Khi uống thuốc thanh nhiệt giải độc trị các chứng dị ứng cần tránh ăn đồ biển.

Uống thuốc sắc để có hiệu quả tốt trong điều trị chính là sự quy nạp khí vị, tinh hoa (hoạt chất) cũng như tác dụng của thuốc vào tạng phủ, kinh lạc, được gọi là sự quy kinh. Với thành phần phức tạp của các hoạt chất trong một dược liệu và hỗn hợp các dược liệu có trong thang thuốc, không thể cho phép xác định sinh khả dụng của thuốc. Tuy nhiên, dựa vào lý luận về sự quy kinh có thể rút ra một số lưu ý khi uống thuốc sắc như sau:

Để bảo đảm nồng độ thuốc quy nạp vào tạng phủ, kinh lạc, dịch sắc mỗi lần của một thang thuốc (thường sắc 3 lần) cần được gộp chung lại, chia đều cho 2-3 lần uống trong ngày, điều hòa nồng độ thuốc, không sắc nước nào, uống nước ấy, nước sắc trước thì quá đặc, không hấp thu hết, nước sắc sau thì quá loãng.

Dịch sắc thuốc bao gồm các chất có thành phần hóa học khác nhau tùy theo thang thuốc hoặc mục đích điều trị thường gặp là các chất glycoside, alcaloid, flavonoid, taninoid, đường, tinh bột, acid hữu cơ, các chất gôm, nhựa, pectin, các tinh dầu, vitamin và một số muối vô cơ khác. Một thang thuốc phối ngũ nhiều vị thuốc sẽ tạo ra tác dụng hiệp đồng, toàn diện và lâu dài trong điều trị.

Thời điểm uống thuốc có thể tùy theo từng loại song nói chung nên uống vào lúc không no quá, cũng không đói quá. Uống thuốc lúc no thức ăn trong dạ dày sẽ hấp thụ thuốc, gây cản trở cơ học đối với thuốc, làm giảm sự tiếp xúc của thuốc với bề mặt niêm mạc tiêu hóa. Sự có mặt của thức ăn làm chậm sự di chuyển của thuốc từ dạ dày xuống ruột - nơi các thuốc được hấp thu mạnh nhất, chưa kể việc tạo thành các phức hợp giữa các chất có trong thức ăn với hoạt chất trong thuốc, do đó làm ảnh hưởng sự dẫn thuốc vào tạng phủ. Nếu uống thuốc lúc đói quá một số thành phần trong thuốc như các alcaloid, glycosid, tanin gây kích ứng niêm mạc dạ dày, có trường hợp gây sa sầm mặt mày, cồn cào, khó chịu.

Thuốc tả hạ thường gây nôn, thuốc tiêu đạo kích thích tiêu hóa và phần lớn các thuốc bổ dưỡng, thuốc trị bệnh nên uống trước khi ăn chừng 1 - 1,5 giờ hoặc trước khi đi ngủ, thuốc sẽ được hấp thu tốt hơn. Thuốc trị giun sán uống vào lúc đói. Thuốc dễ gây kích ứng niêm mạc dạ dày nên uống sau bữa ăn 1 giờ.

Để tăng cường tác dụng các thuốc giải cảm hàn, thuốc giải độc cơ thể, thuốc chữa bệnh trúng phong, thuốc ôn trung, tán hàn, thuốc hoạt huyết cần uống lúc còn nóng. Thuốc lý khí, lý huyết, nhuận hạ, bổ dưỡng uống ấm. Thuốc giải nhiệt, thanh nhiệt, tiêu độc uống lúc nguội.

Trong thời gian dùng thuốc cần kiêng kỵ một số thức ăn mang tính đối lập với chiều hướng của thuốc. Các thuốc thanh nhiệt, an thần không nên dùng thức ăn mang tính kích thích, vị cay, nóng như rượu, ớt, hạt tiêu, thịt chó. Thuốc ôn lý trừ hàn, tân ôn giải biểu không nên ăn các thức tanh lạnh như cua ốc, thịt trâu, ba ba, rau sống, rau giền. Thuốc thanh nhiệt giải độc trị các chứng dị ứng tránh ăn đồ biển, nhộng tằm, lòng trắng trứng. Thuốc giải cảm kiêng ăn các chất có vị chua, mặn vì thuốc có tác dụng phát tán mà vị chua mặn lại có tác dụng thu liễm. Uống thuốc bổ kiêng các chất lợi tiểu như cải bẹ. Thuốc kiện tỳ tiêu thực, kích thích tiêu hóa, bổ dạ dày kiêng ăn dầu mỡ. Trong dân gian thường kiêng đậu xanh và cải bẹ khi dùng thuốc vì hai thứ này được coi là “dã thuốc” do tác dụng lợi tiểu mạnh làm thuốc nhanh chóng bị thải trừ.

Ngoài ra, trong thời gian dùng thuốc cũng không nên uống sữa và nước chè (trừ những phương dùng lục trà làm vị) bởi sữa và nước chè dễ tạo ra các chất phức hợp với các thành phần trong thuốc gây cản trở cho việc hấp thu, ảnh hưởng tới tác dụng của thuốc.

ThS. Hoàng Khánh Toàn

- Sáng nay (3/2), tin từ Khoa Mắt - BV TW Huế cho biết, đơnvị này vừa tiếp nhận một trường hợp bệnh nhân bị đâm đũa vào mắt nhưng thoátchết hy hữu.

Theo đó, khoảng 19h tối ngày 2/2, bệnh nhân Nguyễn Hữu Dũngđược chuyển vào cấp cứu tại Bệnh viện TW Huế trong tình trạng mắt trái sưng nề,chảy máu.

Qua hình ảnh chụp CT cho thấy, chiếc đũa ăn xuyên từ thànhdưới hốc mắt trái xuyên qua vách mũi, đâm vào xoang hàm bên phải (ngay dưới hốcmắt phải) nhưng không gây tổn thương về nhãn cầu và các cơ quan thần kinh khác.

Chiếc đũa ăn đâm sau vào mắt và vùng đầu nạn nhân với chiều dài hơn 13cm.

Trao đổi với PV, Bác sĩ Phạm Như Vĩnh Tuyên – Phó trưởng khoaMắt (BV TW Huế) cho biết: “Qua đánh giá sơ bộ, mặc dù chiếc đũa ăn đâm vào mắtcủa bệnh nhân Dũng dài tới 35cm và xuyên qua nhiều bộ phận nhưng thị lực bệnhnhân vẫn được bảo toàn là một trường hợp hết sức hy hữu. Nếu đầu đũa được vótnhọn thì không chỉ mắt trái mà tính mạng bệnh nhân cũng khó được bảo toàn”.

Được biết, khoảng 12h30’ cùng ngày, sau khi cùng vào ăn cơmtại quán cơm Minh Hương (Phú Hải, TP Đồng Hới, Quảng bình), giữa anh Nguyễn HữuDũng (25 tuổi, phụ xe khách Tuấn Hòa chạy tuyến Nghệ An – Huế) và Võ Công Hoàng(SN 1995, phụ xe khách Quang Dũng chạy cùng tuyến) xảy ra mâu thuẫn.

Cho rằng Hoàng là bậc “em út” mà ăn nói hỗn láo, Dũng liềnnhảy đến tát mạnh vào mặt Hoàng khi thanh niên này đang ăn cơm. Do đangăn mà bị đánh, không kiềm chế được cơn giận, Hoàng đã dùng đũa đâm vào mắt tráicủa đồng nghiệp khiến Dũng bị thương nặng và được mọi người đưa đi cấp cứu.

Sự việc nhanh chóng được báo cho CA phường Phú Hải và CA TPĐồng Hới đến lập biên bản hiện trường và điều tra nguyên nhân sự việc.

Đến sáng nay (3/2), bệnh nhân Dũng sau khi được phẫu thuậtgắp bỏ dị vật vẫn đang được theo dõi, điều trị tại Khoa Mắt – BV TW Huế với tâmtrạng khá hoảng loạn.

Quang Thành

Sai lầm về thời gian dùng thuốc

Khi dùng bất cứ loại thuốc nào người bệnh cần hỏi kỹ bác sĩ về thời gian dùng thuốc: ngày chia mấy lần, uống trước hay sau bữa ăn, loại thuốc này không dùng chung cùng lúc với thuốc nào? và mỗi người cần tập thói quen đọc kỹ hướng dẫn sử dụng khi dùng thuốc. Không được tùy tiện thích uống thuốc lúc nào là uống.

Nếu hướng dẫn sử dụng ghi “ngày uống 3 lần”, nghĩa là bạn nên chia đều thời gian trong 24h, cứ 8 tiếng uống một lần. Nếu uống cả 3 lần vào ban ngày, nồng độ thuốc trong máu tăng cao, có thể gây nguy hiểm, trong khi buổi đêm lại không có thuốc. Nếu có hướng dẫn “uống trước khi ăn”, bạn cần dùng khi dạ dày còn trống. Nếu trong vòng 1h trước khi uống thuốc mà vừa ăn một lô quà vặt thì vẫn là không đúng.

Sai lầm về cách uống thuốc

Nghiền, bẻ nhỏ thuốc: Đây là sai lầm thường gặp, đặc biệt khi dùng thuốc cho trẻ nhỏ. Có nhiều dạng thuốc viên không nên nhai hoặc nghiền, bẻ nhỏ. Việc làm này sẽ phá vỡ cấu trúc giải phóng, làm thay đổi dược động học của thuốc và có thể dẫn đến mất hoặc giảm hiệu quả điều trị hoặc xảy ra độc tính cho người dùng. Một số loại thuốc được bào chế dưới dạng tác dụng chậm, phóng thích dần vào cơ thể, nếu bạn nghiền nhỏ ra, thuốc sẽ cho tác dụng cấp tập một lần, gây nguy hiểm.

Với một số bệnh nhân đặc biệt (trẻ em, người mắc bệnh nuốt khó hay bệnh nhân có đặt ống thông dạ dày, người cao tuổi), rất khó khi phải uống nguyên viên thuốc. Vì vậy, bác sĩ điều trị thường lựa chọn đường dùng khác thay thế hoặc bất đắc dĩ phải dùng giải pháp nhai, nghiền hay bẻ nhỏ viên thuốc. Với những trường hợp này, nên hỏi bác sĩ xem loại thuốc đó có thể nghiền nhỏ hay không.

Uống thuốc thẳng từ chai: Thường gặp với dạng thuốc nước, sirô, dung dịch... Cách uống này dễ làm thuốc bị nhiễm khuẩn, nhanh biến chất, lại không thể kiểm soát chính xác liều lượng, dẫn đến không đạt hiệu quả điều trị hoặc quá liều.

Nuốt thuốc khô:Một số không dùng nước mà nuốt thuốc luôn. Thuốc có thể làm tổn thương thực quản. Mặt khác do không có đủ nước để làm tan, một số loại thuốc sẽ kết thành sỏi trong cơ thể.

Uống nhiều loại thuốc cùng lúc: Nhiều người phải sử dụng đồng thời nhiều loại thuốc để trị bệnh. Việc sử dụng nhiều loại thuốc là cần thiết khi mà người bệnh mắc nhiều loại bệnh, nhưng việc uống các thuốc này thế nào, thuốc nào không nên uống với thuốc nào... lại là sai lầm mà ai cũng có thể mắc phải.

Mỗi loại thuốc có một tính năng và công hiệu riêng, có những tính chất và phản ứng khác nhau, có tác dụng đối với các bộ phận trong cơ thể con người và thời gian tác dụng cũng khác nhau. Việc vơ một nắm các loại thuốc uống cùng lúc cho tiện sẽ không tốt. Làm như vậy, bạn sẽ khó tránh khỏi sự tương tác giữa các loại thuốc.

Mặt khác, nếu uống nhiều loại thuốc cùng một lúc thì sẽ làm ảnh hưởng đến việc hấp thu, phân bố, trao đổi giữa các thuốc và sự đào thải thuốc ra ngoài cơ thể, cũng như sự kết hợp giữa các loại thuốc với nhau có thể gây những phản ứng cực kỳ nguy hiểm cho cơ thể. Chẳng hạn như dùng cùng lúc thuốc thông mũi và thuốc huyết áp, đặc biệt thuốc thông mũi loại chứa pseudoephedrine làm co mạch, giúp giảm sưng và giảm chảy mũi. Tuy nhiên, loại thuốc này có thể làm co thắt các mạch máu trong cơ thể gây tăng huyết áp, chống lại thuốc trị huyết áp và nguy hiểm cho người có huyết áp cao.

Vì vậy, nếu bắt buộc phải uống nhiều loại thuốc thì nhất định phải sắp xếp thời gian, số lần và cách kết hợp cho hợp lý. Uống mỗi một loại thuốc ít nhất phải cách nhau khoảng một giờ.

Những sai sót không ngờ tới

Nằm uống thuốc:Với tư thế này, thuốc sẽ dễ bị dính vào vách thực quản, không những giảm hiệu quả điều trị mà còn gây kích ứng thực quản, dẫn đến ho, viêm, thậm chí tổn thương vách thực quản. Bởi vậy, nên ngồi hoặc đứng khi uống thuốc.

Vận động ngay sau khi uống thuốc:Vừa uống thuốc xong đã tập thể thao hay tham gia vận động ngay là điều không nên làm. Thường phải sau 30-60 phút thì cơ quan tiêu hóa mới hấp thụ và thuốc mới phát huy tác dụng. Quá trình này cần có đủ lượng máu tham gia tuần hoàn. Việc vận động ngay sau khi dùng thuốc sẽ khiến các cơ quan nội tạng không được cung cấp đủ lượng máu cần thiết, làm giảm hiệu quả hấp thu thuốc.

(Theo DS Thanh Hoài/Báo Sức Khỏe Đời Sống)