Lừa đảo trực tuyến tăng mạnh từ khi các đợt dịch Covid-19 bùng phát tại Việt Nam. Theo Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia (NCSC), riêng năm 2021, đã có hơn 1.000 website lừa đảo trực tuyến, giả mạo các ngân hàng, tổ chức tài chính bị phát hiện và xử lý.

Để nâng cao nhận thức về lừa đảo trực tuyến đang gia tăng cả về phương thức lẫn số lượng, Google và Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia đã hợp tác ra mắt website DauhieuLuadao.com (Dấu hiệu Lừa đảo). Đây là một trong nhiều hoạt động thuộc chương trình “An toàn hơn cùng Google” dành cho người Việt.

Nhấn mạnh bảo vệ an toàn thông tin cho người dùng luôn là ưu tiên hàng đầu, đại diện Google châu Á Thái Bình Dương cho biết, bên cạnh việc xây dựng và thiết kế các sản phẩm an toàn theo mặc định, Google cũng tích cực hợp tác với các tổ chức tại Việt Nam để trang bị và đào tạo kiến thức an toàn thông tin cho người dùng ở nhiều độ tuổi.

Theo đại diện NCSC, môi trường mạng là phương tiện đắc lực cho người dùng trong thời đại số nhưng bên cạnh đó vẫn luôn tiềm ẩn rất nhiều rủi ro, nguy cơ. Trước những khó khăn và tâm lý lo lắng của người dân, NCSC đã triển khai những chương trình khác nhau với mong muốn bảo vệ tối đa cho người dân trên không gian mạng.

Dauhieuluadao.com (Dấu hiệu lừa đảo) là một trong những nội dung được NCSC và Google hợp tác giúp người dùng có những kiến thức, kỹ năng để tránh được các tình huống lừa đảo phổ biến trên không gian mạng.

“Chúng tôi tin rằng việc triển khai những chương trình như vậy cùng với việc phát triển hệ sinh thái Tín nhiệm mạng tại địa chỉ tinnhiemmang.vn, sẽ giúp người dùng nhận biết nhanh, chính xác các tổ chức, website, hệ thống và thiết bị tin cậy. Từ đó ngăn ngừa được các cuộc tấn công lừa đảo, tạo dựng niềm tin số cho người dùng khi sử dụng dịch vụ trên không gian mạng”, đại diện NCSC cho hay.

DauhieuLuadao.com được xây dựng dựa trên Scamspotter.org, một dự án kết hợp giữa Google và Mạng lưới Hỗ trợ An ninh mạng Hoa Kỳ. Với trang web này, NCSC hợp tác cùng Google để bản địa hóa một số nội dung, đồng thời xây dựng, bổ sung các tình huống lừa đảo điển hình thường xảy ra với người dân Việt Nam. Website cũng được Trung tâm tích hợp vào Cổng không gian mạng quốc gia tại địa chỉ staging.khonggianmang.vn để người dân dễ dàng sử dụng.

Như tên gọi, website Dauhieuluadao.com mang đến những thông tin nhận diện phương thức và nội dung lừa đảo phổ biến của tội phạm mạng. Các đối tượng này thường tập trung vào nhóm tin giật gân, tin giả mạo thông báo của công ty hay từ người thân quen, hoặc đe dọa bằng cách giả mạo cơ quan chức năng, giả mạo nhân viên sàn thương mại điện tử hoặc các thương hiệu lớn, dùng nhiều chiêu trò đánh vào tâm lý đối tượng khiến họ trở nên bị động và dễ bị dẫn dắt vào bẫy lừa đảo.

Không chỉ mang tới nội dung nhận diện lừa đảo mạng, website DauhieuLuadao.com còn có bài kiểm tra thực tế dưới dạng câu hỏi trắc nghiệm hữu ích cho người dùng, bao gồm các hình thức nhận dạng lừa đảo: Thẻ quà tặng; Tin tốt bất ngờ như trúng thưởng giải đặc biệt; Yêu cầu cung cấp thông tin qua điện thoại hay email từ đại diện cơ quan chức năng; Liên hệ từ một bên cung cấp dịch vụ thiết yếu như điện, nước mà bạn đang sử dụng; Tin nhắn giả mạo từ tài khoản mạng xã hội của người thân yêu cầu nạp tiền, nạp thẻ điện thoại, hay chuyển khoản.

Trước đó, Google đã phối hợp cùng Trung tâm NCSC ra mắt công cụ “Trắc nghiệm về Lừa đảo qua mạng” (Phishing Quiz), một quy trình hữu ích để kiểm tra mức độ nhận biết các hình thức lừa đảo trên Internet, cụ thể là hình thức lừa đảo qua email.

Đồng hành cùng Google và NCSC giúp người dùng nhận biết chiêu trò lừa đảo một cách trực quan hơn, chiến dịch lần này có sự góp sức của nhiều nhà sáng tạo nội dung YouTube nổi tiếng trong chủ đề cảnh giác, chống lừa đảo như Anh Thám Tử, Hay Online, Thám tử Nhí, Bà Lão Thám Tử; hay các nhóm sáng tạo BabyKopo Home, Rikaki Gaming, Dalin Vlog, và nhóm Hài độc thoại Saigon Tếu. Nội dung của các video chủ yếu xoay quanh những tình huống lừa đảo thực tế thường có, song vẫn còn nhiều người dân chủ quan, cả tin dẫn tới việc bị mắc bẫy. 

Trong niềm vui mừng, phấn khởi khi vợ vừa mới sinh em bé, anh Lương Quốc Huy ở tổ 8, khu 3 phường Hà Lầm, TP Hạ Long đã đến bộ phận một cửa UBND phường Hà Lầm để làm thủ tục đăng ký khai sinh cho con.

Không phải khai báo hàng loạt biểu mẫu như trước đây, chỉ cần đăng nhập tài khoản trên Cổng dịch vụ công quốc gia bằng cách quét mã QR từ ứng dụng VNeID trên điện thoại di động, dưới sự hướng dẫn của cán bộ tư pháp, một vài thao tác đơn giản trên môi trường mạng, anh Huy đã hoàn thành cùng lúc 3 thủ tục gồm “Đăng ký khai sinh - đăng ký thường trú - cấp thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) cho trẻ em dưới 6 tuổi” cho con của mình. 

Khai sinh, khai tử là quyền nhân thân của mỗi cá nhân được pháp luật ghi nhận và bảo vệ. Cá nhân từ khi sinh ra có quyền được khai sinh; cá nhân khi mất đi phải được khai tử. Nếu như trước đây, công dân sử dụng bản giấy đối với 2 loại giấy tờ này, thì nay, khi công dân đi đăng ký khai sinh, khai tử mà có yêu cầu, thì sẽ được cán bộ tư pháp cấp bản điện tử.

Giấy khai sinh, trích lục khai tử điện tử có giá trị pháp lý như bản giấy. Khi quét mã QR, bản khai sinh điện tử đã hiển thị đầy đủ thông tin về khai sinh của công dân. Nhanh gọn, tiện lợi là những cảm nhận chung của người dân khi làm online qua Cổng dịch vụ công quốc gia.

Bản điện tử giấy tờ hộ tịch có giá trị sử dụng như giấy tờ hộ tịch bản giấy trong các giao dịch, thủ tục hành chính thực hiện trực tuyến; có giá trị thay thế các giấy tờ hộ tịch bản giấy.

Mã QR trên bản điện tử giấy tờ hộ tịch là địa chỉ Internet dẫn tới dữ liệu, định dạng hình ảnh của giấy tờ hộ tịch tương ứng trong Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử, có giá trị cung cấp thông tin về tính chính xác, hợp lệ, các thông tin chi tiết của giấy tờ hộ tịch trong Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử.

Cơ quan, tổ chức khi tiếp nhận bản điện tử giấy tờ hộ tịch do người yêu cầu đăng ký hộ tịch nộp, xuất trình có thể kiểm tra tính chính xác, thời hạn sử dụng, thông tin cập nhật của bản điện tử giấy tờ hộ tịch thông qua mã QR trên bản điện tử của giấy tờ đó.

Biểu mẫu điện tử giấy tờ hộ tịch do Bộ Tư pháp ban hành, cung cấp thông tin hộ tịch hoặc nguồn tra cứu thông tin hộ tịch của cá nhân, có giá trị như giấy tờ hộ tịch. Cơ quan, tổ chức có trách nhiệm chấp nhận, sử dụng, không được yêu cầu cá nhân phải nộp hoặc xuất trình giấy tờ hộ tịch để đối chiếu.

Hồ sơ của công dân trên Cổng dịch vụ công quốc gia được tiếp nhận, cán bộ tư pháp sẽ đối sánh dữ liệu và trình phê duyệt qua phần mềm quản lý hộ tịch điện tử. Với việc chứng thực được giải quyết nhanh, đồng nghĩa với việc rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ liên thông, phần lớn kết quả sẽ được trả trước hạn.

Theo Đề án 06, “Đăng ký khai sinh - Đăng ký thường trú - Cấp Thẻ BHYT cho trẻ em dưới 6 tuổi” và “Đăng ký khai tử - Xóa đăng ký thường trú - Hỗ trợ chi phí mai táng, trợ cấp mai táng” là 02 nhóm thủ tục hành chính thiết yếu ưu tiên tích hợp, chia sẻ dữ liệu dân cư của Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư với Cổng dịch vụ công quốc gia và Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính cấp bộ, cấp tỉnh.

Thực hiện chỉ đạo của Bộ Tư Pháp và UBND tỉnh Quảng Ninh, từ tháng 8/2023, Sở Tư pháp đã hoàn thành việc tạo lập và phân quyền tài khoản ký số trên Hệ thống đăng ký, quản lý hộ tịch điện tử cho UBND cấp huyện, cấp xã trên địa bàn tỉnh để triển khai thực hiện ký số bản điện tử Giấy khai sinh, Trích lục khai tử; đồng thời đã gửi các địa phương “Tài liệu hướng dẫn sử dụng tạo lập, trình ký, ký số bản điện tử Giấy khai sinh, Trích lục khai tử”.

Để tạo thuận lợi hơn nữa cho người dân, mới đây, Chính phủ ban hành Nghị định số 63/2024/NĐ-CP, có hiệu lực từ 10/6/2024 quy định việc thực hiện liên thông điện tử 2 nhóm thủ tục hành chính: Đăng ký khai sinh, đăng ký thường trú, cấp thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ em dưới 6 tuổi; đăng ký khai tử, xóa đăng ký thường trú, giải quyết mai táng phí, tử tuất.

Nghị định này với nhiều điểm mới tiếp tục được bổ sung, hoàn thiện gồm: Việc tổ chức tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính trên môi trường điện tử được thực hiện hợp lý, khoa học, bảo đảm yêu cầu khai thác, tái sử dụng dữ liệu phục vụ cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính, không yêu cầu nộp bản giấy không làm tăng chi phí cho cá nhân, tổ chức.

Hồ sơ, biểu mẫu điện tử của từng thủ tục sẽ được Phần mềm dịch vụ công liên thông tự động phân tách để chuyển cho các cơ quan có thẩm quyền giải quyết theo đúng quy định. 

Mỗi năm ước tính có khoảng 1,4 triệu hồ sơ khai sinh và 680 nghìn hồ sơ đăng ký khai tử. Bên cạnh đó, các thủ tục này thuộc thẩm quyền giải quyết của nhiều ngành: y tế, tư pháp, công an, lao động, thương binh và xã hội, bảo hiểm xã hội, mang lại nhiều lợi ích thiết thực, tiết kiệm chi phí cho cả người dân và các cơ quan nhà nước.

 TheoLê Nam (Báo Quảng Ninh)