tư duy hữu ích để lập kế hoạch về cách chúng ta có thể phản ứng với việc phát hiện ra tín hiệu vô tuyến thực sự của người ngoài hành tinh.

Trên thực tế, tín hiệu này được giải mã bởi các nhà khoa học cho thấy chính xác loại suy nghĩ sáng tạo có thể sẽ cần thiết khi và nếu chúng ta nhận được tín hiệu đó.

"Hơn cả thiên văn học, giao tiếp với người ngoài hành tinh đòi hỏi kiến thức sâu rộng. Với dấu hiệu trong không gian, chúng tôi hy vọng sẽ thực hiện những bước đầu tiên hướng tới việc tập hợp một cộng đồng lại để giải quyết thách thức này", nhà khoa học Wael Farah, Viện SETI cho biết.

“Cấu trúc tinh bột tạo thành các lỗ rỗng giúp đẩy khí ethylene thoát ra, làm chậm quá trình chín của rau củ, trái cây. Chiếc túi có khả năng thấm khí giúp không khí bên trong được tuần hoàn liên tục, giảm nhiệt độ phát sinh từ quá trình rau củ quả hô hấp, giữ được độ ẩm. Nhờ đó chúng ta tăng thêm được thời gian bảo quản nông sản lâu hơn 10-20 ngày”, Diễm My nói thêm.

Ý tưởng tạo ra sản phẩm này đến với My và những người bạn một cách rất tình cờ.

Từ câu chuyện hoa quả bị hỏng...

Tốt nghiệp Trường đại học Kinh tế TP.HCM, cô gái Trần Thị Diễm My bị thu hút bởi những công việc có thể tận dụng nguồn nguyên liệu sẵn có và thân thiện với môi trường.

Theo My, ở Việt Nam, chúng ta chưa biết cách tận dụng các nguyên liệu như mùn cưa, vỏ trấu… Trong khi đó, ở nước ngoài, họ có thể dùng mùn cưa để ép và qua một số công nghệ khác để làm đồ nội thất.

Tại các vùng trồng cây cao su, người dân thường trồng thêm sắn và các cây hoa màu khác ở phía dưới để tranh thủ diện tích trống. Đây là sắn được trồng theo công nghiệp, thu hoạch nhanh 3 tháng/lần. Loại này thường chỉ dùng làm thức ăn chăn nuôi, phân sinh học…

Chiếc túi này sẽ phân hủy sau 6 tháng khi bị chôn dưới đất và không gây hại cho cây trồng.

“Sau đó, tôi được biết đến một công ty có nhóm các bạn trẻ biết cách tận dụng tinh bột sắn để tạo nhiên liệu sinh học. Công việc vừa tận dụng tài nguyên sẵn có lại thân thiện môi trường này đã thu hút tôi tham gia”, My cho biết.

Tuy nhiên do gặp dịch Covid-19, hoạt động của công ty - nơi My đang làm việc, phải dừng lại. Nhưng đây cũng là thời điểm đem lại cho cô những ý tưởng mới.

“Tôi được nghe những câu chuyện xuất khẩu bị đình trệ nên nông sản như thanh long, chuối… bị hư hại rất nhiều. Có một vị khách kể, họ xuất khẩu xoài sang Hàn Quốc nhưng bị chậm trễ nên toàn bộ một container chứa xoài bị hỏng. Việc này khiến tôi suy nghĩ rất nhiều. Từ những nghiên cứu có sẵn, tôi muốn tạo ra sản phẩm giúp bảo quản thực phẩm tươi lâu hơn, hiệu quả hơn”, My chia sẻ.

… Đến sản phẩm chinh phục thị trường nước ngoài

Ý tưởng sản xuất túi bảo quản thực phẩm tốt hơn xuất hiện từ tháng 2/2020. Đến tháng 7/2020, My và nhóm nghiên cứu tung sản phẩm ra thị trường sau nhiều lần test (kiểm tra), sửa đổi. Nhưng giai đoạn này, Việt Nam rơi vào giai đoạn dịch Covid-19 lần 2.

Tháng 10/2020, họ tái khởi động kế hoạch đưa sản phẩm “túi biết thở” đến với người tiêu dùng.

Theo Diễm My, túi nilon bình thường chỉ bảo quản sản phẩm trong thời gian ngắn và làm phát sinh thêm một bài toán khác - đó là ô nhiễm rác thải nhựa.

Nhưng chiếc “túi biết thở” không chỉ giúp giữ sản phẩm tươi lâu hơn mà còn thân thiện với môi trường. Vốn được làm từ tinh bột sắn và nhựa polyethylene, khi chôn xuống đất, chiếc túi này sẽ phân hủy sau 6 tháng và không gây hại cho cây trồng. Nếu bị đốt, lượng CO2 từ túi này sinh ra cũng giảm 30-40% so với túi nilon thông thường.

“Người bán sẽ giữ được hoa quả tươi lâu hơn. Họ cũng không mất nhân công cho việc lọc, bỏ hàng hỏng.

Điểm riêng biệt của túi là làm từ tinh bột nên có mùi thơm nhẹ như thảo mộc. Điều này giúp túi không làm ảnh hưởng đến mùi của thực phẩm bên trong”, 9X nói thêm. Hiện, mỗi tháng nhóm của My bán ra thị trường khoảng 300kg “túi biết thở”. Túi có 3 kích cỡ dựa trên nhu cầu của người tiêu dùng và có giá từ 600-1.500 đồng/chiếc.

Diễm My nhận giải cuộc thi “Dự án khởi nghiệp sáng tạo thanh niên nông thôn” với sản phẩm "túi biết thở".

Phân khúc khách hàng My hướng đến là các công ty chuyên xuất khẩu rau, quả ra nước ngoài; các chuỗi cửa hàng phân phối rau, quả hữu cơ. Hiện, sản phẩm “túi biết thở” đã có mặt tại Hàn Quốc, Nhật Bản…

“Nhiều người dân thường chọn túi nilon thông thường vì giá rẻ. Nhưng họ chỉ trả tiền cho sản phẩm túi nilon đó. Họ không nghĩ rằng, sau khi thải túi nilon ra môi trường, chúng ta lại mất tiền để xử lý nó”, My nói.

Cô hi vọng trong tương lai, khi ý thức trách nhiệm về môi trường của người dân được nâng cao hơn nữa, sản phẩm túi biết thở sẽ “phủ sóng” nhiều hơn. 

Chia sẻ với phóng viên Dân trí,ông Bùi Thanh Minh - Phó giám đốc chuyên môn, Văn phòng Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) - cho biết phát triển bền vững đã trở thành xu hướng trên thế giới.

Báo cáo khảo sát của KPMG năm 2022 trên 5.800 doanh nghiệp ở 58 quốc gia, vùng lãnh thổ cho thấy một số con số quan trọng: 96% trong số 250 doanh nghiệp lớn nhất thế giới (theo doanh thu dựa trên bảng xếp hạng Fortune 500 năm 2021) có báo cáo về các vấn đề phát triển vững hoặc ESG và 64% trong số các doanh nghiệp này xác nhận biến đổi khí hậu là rủi ro đối với việc kinh doanh của họ. 71% doanh nghiệp lớn nhất trong khảo sát xác định rõ các vấn đề ESG trọng yếu.

Báo cáo cho thấy, ở cấp độ doanh nghiệp, việc thực hành phát triển bền vững hay ESG đã trở thành thông lệ. Ông Minh nêu ở cấp độ quốc gia đã có những chuyển động rất rõ về các quy định liên quan đến môi trường, xã hội.

Liên quan đến môi trường có thể kể đến Cơ chế điều chỉnh biên giới Carbon (CBAM), Quy định không gây mất rừng (EUDR) của EU hay liên quan đến phúc lợi lao động như Luật về Nghĩa vụ thẩm định doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng của Đức. Nhiều quốc gia khác như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Trung Quốc cũng có các chiến lược và quy định riêng liên quan đến các khía cạnh của phát triển bền vững.

Bên cạnh đó thì hệ thống pháp luật trong nước cũng được hoàn thiện với các quy định ngày càng cao, đòi hỏi tuân thủ về môi trường, lao động, bảo hiểm hay quản trị doanh nghiệp. Do đó, doanh nghiệp cũng cần thích ứng với bối cảnh mới thông qua đổi mới hoạt động quản trị, hướng đến sự phát triển bền vững để quản trị được các rủi ro có thể phải đối mặt, đặc biệt là rủi ro liên quan đến pháp lý.

Quản trị doanh nghiệp theo định hướng ESG cũng giúp doanh nghiệp tối ưu hiệu quả các tài nguyên, nâng cao lợi thế cạnh tranh, mở rộng thị trường cho sản phẩm của mình và tạo cơ hội tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi, dài hạn.

Ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi (Hà Nội), nhận định ESG đã và đang áp dụng phổ biến trên thế giới, tập trung ở các quốc gia phát triển, và trở thành xu thế tất yếu trên toàn cầu.

Hiện nay, Việt Nam là một trong những quốc gia có nhiều lợi thế thu hút đầu tư nước ngoài (FDI). Các tập đoàn lớn đang định vị Việt Nam là mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu, Việt Nam đã trở thành một trong những quốc gia có thế mạnh xuất khẩu các lĩnh vực như dệt may, điện tử, thủy sản, nông sản… vào EU, Mỹ, Hàn, Nhật…

Báo Dân trí tổ chức Hội thảo "Quản trị doanh nghiệp theo định hướng ESG - Làm gì, từ đâu?"vào ngày 29/8 tại TPHCM. Hội thảo này là sự kiện vệ tinh nằm trong chuỗi sự kiện của Diễn đàn ESG Việt Nam 2024  . Diễn giả của hội thảo là những chuyên gia hàng đầu về quản trị doanh nghiệp, về ESG. 

Khách tham gia hội thảo có cơ hội kết nối với chuyên gia có kinh nghiệm về ESG và quản trị doanh nghiệp theo định hướng ESG; tiếp cận giải pháp quản trị theo định hướng ESG - yếu tố sống còn với doanh nghiệp hướng tới tối đa hóa hiệu quả, lợi nhuận, phát triển bền vững.