Chị A.L - chủ cơ sở thẩm mỹ ở quận Thanh Xuân, TP Hà Nội cho biết: "Hiện cơ sở đang có chương trình khuyến mãi tiêm filler mũi, tiêm cằm, tiêm tai tài lộc, tiêm má baby, tiêm thái dương với giá chỉ 299.000 đồng. Ngoài ra, tiêm botox - một dạng chất làm đẹp khác có tác dụng làm thon gọn, giảm nếp nhăn với các dịch vụ gọn hàm, hạ gò má, gọn bắp tay… có giá 500.000 - 1.000.000 đồng. Tất cả sản phẩm được nhập từ Hàn Quốc và bảo hành 12 tháng".

Tuy nhiên, theo thông tin chúng tôi tìm hiểu được tại các bệnh viện thẩm mỹ lớn, uy tín, hiện tại trên thị trường, filler có giá giao động 5-6 triệu đồng/cc, một ca thẩm mỹ tiêm filler nâng mũi tại cơ sở uy tín được cấp phép có giá khoảng hơn 10 triệu đồng. "Cho nên tiêm filler có giá rẻ là không thể có, hoặc nếu có thì đó là hàng trôi nổi bên ngoài không được kiểm định cấp phép"- bác sĩ thẩm mỹ tại cơ sở này cho biết.

Đóng vai người có nhu cầu làm đẹp bằng phương pháp tiêm tế bào gốc, chúng tôi có tham khảo giá cả tại một số thẩm mỹ viện tại đường Nguyễn Trãi, TP Hà Nội. Khi tìm đến một cơ sở thẩm mỹ ở đây, chúng tôi được bác sĩ tại đây tư vấn phương pháp để làm đẹp da mặt bằng tế bào gốc nhập khẩu từ Mỹ. Vị bác sĩ này cho biết, mức phí cho một lần tiêm tế bào gốc tại bệnh viện này là khoảng 8.000 USD, được giảm giá cho khách hàng mới còn 5.600 USD (khoảng 130 triệu đồng).

Tại một thẩm mỹ viện khác nằm trên quận Đống Đa, TP Hà Nội, khi bày tỏ mong muốn trẻ hóa da mặt, chúng tôi được nhân viên tư vấn giới thiệu loại tế bào gốc từ cuống rốn em bé, được nhập khẩu từ Mỹ về. Tuy vậy, mức giá khi tiêm loại tế bào gốc này tại đây chỉ có giá 65 triệu đồng, rẻ bằng một nửa so với bệnh viện thẩm mỹ trên.

Đáng kinh ngạc hơn, khi được giới thiệu một cơ sở thẩm mỹ khác quảng cáo có thể tự ly tâm tế bào gốc được mà không cần gửi ra nước ngoài, chi phí một lần tiêm tế bào gốc tự thân ở đây thấp hơn hẳn 2 cơ sở trước đó, khoảng 22 triệu đồng. "Còn nếu chị muốn dùng hàng ngoại thì bên em có sản phẩm được nhập khẩu từ Nhật Bản và đang được lưu trữ và bảo quản trong lọ tại phòng lab (phòng thí nghiệm). Tế bào gốc từ cuống rốn một lần tiêm là 1.500 USD (khoảng 35 triệu đồng)"- nữ nhân viên của cơ sở này giới thiệu.

Không chỉ loạn về giá, khách hàng nhiều khi cũng bối rối khi nghe thấy tên một "công nghệ" làm đẹp mới xuất hiện, tìm hiểu thì thấy đó là "phát minh" mới của đội ngũ marketing - quảng cáo, nhưng bản chất lại là "bình mới rượu cũ" nhằm đẩy giá dịch vụ thẩm mỹ và rút ví khách hàng một cách tinh vi hơn.

Cắt mí là thủ thuật cắt da thừa trùng nhão loại bỏ túi mỡ, nhưng chỉ với việc thay đổi cách gọi, khách hàng phải trả thêm khá tiền cho "công nghệ" mới với như "cắt mí 3D", "4D" rồi "5D", bây giờ là 6D. Với tên gọi "cắt mí …D" khiến khách hàng tưởng rằng "…D" là một công nghệ mới vừa được chuyển giao cho Việt Nam, có "D" hẳn là phải hơn không có "D" nào. Giá cắt mí thông thường dao động khoảng 6.000.000 đồng, tuy nhiên, qua lớp vỏ cắt mí 6D đã nâng lên gần gấp 3 lần, tương đương 16.000.000 đồng.

Hay như công nghệ nâng mũi siêu cấu trúc, nâng mũi cấu trúc 6D… Dù tên gọi là gì, phẫu thuật thẩm mỹ mũi cũng là dùng vật liệu nhân tạo (silicon, ePTFE, PCL...) hoặc có kết hợp với vật liệu tự thân (sụn tai, sụn sườn...) độn vào mũi nhằm tạo dáng mới cho mũi. Tên gọi càng sang trọng, khái niệm càng mới thì khách hàng càng phải trả nhiều tiền hơn.

Bài toán quản lý thị trường giá thẩm mỹ

Trước nhu cầu làm đẹp của phụ nữ, nhiều cơ sở chăm sóc sắc đẹp, trung tâm thẩm mỹ đua nhau nở rộ. Có thâm nhập sâu những cơ sở này mới thấy, tại đây, hàng chục loại dịch vụ được đưa ra tiếp thị khiến chị em như lạc vào ma trận. Từ bình dân đến cao cấp, tùy vào khả năng tài chính của mỗi khách hàng mà chủ các cơ sở có cách thức tư vấn khác nhau.

Ở các cơ sở, bệnh viện lớn, chuyên nghiệp, giá dịch vụ làm đẹp cao do sử dụng các loại mỹ phẩm được kiểm định, công nghệ hiện đại, bác sĩ có chuyên môn, tay nghề. Còn ở các cơ sở nhỏ, giá dịch vụ rẻ hơn nhiều. Sự chênh lệch quá lớn này khiến chúng ta không thể không đặt ra nghi vấn về chất lượng của các cơ sở thẩm mỹ này, giá rẻ liệu có đi kèm chất lượng?

Hàng chục ngàn cơ sở chăm sóc sắc đẹp không có giấy phép, thực hiện phẫu thuật thẩm mỹ "chui" liên tiếp bị phát hiện gần đây đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về công tác quản lý loại hình dịch vụ y tế này. Thực tế vấn đề cấp phép, quản lý các cơ sở thẩm mỹ vẫn còn khá nhập nhằng và lỏng lẻo. Đây chính là kẽ hở để các đối tượng hám lợi thực hiện thẩm mỹ chui, giá rẻ bất chấp hậu quả gây ra cho sức khỏe của người dân.

Mặt khác, bài toán đặt ra cho các cơ quan chức năng là việc cần làm rõ tình trạng cạnh tranh không công bằng trong việc quảng cáo, quảng cáo sai sự thật, thổi phồng chất lượng và gây nhiễu loạn giá dịch vụ thẩm mỹ của các đối tượng xấu để trục lợi từ người dân.

Chuyên mục Hiểm họa thẩm mỹ trôi nổi do Báo Dân trí và Thẩm mỹ Bệnh viện Hồng Ngọc phối hợp mở từ ngày 13/9/2022. Với thông điệp "Thẩm mỹ an toàn - An tâm chất lượng" chuyên mục nhằm đưa ra những kiến thức, kinh nghiệm để giúp chị em có lựa chọn làm đẹp đúng đắn. Bên cạnh đó, chuyên mục cũng là nơi để chị em giải bày, chia sẻ  quá trình làm đẹp của mình. Đồng hành cùng chuyên mục là đội ngũ bác sĩ, chuyên gia đầu ngành về thẩm mỹ. 

Để được tư vấn các thông tin về làm đẹp hãy gọi Hotline đường dây nóng: 0915.810.138

- Tư vấn 24/7: https://www.facebook.com/thammyvienhongngoc

Chỉ cần gõ từ khóa về làm đẹp, phẫu thuật thẩm mỹ, giảm béo, cắt mí, tiêm filler… trên Google, chúng ta dễ dàng thấy hàng trăm nghìn kết quả trang web, tài khoản đăng quảng cáo, giới thiệu về cùng một dịch vụ này với vô vàn mức giá khác nhau, tên gọi khác nhau khiến cho khách hàng thật sự lạc vào mê cung không lối thoát.

Loạn giá thẩm mỹ

Thẩm mỹ làm đẹp là ngành dịch vụ đang rất phát triển trong những năm gần đây. Theo ước tính, một năm có hàng nghìn spa, thẩm mỹ viện, phòng khám thẩm mỹ mở mới trên toàn quốc, kéo theo sự cạnh tranh về giá cũng rất khốc liệt không thua kém bất kỳ một dịch vụ thiết yếu nào trên thị trường như dịch vụ ăn uống, dịch vụ giải trí…

Đánh vào tâm lý muốn làm đẹp tiết kiệm của khách hàng mà các dịch vụ thẩm mỹ giá rẻ đang ngày một phát triển. Trong đó, filler giá rẻ chỉ vài trăm nghìn đồng đang thu hút được sự chú ý của không ít chị em phụ nữ. Chỉ cần tìm kiếm từ khóa "tiêm filler" trên facebook, ngay lập tức, hàng loạt các địa chỉ nhận tiêm filler hiện ra với hình ảnh minh họa những đôi môi căng mọng, sống mũi cao vút, cặp má bầu bĩnh. Đáng chú ý, dịch vụ này được quảng cáo rầm rộ ở nhiều địa chỉ với giá siêu rẻ, chỉ từ 200.000-800.000 đồng/mũi tiêm filler.

Chị A.L - chủ cơ sở thẩm mỹ ở quận Thanh Xuân, TP Hà Nội cho biết: "Hiện cơ sở đang có chương trình khuyến mãi tiêm filler mũi, tiêm cằm, tiêm tai tài lộc, tiêm má baby, tiêm thái dương với giá chỉ 299.000 đồng. Ngoài ra, tiêm botox - một dạng chất làm đẹp khác có tác dụng làm thon gọn, giảm nếp nhăn với các dịch vụ gọn hàm, hạ gò má, gọn bắp tay… có giá 500.000 - 1.000.000 đồng. Tất cả sản phẩm được nhập từ Hàn Quốc và bảo hành 12 tháng".

Tuy nhiên, theo thông tin chúng tôi tìm hiểu được tại các bệnh viện thẩm mỹ lớn, uy tín, hiện tại trên thị trường, filler có giá giao động 5-6 triệu đồng/cc, một ca thẩm mỹ tiêm filler nâng mũi tại cơ sở uy tín được cấp phép có giá khoảng hơn 10 triệu đồng. "Cho nên tiêm filler có giá rẻ là không thể có, hoặc nếu có thì đó là hàng trôi nổi bên ngoài không được kiểm định cấp phép"- bác sĩ thẩm mỹ tại cơ sở này cho biết.

Đóng vai người có nhu cầu làm đẹp bằng phương pháp tiêm tế bào gốc, chúng tôi có tham khảo giá cả tại một số thẩm mỹ viện tại đường Nguyễn Trãi, TP Hà Nội. Khi tìm đến một cơ sở thẩm mỹ ở đây, chúng tôi được bác sĩ tại đây tư vấn phương pháp để làm đẹp da mặt bằng tế bào gốc nhập khẩu từ Mỹ. Vị bác sĩ này cho biết, mức phí cho một lần tiêm tế bào gốc tại bệnh viện này là khoảng 8.000 USD, được giảm giá cho khách hàng mới còn 5.600 USD (khoảng 130 triệu đồng).

Tại một thẩm mỹ viện khác nằm trên quận Đống Đa, TP Hà Nội, khi bày tỏ mong muốn trẻ hóa da mặt, chúng tôi được nhân viên tư vấn giới thiệu loại tế bào gốc từ cuống rốn em bé, được nhập khẩu từ Mỹ về. Tuy vậy, mức giá khi tiêm loại tế bào gốc này tại đây chỉ có giá 65 triệu đồng, rẻ bằng một nửa so với bệnh viện thẩm mỹ trên.

Đáng kinh ngạc hơn, khi được giới thiệu một cơ sở thẩm mỹ khác quảng cáo có thể tự ly tâm tế bào gốc được mà không cần gửi ra nước ngoài, chi phí một lần tiêm tế bào gốc tự thân ở đây thấp hơn hẳn 2 cơ sở trước đó, khoảng 22 triệu đồng. "Còn nếu chị muốn dùng hàng ngoại thì bên em có sản phẩm được nhập khẩu từ Nhật Bản và đang được lưu trữ và bảo quản trong lọ tại phòng lab (phòng thí nghiệm). Tế bào gốc từ cuống rốn một lần tiêm là 1.500 USD (khoảng 35 triệu đồng)"- nữ nhân viên của cơ sở này giới thiệu.

Không chỉ loạn về giá, khách hàng nhiều khi cũng bối rối khi nghe thấy tên một "công nghệ" làm đẹp mới xuất hiện, tìm hiểu thì thấy đó là "phát minh" mới của đội ngũ marketing - quảng cáo, nhưng bản chất lại là "bình mới rượu cũ" nhằm đẩy giá dịch vụ thẩm mỹ và rút ví khách hàng một cách tinh vi hơn.

Cắt mí là thủ thuật cắt da thừa trùng nhão loại bỏ túi mỡ, nhưng chỉ với việc thay đổi cách gọi, khách hàng phải trả thêm khá tiền cho "công nghệ" mới với như "cắt mí 3D", "4D" rồi "5D", bây giờ là 6D. Với tên gọi "cắt mí …D" khiến khách hàng tưởng rằng "…D" là một công nghệ mới vừa được chuyển giao cho Việt Nam, có "D" hẳn là phải hơn không có "D" nào. Giá cắt mí thông thường dao động khoảng 6.000.000 đồng, tuy nhiên, qua lớp vỏ cắt mí 6D đã nâng lên gần gấp 3 lần, tương đương 16.000.000 đồng.

Hay như công nghệ nâng mũi siêu cấu trúc, nâng mũi cấu trúc 6D… Dù tên gọi là gì, phẫu thuật thẩm mỹ mũi cũng là dùng vật liệu nhân tạo (silicon, ePTFE, PCL...) hoặc có kết hợp với vật liệu tự thân (sụn tai, sụn sườn...) độn vào mũi nhằm tạo dáng mới cho mũi. Tên gọi càng sang trọng, khái niệm càng mới thì khách hàng càng phải trả nhiều tiền hơn.

Bài toán quản lý thị trường giá thẩm mỹ

Trước nhu cầu làm đẹp của phụ nữ, nhiều cơ sở chăm sóc sắc đẹp, trung tâm thẩm mỹ đua nhau nở rộ. Có thâm nhập sâu những cơ sở này mới thấy, tại đây, hàng chục loại dịch vụ được đưa ra tiếp thị khiến chị em như lạc vào ma trận. Từ bình dân đến cao cấp, tùy vào khả năng tài chính của mỗi khách hàng mà chủ các cơ sở có cách thức tư vấn khác nhau.

Ở các cơ sở, bệnh viện lớn, chuyên nghiệp, giá dịch vụ làm đẹp cao do sử dụng các loại mỹ phẩm được kiểm định, công nghệ hiện đại, bác sĩ có chuyên môn, tay nghề. Còn ở các cơ sở nhỏ, giá dịch vụ rẻ hơn nhiều. Sự chênh lệch quá lớn này khiến chúng ta không thể không đặt ra nghi vấn về chất lượng của các cơ sở thẩm mỹ này, giá rẻ liệu có đi kèm chất lượng?

Hàng chục ngàn cơ sở chăm sóc sắc đẹp không có giấy phép, thực hiện phẫu thuật thẩm mỹ "chui" liên tiếp bị phát hiện gần đây đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về công tác quản lý loại hình dịch vụ y tế này. Thực tế vấn đề cấp phép, quản lý các cơ sở thẩm mỹ vẫn còn khá nhập nhằng và lỏng lẻo. Đây chính là kẽ hở để các đối tượng hám lợi thực hiện thẩm mỹ chui, giá rẻ bất chấp hậu quả gây ra cho sức khỏe của người dân.

Mặt khác, bài toán đặt ra cho các cơ quan chức năng là việc cần làm rõ tình trạng cạnh tranh không công bằng trong việc quảng cáo, quảng cáo sai sự thật, thổi phồng chất lượng và gây nhiễu loạn giá dịch vụ thẩm mỹ của các đối tượng xấu để trục lợi từ người dân.

Chuyên mục Hiểm họa thẩm mỹ trôi nổi do Báo Dân trí và Thẩm mỹ Bệnh viện Hồng Ngọc phối hợp mở từ ngày 13/9/2022. Với thông điệp "Thẩm mỹ an toàn - An tâm chất lượng" chuyên mục nhằm đưa ra những kiến thức, kinh nghiệm để giúp chị em có lựa chọn làm đẹp đúng đắn. Bên cạnh đó, chuyên mục cũng là nơi để chị em giải bày, chia sẻ  quá trình làm đẹp của mình. Đồng hành cùng chuyên mục là đội ngũ bác sĩ, chuyên gia đầu ngành về thẩm mỹ. 

Để được tư vấn các thông tin về làm đẹp hãy gọi Hotline đường dây nóng: 0915.810.138

- Tư vấn 24/7: https://www.facebook.com/thammyvienhongngoc

Ngũ cốc nguyên hạt

Ngũ cốc gồm gạo, mì, ngô, khoai, sắn và các chế phẩm như bánh mỳ, phở, bún, miến, mì... Gạo là lương thực chính được tiêu thụ phổ biến nhất. Hạt ngũ cốc có 3 phần chính là cám, mầm và nội nhũ. Ngũ cốc nguyên hạt là loại ngũ cốc vẫn giữ được đủ 3 phần chính. 

Cám là lớp bên ngoài giàu chất xơ, cung cấp vitamin B, sắt, đồng, kẽm, magie, chất chống oxy hóa và các hóa chất thực vật (phytochemical). Phytochemical là các hợp chất hóa học tự nhiên trong thực vật đã được nghiên cứu về vai trò của chúng trong việc phòng chống bệnh tật. 

Mầm là lõi của hạt, giàu chất béo lành mạnh, vitamin E, vitamin B, chất phytochemical và chất chống oxy hóa. Nội nhũ là lớp bên trong chứa carbohydrate, protein và một lượng nhỏ vitamin B và khoáng chất. Những thành phần này mang nhiều lợi ích cho cơ thể. 

Các yếu tố khác có trong bánh mì và ngũ cốc nguyên hạt, cũng có thể làm chậm quá trình hấp thụ thực phẩm và làm giảm GI.

Ngũ cốc nguyên hạt là nguồn tinh bột tốt cho người bệnh đái tháo đường vì đây là nhóm thực phẩm chứa nhiều chất xơ và ít các loại đường đơn giản. Yến mạch là một trong những lựa chọn tốt, nó không chỉ giúp giảm cholesterol mà còn làm chậm quá trình tiêu hóa, giúp duy trì mức đường huyết ổn định. 

Gạo lứt cũng là một lựa chọn tốt hơn so với gạo trắng, vì hạt gạo lứt giữ lại lớp vỏ và mầm, cung cấp nhiều vitamin B và khoáng chất. 

Tuy nhiên yến mạch và gạo lứt có giá thành cao hơn nên người bệnh đái tháo đường có thể dùng các loại gạo xát dối (mặc dù có chỉ số đường huyết ở mức cao là 72%) để thay thế cho gạo trắng. 

Với bánh mỳ, bánh mỳ nguyên cám hay bánh mỳ từ yến mạch là một lựa chọn tốt hơn, có thể dùng trong bữa phụ tuy nhiên cần chú ý chọn loại không có thêm đường hoặc chất béo bão hòa để tránh tăng đường huyết.

Trên thị trường hiện nay cũng có một số loại bún hoặc bánh canh được làm từ gạo lứt cũng là một lựa chọn tốt với người bệnh đái tháo đường. 

Trong nhóm thực phẩm giàu tinh bột, một số thực phẩm có chỉ số đường huyết cao như gạo trắng (83%), bột dong (95%), gạo xát dối (72%). Các loại khoai như khoai lang (54%), sắn (50%), củ từ (51%) có chỉ số đường huyết thấp, khoai sọ có chỉ số đường huyết cao hơn, ở mức trung bình (58%). 

Người bệnh đái tháo đường cần tránh các loại thực phẩm có chứa nhiều đường tự do như các loại đồ uống có đường.

Các loại đậu

Các loại đậu không chỉ cung cấp tinh bột mà còn giàu protein và chất xơ, rất tốt cho việc kiểm soát đường huyết. Các thực phẩm giàu đạm thực vật gồm các loại đậu, đỗ và chế phẩm (đậu phụ, sữa đậu nành, bột đậu...).

Ngoại trừ một acid amin là methionine (có trong ngũ cốc), các loại đậu chứa tất cả các acid amin, bao gồm cả lysine (acid amin hầu như không có trong ngũ cốc). 

Các chất dinh dưỡng quan trọng khác có trong các loại đậu là vitamin (B1, B2, B3, B9, C, carotenes) và khoáng chất (canxi, magie, kẽm, kali, sắt). Chúng cũng chứa acid béo không bão hòa một nối đôi và nhiều nối đôi là chủ yếu. 

Khuyến nghị về tiêu thụ đậu, đỗ trên thế giới được đề cập đến là nên tiêu thụ 4 phần ăn (28-40gr) mỗi ngày đối với nam dưới 70 tuổi và 2 phần ăn (14-20gr) mỗi ngày cho phụ nữ và nam giới trên 70 tuổi. Các loại đậu có chỉ số đường huyết thấp, ví dụ đậu tương có chỉ số đường huyết là 18%. 

Rau quả

Rau củ là nhóm thực phẩm rất quan trọng trong chế độ ăn của người bệnh đái tháo đường. Hầu hết các loại rau không chứa tinh bột (các loại rau lá) đều có chỉ số đường huyết rất thấp. Các loại rau củ có nhiều tinh bột thường có chỉ số đường huyết cao hơn, nhưng cũng ở mức độ thấp.

Bên cạnh các loại rau lá, các loại rau củ có tinh bột như củ cải, cà rốt cũng có chỉ số đường huyết thấp.

Các loại trái cây cũng là một phần không thể thiếu trong chế độ ăn của người bệnh đái tháo đường. 

Quả mọng như dâu tây, việt quất… không chỉ cung cấp vitamin C mà còn chứa nhiều chất xơ và ít đường, giúp ổn định mức đường huyết. Táo và lê là những lựa chọn tuyệt vời khác, chúng chứa nhiều chất xơ hòa tan giúp làm chậm quá trình hấp thụ đường. 

Khi ăn trái cây, người bệnh nên ưu tiên những loại có chỉ số đường huyết thấp và tránh các loại trái cây khô hoặc có đường bổ sung để đảm bảo duy trì mức đường huyết ổn định. Một số loại trái cây ngọt có chỉ số đường huyết rất thấp và thấp như mận (24), nho (25-43), táo (34). 

Cách chế biến và thời gian chế biến thực phẩm

Cách chế biến và thời gian chế biến thực phẩm cũng có ảnh hưởng đến chỉ số đường huyết. Ví dụ với khoai lang thông thường, chưa chế biến có chỉ số đường huyết là 54 trong khi khoai lang nướng bỏ lò có chỉ số đường huyết cao gấp 2,5 lần. 

Một số nghiên cứu cũng đưa ra kết quả gần tương tự. Khoai lang luộc có giá trị GI từ thấp đến trung bình, với thời gian luộc lâu hơn sẽ làm giảm GI, khi luộc trong 30 phút, khoai lang có giá trị GI thấp khoảng 46%, nhưng khi luộc chỉ trong 8 phút, chúng có giá trị GI trung bình là 61%. 

Bên cạnh đó, người bệnh cần lưu ý, dù là thực phẩm tốt, nhưng việc ăn quá nhiều vẫn có thể làm tăng đường huyết. Việc thiết kế thực đơn phù hợp cần có sự tham gia của các chuyên gia dinh dưỡng.

Người bệnh nên tái khám định kỳ và khám, tư vấn dinh dưỡng, hoạt động thể lực phù hợp để kiểm soát đường huyết đạt mục tiêu điều trị.

Thạc sĩ - Bác sĩ Ngô Thị Hà Phương

Trung tâm Giáo dục truyền thông dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng, Bộ Y tế

Dù vậy, chế độ dinh dưỡng của người bệnh vẫn phải đảm bảo cung cấp đủ 4 nhóm thực phẩm chính là nhóm bột đường, nhóm chất đạm, nhóm chất béo và nhóm vitamin và chất khoáng. Trong đó nhóm thực phẩm giàu chất bột đường (hay glucid hoặc carbohydrate) là nguồn cung cấp năng lượng chính của cơ thể.

Việc kiểm soát chất bột đường là nguyên tắc kiểm soát đầu tiên với người bệnh đái tháo đường, vậy cần lựa chọn các nguồn tinh bột nào tốt cho cơ thể để ổn định đường huyết và kiểm soát biến chứng?

Chỉ số đường huyết (Glycemic Index - GI) là khả năng làm tăng đường huyết sau khi ăn của một loại thực phẩm. Các loại thực phẩm mặc dù có lượng carbohydrate bằng nhau nhưng sau khi ăn sẽ làm tăng đường huyết với mức độ khác nhau.

Người bệnh đái tháo đường nên lựa chọn những thực phẩm có GI thấp có giá trị dưới hoặc bằng 55%. 

Những thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp thường là những thực phẩm có hàm lượng chất xơ cao (các loại ngũ cốc nguyên hạt, rau củ, các loại đậu). 

Ngũ cốc nguyên hạt

Ngũ cốc gồm gạo, mì, ngô, khoai, sắn và các chế phẩm như bánh mỳ, phở, bún, miến, mì... Gạo là lương thực chính được tiêu thụ phổ biến nhất. Hạt ngũ cốc có 3 phần chính là cám, mầm và nội nhũ. Ngũ cốc nguyên hạt là loại ngũ cốc vẫn giữ được đủ 3 phần chính. 

Cám là lớp bên ngoài giàu chất xơ, cung cấp vitamin B, sắt, đồng, kẽm, magie, chất chống oxy hóa và các hóa chất thực vật (phytochemical). Phytochemical là các hợp chất hóa học tự nhiên trong thực vật đã được nghiên cứu về vai trò của chúng trong việc phòng chống bệnh tật. 

Mầm là lõi của hạt, giàu chất béo lành mạnh, vitamin E, vitamin B, chất phytochemical và chất chống oxy hóa. Nội nhũ là lớp bên trong chứa carbohydrate, protein và một lượng nhỏ vitamin B và khoáng chất. Những thành phần này mang nhiều lợi ích cho cơ thể. 

Các yếu tố khác có trong bánh mì và ngũ cốc nguyên hạt, cũng có thể làm chậm quá trình hấp thụ thực phẩm và làm giảm GI.

Ngũ cốc nguyên hạt là nguồn tinh bột tốt cho người bệnh đái tháo đường vì đây là nhóm thực phẩm chứa nhiều chất xơ và ít các loại đường đơn giản. Yến mạch là một trong những lựa chọn tốt, nó không chỉ giúp giảm cholesterol mà còn làm chậm quá trình tiêu hóa, giúp duy trì mức đường huyết ổn định. 

Gạo lứt cũng là một lựa chọn tốt hơn so với gạo trắng, vì hạt gạo lứt giữ lại lớp vỏ và mầm, cung cấp nhiều vitamin B và khoáng chất. 

Tuy nhiên yến mạch và gạo lứt có giá thành cao hơn nên người bệnh đái tháo đường có thể dùng các loại gạo xát dối (mặc dù có chỉ số đường huyết ở mức cao là 72%) để thay thế cho gạo trắng. 

Với bánh mỳ, bánh mỳ nguyên cám hay bánh mỳ từ yến mạch là một lựa chọn tốt hơn, có thể dùng trong bữa phụ tuy nhiên cần chú ý chọn loại không có thêm đường hoặc chất béo bão hòa để tránh tăng đường huyết.

Trên thị trường hiện nay cũng có một số loại bún hoặc bánh canh được làm từ gạo lứt cũng là một lựa chọn tốt với người bệnh đái tháo đường. 

Trong nhóm thực phẩm giàu tinh bột, một số thực phẩm có chỉ số đường huyết cao như gạo trắng (83%), bột dong (95%), gạo xát dối (72%). Các loại khoai như khoai lang (54%), sắn (50%), củ từ (51%) có chỉ số đường huyết thấp, khoai sọ có chỉ số đường huyết cao hơn, ở mức trung bình (58%). 

Người bệnh đái tháo đường cần tránh các loại thực phẩm có chứa nhiều đường tự do như các loại đồ uống có đường.

Các loại đậu

Các loại đậu không chỉ cung cấp tinh bột mà còn giàu protein và chất xơ, rất tốt cho việc kiểm soát đường huyết. Các thực phẩm giàu đạm thực vật gồm các loại đậu, đỗ và chế phẩm (đậu phụ, sữa đậu nành, bột đậu...).

Ngoại trừ một acid amin là methionine (có trong ngũ cốc), các loại đậu chứa tất cả các acid amin, bao gồm cả lysine (acid amin hầu như không có trong ngũ cốc). 

Các chất dinh dưỡng quan trọng khác có trong các loại đậu là vitamin (B1, B2, B3, B9, C, carotenes) và khoáng chất (canxi, magie, kẽm, kali, sắt). Chúng cũng chứa acid béo không bão hòa một nối đôi và nhiều nối đôi là chủ yếu. 

Khuyến nghị về tiêu thụ đậu, đỗ trên thế giới được đề cập đến là nên tiêu thụ 4 phần ăn (28-40gr) mỗi ngày đối với nam dưới 70 tuổi và 2 phần ăn (14-20gr) mỗi ngày cho phụ nữ và nam giới trên 70 tuổi. Các loại đậu có chỉ số đường huyết thấp, ví dụ đậu tương có chỉ số đường huyết là 18%. 

Rau quả

Rau củ là nhóm thực phẩm rất quan trọng trong chế độ ăn của người bệnh đái tháo đường. Hầu hết các loại rau không chứa tinh bột (các loại rau lá) đều có chỉ số đường huyết rất thấp. Các loại rau củ có nhiều tinh bột thường có chỉ số đường huyết cao hơn, nhưng cũng ở mức độ thấp.

Bên cạnh các loại rau lá, các loại rau củ có tinh bột như củ cải, cà rốt cũng có chỉ số đường huyết thấp.

Các loại trái cây cũng là một phần không thể thiếu trong chế độ ăn của người bệnh đái tháo đường. 

Quả mọng như dâu tây, việt quất… không chỉ cung cấp vitamin C mà còn chứa nhiều chất xơ và ít đường, giúp ổn định mức đường huyết. Táo và lê là những lựa chọn tuyệt vời khác, chúng chứa nhiều chất xơ hòa tan giúp làm chậm quá trình hấp thụ đường. 

Khi ăn trái cây, người bệnh nên ưu tiên những loại có chỉ số đường huyết thấp và tránh các loại trái cây khô hoặc có đường bổ sung để đảm bảo duy trì mức đường huyết ổn định. Một số loại trái cây ngọt có chỉ số đường huyết rất thấp và thấp như mận (24), nho (25-43), táo (34). 

Cách chế biến và thời gian chế biến thực phẩm

Cách chế biến và thời gian chế biến thực phẩm cũng có ảnh hưởng đến chỉ số đường huyết. Ví dụ với khoai lang thông thường, chưa chế biến có chỉ số đường huyết là 54 trong khi khoai lang nướng bỏ lò có chỉ số đường huyết cao gấp 2,5 lần. 

Một số nghiên cứu cũng đưa ra kết quả gần tương tự. Khoai lang luộc có giá trị GI từ thấp đến trung bình, với thời gian luộc lâu hơn sẽ làm giảm GI, khi luộc trong 30 phút, khoai lang có giá trị GI thấp khoảng 46%, nhưng khi luộc chỉ trong 8 phút, chúng có giá trị GI trung bình là 61%. 

Bên cạnh đó, người bệnh cần lưu ý, dù là thực phẩm tốt, nhưng việc ăn quá nhiều vẫn có thể làm tăng đường huyết. Việc thiết kế thực đơn phù hợp cần có sự tham gia của các chuyên gia dinh dưỡng.

Người bệnh nên tái khám định kỳ và khám, tư vấn dinh dưỡng, hoạt động thể lực phù hợp để kiểm soát đường huyết đạt mục tiêu điều trị.

Thạc sĩ - Bác sĩ Ngô Thị Hà Phương

Trung tâm Giáo dục truyền thông dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng, Bộ Y tế

Tư thế ngủ lành mạnh là gì?

Tư thế ngủ lành mạnh nhất đối với bạn sẽ là tư thế thoải mái nhất, giúp bạn chìm vào giấc ngủ và duy trì giấc ngủ. Harris cho biết: "Không có cách ngủ nào là tốt nhất. Đó là bất kỳ tư thế nào có tác dụng với bạn để hạn chế cơn đau và giúp bạn cảm thấy được nghỉ ngơi đầy đủ".

Ngủ nghiêng hoặc nằm ngửa thường được coi là lành mạnh hơn ngủ sấp, tư thế này có liên quan đến một số vấn đề sức khỏe, chẳng hạn như đau lưng. Các bác sĩ rất coi trọng tư thế ngủ nghiêng trong y học giấc ngủ.

Theo Bác sĩ chuyên khoa I Võ Khắc Khôi Nguyên, bác sĩ chấn thương chỉnh hình, khoa Ngoại tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park, các thống kê cho thấy rằng có hơn 60% số người ưa thích nằm nghiêng khi ngủ. Đến tuổi trưởng thành, sở thích nằm nghiêng khi ngủ càng thể hiện rõ rệt.

Thời gian ở tư thế nằm nghiêng tăng lên theo độ tuổi. Tuổi càng cao người ta có khuynh hướng ngủ ở tư thế nằm nghiêng và ít nằm ở tư thế ngửa hơn. Hay nói cách khác, khi còn nhỏ, chúng ta chia nhỏ giấc ngủ của mình bằng cách ngủ ở tất cả các tư thế, nhưng khi trưởng thành, sở thích ngủ nghiêng xuất hiện nhiều hơn.

Độ linh hoạt của cột sống giảm khi chúng ta già đi, điều này có thể khiến tư thế ngủ nghiêng thoải mái hơn đối với người lớn tuổi.

Ngủ nghiêng mang lại một số lợi ích. Nó thúc đẩy sự liên kết cột sống khỏe mạnh và là tư thế ngủ ít có nguy cơ gây đau lưng nhất, đặc biệt là khi được hỗ trợ bằng gối.

"Tư thế ngủ tốt nhất cho bệnh đau cột sống thắt lưng là nằm nghiêng với gối hoặc chăn lót giữa hai đầu gối. Ngủ nghiêng cũng có thể làm giảm các triệu chứng đối với những người bị đau cổ.

Đặc biệt, nằm nghiêng còn tốt cho tình trạng đau lưng ở những người cao tuổi, người thừa cân béo phì, bị ngáy khi ngủ và phụ nữ có thai", BS Nguyên nói.

Tuy nhiên, nằm ngửa và nằm nghiêng cũng có thể làm trầm trọng thêm một số tình trạng sức khỏe nhất định, ví dụ như trào ngược axit hoặc các vấn đề về vai. Và tư thế ngủ sấp có thể tốt hơn cho một số người bị ngưng thở khi ngủ.

Về cơ bản, tư thế ngủ lành mạnh nhất sẽ phụ thuộc vào sức khỏe cá nhân của bạn. 

Tuy nhiên, những tư thế ngủ này thường được khuyến nghị cho các tình trạng sau:

- Tư thế ngủ tốt nhất cho chứng đau lưng hoặc đau cổ

Các chuyên gia lưu ý rằng nếu bạn bị đau lưng hoặc đau cổ, điều quan trọng là phải chọn tư thế ngủ giúp giảm áp lực lên cột sống. Các chuyên gia lưu ý rằng nằm ngửa thường là tư thế tốt nhất giúp giảm đau lưng và giữ cho cột sống thẳng hàng miễn là bạn có điểm tựa tốt dưới cổ. 

Theo Phòng khám Mayo, bạn cũng có thể sử dụng một chiếc gối nhỏ hoặc khăn cuộn dưới đầu gối để giảm áp lực lên phần lưng dưới.

Các chuyên gia lưu ý rằng ngủ nghiêng, với sự hỗ trợ thích hợp, cũng có thể giúp giảm đau lưng hoặc đau cổ. TS Harris nói rằng: "Hãy đảm bảo rằng bạn có chiếc gối phù hợp dưới cổ để lấp đầy khoảng trống giữa vai và đầu".

Việc đặt một chiếc gối giữa hai đầu gối cũng có thể giúp cột sống và hông thẳng hàng và giảm đau.

"Nói chung, ngủ nằm sấp không lý tưởng cho sức khỏe cột sống", BS Augelli nói.

"Gối cũng có thể tạo ra sự khác biệt. Trong khi những người ngủ nằm ngửa và nằm nghiêng nên chọn gối có chiều cao trung bình, thì những người ngủ nằm sấp lại muốn điều ngược lại, tức là gối phẳng hoặc không gối", TS Harris giải thích.

- Tư thế ngủ tốt nhất cho chứng ngưng thở khi ngủ và ngáy ngủ

Ngủ nghiêng hoặc nằm sấp thường tốt hơn cho những người có vấn đề về hô hấp liên quan đến giấc ngủ, chẳng hạn như chứng ngưng thở khi ngủ vì những tư thế này giúp duy trì đường thở thông thoáng.

BS Augelli cho biết: "Bạn thường sẽ thở tốt hơn nếu ngủ nghiêng hoặc nằm sấp, hoặc kết hợp cả hai tư thế này so với ngủ nằm ngửa".

Ngủ nằm ngửa thường được coi là tư thế tệ nhất đối với chứng ngưng thở khi ngủ.

- Tư thế ngủ tốt nhất cho chứng trào ngược axit

BS Augelli lưu ý ngủ nghiêng về bên trái thường có lợi nhất cho những người bị trào ngược axit và có thể giúp giảm các triệu chứng. Trào ngược axit mãn tính có thể dẫn đến GERD (bệnh trào ngược dạ dày thực quản).

Hai tình trạng này thường trở nên tồi tệ hơn vào ban đêm và có thể ảnh hưởng đến chất lượng và thời lượng giấc ngủ. Các chuyên gia lưu ý rằng việc sử dụng gối để nâng phần thân trên hoặc kê đầu lên cũng có thể làm giảm chứng ợ nóng vào ban đêm.

Nằm ngửa hoặc nằm sấp khi ngủ có thể làm tình trạng trào ngược trở nên tồi tệ hơn.

- Tư thế ngủ tốt nhất khi mang thai

Các chuyên gia lưu ý rằng ngủ nghiêng được coi là thoải mái và có lợi nhất trong thai kỳ. TS Harris cho biết bạn có thể ngủ nghiêng về một bên, nhưng nhiều bác sĩ khuyên bạn nên ngủ nghiêng về bên trái khi mang thai vì tư thế này được cho là giúp cải thiện lưu lượng máu.

BS Augelli lưu ý rằng gối dành cho bà bầu hoặc gối hình chữ U, nằm giữa hai đầu gối và hỗ trợ bụng và lưng, có thể giúp duy trì tư thế ngủ nghiêng thoải mái.

Nhìn chung, phụ nữ mang thai nên cố gắng tránh nằm ngửa hoặc nằm sấp. 

Tư thế ngủ nào là không lành mạnh nhất?

Các chuyên gia lưu ý rằng tư thế ngủ không lành mạnh nhất là bất kỳ tư thế nào gây ra nhiều đau đớn nhất, làm trầm trọng thêm các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn, làm tăng nguy cơ xảy ra các biến cố bất lợi hoặc làm gián đoạn giấc ngủ.

Nhìn chung, nằm sấp có xu hướng là tư thế ngủ tệ nhất đối với chứng đau lưng hoặc đau cổ, trong khi nằm ngửa có xu hướng là tư thế tệ nhất đối với chứng ngưng thở khi ngủ và ngáy ngủ và cả hai đều không lý tưởng cho thai kỳ hoặc trào ngược axit.

Mặc dù nằm nghiêng là tư thế được nhiều người ưa chuộng, nhưng nó có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm chứng đau vai ở bên bạn nằm, các chuyên gia lưu ý.

Dưới đây là lời khuyên của các chuyên gia:

Tư thế ngủ phổ biến nhất là gì?

Tư thế ngủ phổ biến nhất ở người lớn là nằm nghiêng bên phải hoặc bên trái. Theo Sleep Foundation, hơn 60% mọi người thích ngủ nghiêng. Tư thế ngủ phổ biến tiếp theo là nằm ngửa, mặt hướng lên trên.

Bác sĩ Dianne Augelli, chuyên gia về y học giấc ngủ tại Weill Cornell Medicine và New-York Presbyterian, cho biết với TODAY rằng ngủ nghiêng và nằm ngửa có xu hướng dễ chịu hơn đối với hầu hết mọi người.

Tư thế ngủ ít phổ biến nhất là nằm sấp, nghiên cứu cho thấy mọi người dành chưa đến 10% thời gian trong đêm nằm sấp, theo Sleep Foundation.

Tư thế ngủ lành mạnh là gì?

Tư thế ngủ lành mạnh nhất đối với bạn sẽ là tư thế thoải mái nhất, giúp bạn chìm vào giấc ngủ và duy trì giấc ngủ. Harris cho biết: "Không có cách ngủ nào là tốt nhất. Đó là bất kỳ tư thế nào có tác dụng với bạn để hạn chế cơn đau và giúp bạn cảm thấy được nghỉ ngơi đầy đủ".

Ngủ nghiêng hoặc nằm ngửa thường được coi là lành mạnh hơn ngủ sấp, tư thế này có liên quan đến một số vấn đề sức khỏe, chẳng hạn như đau lưng. Các bác sĩ rất coi trọng tư thế ngủ nghiêng trong y học giấc ngủ.

Theo Bác sĩ chuyên khoa I Võ Khắc Khôi Nguyên, bác sĩ chấn thương chỉnh hình, khoa Ngoại tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park, các thống kê cho thấy rằng có hơn 60% số người ưa thích nằm nghiêng khi ngủ. Đến tuổi trưởng thành, sở thích nằm nghiêng khi ngủ càng thể hiện rõ rệt.

Thời gian ở tư thế nằm nghiêng tăng lên theo độ tuổi. Tuổi càng cao người ta có khuynh hướng ngủ ở tư thế nằm nghiêng và ít nằm ở tư thế ngửa hơn. Hay nói cách khác, khi còn nhỏ, chúng ta chia nhỏ giấc ngủ của mình bằng cách ngủ ở tất cả các tư thế, nhưng khi trưởng thành, sở thích ngủ nghiêng xuất hiện nhiều hơn.

Độ linh hoạt của cột sống giảm khi chúng ta già đi, điều này có thể khiến tư thế ngủ nghiêng thoải mái hơn đối với người lớn tuổi.

Ngủ nghiêng mang lại một số lợi ích. Nó thúc đẩy sự liên kết cột sống khỏe mạnh và là tư thế ngủ ít có nguy cơ gây đau lưng nhất, đặc biệt là khi được hỗ trợ bằng gối.

"Tư thế ngủ tốt nhất cho bệnh đau cột sống thắt lưng là nằm nghiêng với gối hoặc chăn lót giữa hai đầu gối. Ngủ nghiêng cũng có thể làm giảm các triệu chứng đối với những người bị đau cổ.

Đặc biệt, nằm nghiêng còn tốt cho tình trạng đau lưng ở những người cao tuổi, người thừa cân béo phì, bị ngáy khi ngủ và phụ nữ có thai", BS Nguyên nói.

Tuy nhiên, nằm ngửa và nằm nghiêng cũng có thể làm trầm trọng thêm một số tình trạng sức khỏe nhất định, ví dụ như trào ngược axit hoặc các vấn đề về vai. Và tư thế ngủ sấp có thể tốt hơn cho một số người bị ngưng thở khi ngủ.

Về cơ bản, tư thế ngủ lành mạnh nhất sẽ phụ thuộc vào sức khỏe cá nhân của bạn. 

Tuy nhiên, những tư thế ngủ này thường được khuyến nghị cho các tình trạng sau:

- Tư thế ngủ tốt nhất cho chứng đau lưng hoặc đau cổ

Các chuyên gia lưu ý rằng nếu bạn bị đau lưng hoặc đau cổ, điều quan trọng là phải chọn tư thế ngủ giúp giảm áp lực lên cột sống. Các chuyên gia lưu ý rằng nằm ngửa thường là tư thế tốt nhất giúp giảm đau lưng và giữ cho cột sống thẳng hàng miễn là bạn có điểm tựa tốt dưới cổ. 

Theo Phòng khám Mayo, bạn cũng có thể sử dụng một chiếc gối nhỏ hoặc khăn cuộn dưới đầu gối để giảm áp lực lên phần lưng dưới.

Các chuyên gia lưu ý rằng ngủ nghiêng, với sự hỗ trợ thích hợp, cũng có thể giúp giảm đau lưng hoặc đau cổ. TS Harris nói rằng: "Hãy đảm bảo rằng bạn có chiếc gối phù hợp dưới cổ để lấp đầy khoảng trống giữa vai và đầu".

Việc đặt một chiếc gối giữa hai đầu gối cũng có thể giúp cột sống và hông thẳng hàng và giảm đau.

"Nói chung, ngủ nằm sấp không lý tưởng cho sức khỏe cột sống", BS Augelli nói.

"Gối cũng có thể tạo ra sự khác biệt. Trong khi những người ngủ nằm ngửa và nằm nghiêng nên chọn gối có chiều cao trung bình, thì những người ngủ nằm sấp lại muốn điều ngược lại, tức là gối phẳng hoặc không gối", TS Harris giải thích.

- Tư thế ngủ tốt nhất cho chứng ngưng thở khi ngủ và ngáy ngủ

Ngủ nghiêng hoặc nằm sấp thường tốt hơn cho những người có vấn đề về hô hấp liên quan đến giấc ngủ, chẳng hạn như chứng ngưng thở khi ngủ vì những tư thế này giúp duy trì đường thở thông thoáng.

BS Augelli cho biết: "Bạn thường sẽ thở tốt hơn nếu ngủ nghiêng hoặc nằm sấp, hoặc kết hợp cả hai tư thế này so với ngủ nằm ngửa".

Ngủ nằm ngửa thường được coi là tư thế tệ nhất đối với chứng ngưng thở khi ngủ.

- Tư thế ngủ tốt nhất cho chứng trào ngược axit

BS Augelli lưu ý ngủ nghiêng về bên trái thường có lợi nhất cho những người bị trào ngược axit và có thể giúp giảm các triệu chứng. Trào ngược axit mãn tính có thể dẫn đến GERD (bệnh trào ngược dạ dày thực quản).

Hai tình trạng này thường trở nên tồi tệ hơn vào ban đêm và có thể ảnh hưởng đến chất lượng và thời lượng giấc ngủ. Các chuyên gia lưu ý rằng việc sử dụng gối để nâng phần thân trên hoặc kê đầu lên cũng có thể làm giảm chứng ợ nóng vào ban đêm.

Nằm ngửa hoặc nằm sấp khi ngủ có thể làm tình trạng trào ngược trở nên tồi tệ hơn.

- Tư thế ngủ tốt nhất khi mang thai

Các chuyên gia lưu ý rằng ngủ nghiêng được coi là thoải mái và có lợi nhất trong thai kỳ. TS Harris cho biết bạn có thể ngủ nghiêng về một bên, nhưng nhiều bác sĩ khuyên bạn nên ngủ nghiêng về bên trái khi mang thai vì tư thế này được cho là giúp cải thiện lưu lượng máu.

BS Augelli lưu ý rằng gối dành cho bà bầu hoặc gối hình chữ U, nằm giữa hai đầu gối và hỗ trợ bụng và lưng, có thể giúp duy trì tư thế ngủ nghiêng thoải mái.

Nhìn chung, phụ nữ mang thai nên cố gắng tránh nằm ngửa hoặc nằm sấp. 

Tư thế ngủ nào là không lành mạnh nhất?

Các chuyên gia lưu ý rằng tư thế ngủ không lành mạnh nhất là bất kỳ tư thế nào gây ra nhiều đau đớn nhất, làm trầm trọng thêm các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn, làm tăng nguy cơ xảy ra các biến cố bất lợi hoặc làm gián đoạn giấc ngủ.

Nhìn chung, nằm sấp có xu hướng là tư thế ngủ tệ nhất đối với chứng đau lưng hoặc đau cổ, trong khi nằm ngửa có xu hướng là tư thế tệ nhất đối với chứng ngưng thở khi ngủ và ngáy ngủ và cả hai đều không lý tưởng cho thai kỳ hoặc trào ngược axit.

Mặc dù nằm nghiêng là tư thế được nhiều người ưa chuộng, nhưng nó có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm chứng đau vai ở bên bạn nằm, các chuyên gia lưu ý.