Chia sẻ với PV VietNamNet, ông Thọ cho rằng nhiều người đang hiểu sai về hệ thống đào tạo trường chuyên khi lấy một vài điển hình xấu để đưa ra cái nhìn tổng thể. “Những trường chuyên đào tạo ra học sinh giỏi, nhưng giỏi không phải chỉ một môn mà giỏi toàn diện. Bởi những học sinh đã giỏi thì cái gì các em cũng muốn tìm hiểu. Cơ bản là trường có định hướng học sinh đáp ứng yêu cầu hay không mà thôi”, ông Thọ nêu quan điểm.

Ông Thọ chia sẻ: “Có thể thấy không phải vô cớ mà những cuộc thi trí tuệ, kiến thức toàn diện cho học sinh THPT như Đường lên đỉnh Olympia, hầu hết các thí sinh vào chung kết đều đến từ các trường chuyên”.

Theo ông Thọ, ngoài việc đào tạo mũi nhọn, các trường chuyên cũng rất chú trọng hướng tới việc đào tạo học sinh phát triển toàn diện. Dẫn chứng ngay ở Trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong, điều này thể hiện rõ nhất ở việc trường hiện quan tâm nhất đến việc đào tạo ngoại ngữ cho học sinh, một điểm được xác định là điểm yếu của các học sinh tỉnh lẻ.

“Tiếc là các học sinh trường chuyên đặc biệt ở các địa phương như chúng tôi thì ngoại ngữ còn kém. Có tình trạng là các em đúng là học sinh giỏi, thậm chí tốt nghiệp vào ngoại thương, kinh tế,… những trường top đầu của Việt Nam nhưng ra trường vẫn thất nghiệp”.

Do đó, trường xác định hướng cần khắc phục là nâng cao năng lực ngoại ngữ của học sinh. Để làm được điều này, 3 năm nay, trường này liên kết hợp tác với một số trung tâm tiếng Anh. Một mặt tập trung vào việc đào tạo, bồi dưỡng giáo viên tiếng Anh và giáo viên dạy các bộ môn khoa học tự nhiên bằng tiếng Anh. Mặt khác tăng cường các giờ học với giáo viên bản ngữ.

“Chương trình giáo viên Việt và nước ngoài sẽ được đồng bộ vào với nhau. Giáo viên nước ngoài mạnh về khả năng nghe nói thì dạy về cái đó. Giáo viên Việt tập trung dạy về ngữ pháp và viết luận cho học sinh”.

Cũng vì vậy mà theo ông Thọ, nhiều năm trở lại đây khả năng tiếng anh học sinh đã có những tiến bộ vượt trội. “Năm trước điểm ngoại ngữ bình quân thi THPT quốc gia của học sinh trường trên 7, năm vừa rồi là trên 6,5. Đến thời điểm này, số lượng học sinh của trường giỏi ngoại ngữ là tương đối đông”.

Ông Vũ Đức Thọ, Hiệu trưởng Trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong, Nam Định.

Ông Thọ cho rằng, để có thể phát triển được hệ thống trường chuyên, khâu quan trọng nhất vẫn là giáo viên. “Tăng cường bồi dưỡng giáo viên là khâu quan trọng nhất, có thể nói làm tốt khâu đào tạo giáo viên thì kết quả chất lượng sẽ lên. Đây là một trong số những hoạt động quan trọng nhất cần phải làm”.

Theo ông Thọ, lực lượng giáo viên trẻ kế cận là rất cần thiết bởi lực lượng cao tuổi hoặc sắp nghỉ hưu hoặc đến độ tuổi không chịu được áp lực dạy chuyên. “Chúng tôi định hướng thay đổi đội ngũ kế cận. Vì vậy phải xây dựng được một khung chương trình đồng bộ để đội trẻ sẽ dựa vào khung chương trình đấy để biết phải dạy cái gì, làm được gì thì sẽ thực hiện được tốt. Nếu không, có thể người ta có thể rất giỏi, nhiệt huyết nhưng không biết nên làm theo hướng nào. Việc xây dựng chương trình khung là để phục vụ trực tiếp cho đối tượng bổ sung vào đội ngũ chuyên.

Dựa trên khung chương trình chung, trường cũng có thể yêu cầu tất cả các giáo viên hiện có tự viết bài giảng và trong vài năm sẽ có hệ thống bài giảng riêng phục vụ trực tiếp cho công tác giảng dạy của trường. “Ngoài ra, để nâng cao chất lượng, chúng tôi yêu cầu bắt buộc hàng năm giáo viên phải có đề tài nghiên cứu. Việc này để đánh giá khả năng tự học và tự nghiên cứu của từng giáo viên”.

Cần có cơ chế động viên học sinh giỏi

Cũng xác định giáo viên chính là yếu tố tiên quyết đến việc thành công của hệ thống đào tạo chuyên, bà Đỗ Thị Hòa, Hiệu trưởng Trường THPT Chuyên Trần Phú (Hải Phòng) lo lắng hiện thiếu nguồn tuyển mới.

Bà Đỗ Thị Hòa, Hiệu trưởng Trường THPT Chuyên Trần Phú, Hải Phòng.

“Giờ có ai vào sư phạm đâu, thậm chí trong những em đội tuyển tham dự thi học sinh giỏi chỉ đếm trên đầu ngón tay số vào ngành sư phạm. Nếu có thì chủ yếu là các môn thuộc khoa học xã hội. Còn khoa học tự nhiên thì rất ít các em bước vào ngành sư phạm để trở thành các thầy cô”. Bà Hòa thực sự lo lắng bởi tính chất của hệ chuyên đòi hỏi các thầy cô phải có nền tảng đào tạo rất tốt. “Hiện nay trường chúng tôi có 3 thầy giáo chuyên Toán và đang rất muốn tuyển thêm một sinh viên giỏi. Nhưng 2 năm nay không có một hồ sơ nào. Ngành sư phạm giờ dư rất nhiều, nhưng thật sự xuất sắc, đáp ứng được yêu cầu, có tố chất, tiềm năng dạy chuyên thì với các bộ môn khoa học tự nhiên không phải nhiều”, bà Hòa nêu thực tế.

Ngoài ra, theo bà Hòa, để có thể khuyến khích được công tác đào tạo chuyên, cần có cơ chế đặc biệt cho những học sinh giỏi. Cụ thể, Bộ GD-ĐT cần xây dựng một cơ chế động viên đối với học sinh giỏi quốc gia. “Mỗi năm, mỗi trường chuyên chỉ có một đội tuyển thi học sinh giỏi quốc gia từ 8-10 em ở mỗi bộ môn. Những học sinh này phải mất từ 11-12 năm phấn đấu, rèn luyện để trở thành thành viên của đội tuyển tham dự thi học sinh giỏi quốc gia. Nhưng theo cơ chế thì chỉ khoảng 50% số này có giải. Trong đó có cả giải Khuyến khích, thế nhưng diện tuyển thẳng cũng chỉ từ giải Ba trở lên. Rõ ràng số lượng được ưu tiên này rất hạn chế bởi tính tổng mỗi tỉnh cũng chỉ khoảng 100 em. Số có giải thì không nói, nhưng số còn lại thì như chỉ tham gia một cuộc chơi mà không được một quyền lợi gì. Trong khi, để được trở thành người chơi của cuộc chơi đó phải đầu tư nhiều công sức, đâu phải là ăn may. Chưa kể, khi không đạt giải, quay về ôn thi đại học, có khi các em lại đuối hơn so với các bạn không dành nhiều tâm huyết cho việc vào được đội tuyển”, bà Hòa nói.

Điều này dẫn đến nảy sinh thực tế nhiều trường chuyên mà ngay Trường THPT chuyên Trần Phú, nhiều bộ môn rất khó khăn trong việc động viên học sinh tham dự đội tuyển học sinh giỏi quốc gia. Đây là cái khó trong việc đào tạo và phát triển các trường chuyên.

Bà Hòa cũng đề xuất cần phải có sự động viên, cơ chế khích lệ hợp lý với bất kỳ học sinh nào vào được đội tuyển thi học sinh giỏi quốc gia của địa phương đó. Có thể là có một chứng nhận và phải được cộng điểm thi đại học môn học đó khi học sinh tham gia thi đại học.

“Như vậy các em học sinh giỏi khi bước vào đội tuyển đã cảm thấy có được một vinh dự. Và tại sao với học sinh giỏi, chúng ta lại khắt khe đến thế?, bà Hòa nói.

• Thanh Hùng

So với mức hiện tại chỉ 13 triệu/năm, ngành Răng-Hàm-Mặt sẽ có mức học phí 70 triệu/năm, ngành Y khoa 68 triệu/năm, Kỹ thuật phục hình Răng 55 triệu/năm, Dược học 50 triệu/năm… và dự kiến mỗi năm sẽ tăng thêm 10%.

Ngày 11/6, Bộ GD-ĐT đề nghị Bộ Y tế theo chức năng quản lý Nhà nước có văn bản đề nghị trường ĐH Y Dược TP.HCM báo cáo, thuyết minh rõ căn cứ xác định mức thu học phí, lộ trình tăng học phí phù hợp. 

Ngày 23/6, chia sẻ với VietNamNet, ông Nguyễn Ngọc Khôi, Trưởng phòng Đào tạo, cho hay trường đã có báo cáo gửi Bộ Y tế, Bộ GD-ĐT, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng Quốc hội về mức học phí này.

Cơ sở tăng học phí

Từ năm học 2019-2020 trở về trước, Trường ĐH Y Dược TP.HCM là đơn vị sự nghiệp có thu, đảm bảo một phần chi phí hoạt động thường xuyên, chưa thực hiện Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Giáo dục Đại học.

Sinh viên Trường ĐH Y Dược TP.HCM (Ảnh: Thanh Tùng)

Tuy nhiên, từ năm học 2020-2021, trường hoạt động theo mô hình đơn vị sự nghiệp đảm bảo toàn bộ chi phí hoạt động thường xuyên. Vì vậy, trường áp dụng theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Giáo dục Đại học để thực hiện các hoạt động theo mô hình tự chủ đại học.

Định mức học phí được xây dựng như thế nào?

Mức thu trung bình cho các chương trình đào tạo đại học hệ chính quy năm học 2020-2021 là 48.087.000 đồng/sinh viên/năm. Ngành cao nhất là Bác sĩ Răng-Hàm-Mặt thu 70 triệu/năm. Ngành thấp nhất là Cử nhân Y tế công cộng và Cử nhân Dinh dưỡng có mức thu 30 triệu/năm.

Mức học phí này được xây dựng theo Thông tư số 14/2019/TT-BGD-ĐT ngày 30/8/2019 của Bộ GD-ĐT về việc hướng dẫn xây dựng, thẩm định, ban hành định mức kinh tế- kỹ thuật và phương pháp xây dựng giá dịch vụ đào tạo áp dụng trong lĩnh vực giáo dục đào tạo.

Cụ thể, theo Thông tư này, Giá dịch vụ đào tạo = chi phí tiền lương + chi phí vật tư + chi phí quản lý + chi phí khấu hao mòn tài sản cố định + chi phí quỹ khác.

Theo ông Khôi, quy trình xác định mức học phí của các chương trình đào tạo đã trải qua nhiều bước.

Trước tiên, 14 khoa xây dựng mức thu học phí theo khung định mức hướng dẫn của Thông tư số 14/2019 của Bộ GD-ĐT.

Sau khi tính toán mức thu, trường đã họp lãnh đạo chủ chốt để xin ý kiến thống nhất.

Tiếp đó, tổng hợp báo cáo Hội đồng trường về mức thu của từng ngành và xin phê duyệt thông qua bằng nghị quyết.

Cuối cùng là ban hành quyết định mức thu, báo cáo Bộ Y tế và triển khai thực hiện.

Chính sách hỗ trợ sinh viên

Trường trích 15% trên tổng thu học phí để chi học bổng với các mức từ 25-100%. Trong số 2.100 sinh viên dự kiến được tuyển, sẽ có 800 suất học bổng cho các em thuộc diện chính sách, học giỏi và có hoàn cảnh khó khăn.

Đối với sinh viên năm thứ hai đến năm cuối, trường trích 10% khoản thu học phí cho quỹ học bổng UMP Foundation để hỗ trợ sinh viên, gồm Học bổng vượt khó và Học bổng khuyến học.

Ngoài ra, trường cũng tìm nguồn học bổng từ tổ chức và cá nhân, hỗ trợ sinh viên vay tiền ngân hàng và triển khai các hoạt động trợ giúp khác.

Cam kết đào tạo tốt nhất khối ngành sức khỏe

Trong báo cáo gửi các Bộ về việc tăng học phí, trường cam kết chất lượng đào tạo tốt nhất của khối ngành sức khỏe. Lý do là trường đầu tư cho cơ sở vật chất, xây dựng chương trình đào tạo mới dựa trên chuẩn năng lực và đội ngũ giảng viên hàng đầu trong các chuyên ngành.

Những sinh viên trúng tuyển năm 2020-2021 sẽ có những trải nghiệm khác biệt với sinh viên các năm trước.

Trường thực hiện quản lý đào tạo bằng phần mềm công nghệ thông tin. Mỗi sinh viên đều được cấp tài khoản miễn phí để sử dụng trong quá trình học tập, được truy cập hệ thống wifi miễn phí, sử dụng phần mềm Office 365 có bản quyền, hệ thống phòng Lab slide ảo, hệ thống phòng Lab máy vi tính...

Những sinh viên trúng tuyển năm 2020-2021 sẽ có những trải nghiệm khác biệt (Ảnh: Thanh Tùng)

Sinh viên được sử dụng tài nguyên thư viện phong phú như sách Tiếng Anh mới, các tài nguyên học tập online, có các cơ sở dữ liệu có bản quyền như HINARI, SpringerLink, ProQuest, Elsevier, Uptodate và kết nối với thư viện của WHO, VISTA... 

Nguồn thu từ học phí cũng để xây dựng phòng học thông minh phù hợp cho dạy và học theo nhóm nhỏ. Trước đây, giảng viên chỉ giảng dạy 1-2 lần/năm đối với nhóm nhỏ, sau khi áp dụng mức học phí mới là 4-8 lần/năm.

Các phòng thí nghiệm đều được trang bị các máy móc thiết bị phù hợp. Cụ thể, mỗi sinh viên Răng-Hàm-Mặt được thực hành riêng trên các mô hình và trên một ghế nha khoa. Chỉ từ 1-2 sinh viên Dược thực tập trên một bộ dụng cụ.

Sinh viên cũng được sử dụng Trung tâm huấn luyện nâng cao mô phỏng lâm sàng (ATCS) được trang bị các mô hình hiện đại, có hệ thống camera quan sát các phòng OSCE. Trung tâm đã đạt chuẩn của Hiệp hội mô phỏng Y khoa quốc tế. Ngoài ra, nhà trường cũng đang xây sân chơi đa năng sẽ hoàn thành vào tháng 8/2020.

Hợp tác với các trường thuộc ĐH Havard

Theo ông Khôi, các chương trình đào tạo Bác sĩ Y khoa, Bác sĩ Răng-Hàm-Mặt và Điều dưỡng được xây dựng mới và dựa trên chuẩn năng lực.

Chương trình Y khoa, Răng-Hàm-Mặt được xây dựng trong dự án hợp tác với ĐH Y và ĐH Nha Havard.

“Chương trình của trường hoàn toàn có thể gọi là chương trình tiên tiến nhưng chúng tôi không muốn có 2 chương trình song song (tiên tiến và đại trà) trong môi trường đào tạo khối ngành sức khỏe” - ông Khôi khẳng định.

Có học phần tự chọn đi nước ngoài

Đặc biệt, theo ông Khôi, bắt đầu từ năm học này, trường triển khai chương trình có học phần tự chọn đi nước ngoài. Đồng thời, tiếp tục kiểm định các chương trình theo tiêu chuẩn khu vực và quốc tế.

Toàn thể giảng viên của trường sẽ thường xuyên tham gia các lớp đào tạo phát triển nâng cao năng lực quốc tế và khu vực. Ông Khôi cho biết nhà trường cam đoan đội ngũ giảng viên ngành y tốt nhất khu vực phía Nam, và sẽ được tăng thu nhập để ngăn chảy máu chất xám.

Lê Huyền

Bộ GD-ĐT đề nghị Bộ Y tế xác minh vụ học phí trường Y tăng gấp 5

Bộ GD-ĐT đề nghị Bộ Y tế xác minh và có ý kiến về vụ học phí trường Y lên tới 70 triệu đồng/năm, để phối hợp với Bộ GD-ĐT cung cấp thông tin công khai cho xã hội và người học.

- Có tới 25% các trường trung cấp chuyên nghiệp không tuyển sinh được là thực tế đáng buồn được Sở GDĐT Hà Nội đưa ra tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ năm học 2016-2017 ngành học giáo dục chuyên nghiệp.

Cụ thể, ông Lê Việt Dương, Phó trưởng phòng Giáo dục chuyên nghiệp (Sở GD-ĐT Hà Nội) cho biết, năm 2015, tổng chỉ tiêu tuyển sinh trung cấp chuyên nghiệp hệ chính quy giao cho 54 trường Trung cấp chuyên nghiệp, cao đẳng Hà Nội gần 40.000. Tuy nhiên, với phương thức xét tuyển, các cơ sở giáo dục chuyên nghiệp chỉ tuyển được 18.313 học sinh (đạt 57,39% so với chỉ tiêu) và nếu so với năm 2014 giảm 7%.

Trong 48 trường trung cấp chuyên nghiệp chỉ có 5 trường tuyển sinh đạt và vượt chỉ tiêu. Có tới 19 trường tuyển sinh dưới một nửa số chỉ tiêu. Thậm chí, đáng báo động khi có 12 trường trung cấp rơi vào diện không tuyển sinh được. Có thể kể đến như: Trung cấp Bách khoa Hà Nội, Trung cấp Đa ngành Hà Nội, Trung cấp Tin học Tài chính kế toán Hà Nội, Trung cấp thông tin truyền thông,…

Ông Vũ Đức Tuấn, Hiệu trưởng Trường TCCN đa ngành Sóc Sơn chia sẻ thực tế khó khăn của hệ thống ngành giáo dục chuyên nghiệp.  (Ảnh: Thanh Hùng).

Lãnh đạo nhiều trường bày tỏ lo lắng và thốt lên “việc đào tạo trung cấp chuyên nghiệp đã gần đi đến ngõ cụt” trước những thay đổi về mặt chủ trương trong thời gian tới. Bởi ngoài việc giáo dục chuyên nghiệp sẽ chuyển sang Bộ Lao động Thương binh và Xã hội quản lý thay vì Bộ GD- ĐT, là tới năm 2021, bệnh viện ngừng tiếp nhận nhân lực trình độ trung cấp. Thông tư liên tịch số 26 tháng 10/2015 của liên bộ Y tế, Nội vụ quy định từ 1/1/2021, viên chức ngành y phải có trình độ từ cao đẳng trở lên. Từ năm 2025, chức danh cán bộ hệ trung cấp trong toàn bộ ngành y sẽ bị hủy bỏ. Do đó, trước mắt đến năm 2018, các trường trung cấp y dược sẽ phải dừng tuyển sinh một số mã ngành.

Ông Vũ Đức Tuấn, Hiệu trưởng Trường TCCN đa ngành Sóc Sơn bộc bạch: “Đại học, cao đẳng giờ như thế nào rồi chúng ta cũng biết, điều kiện trung cấp thì càng khó khăn từ nguồn tài chính, nhân lực và đặc biệt là công tác tuyển sinh.

Trường thầy Tuấn, năm đầu trường tuyển được 500 học viên nhưng tụt giảm số lượng qua từng năm. Hệ hai năm dù trường đã cố “khai thác” các hướng nhưng đến nay dồn tất cả các loại hình đào tạo cũng chỉ tuyển được rất ít. Ông Tuấn xác định những năm tới sẽ chỉ còn hệ 3 năm là chủ yếu bởi hệ hai năm khó đến lượt vì các trường CĐ đã “vớt” hết.

Chưa tạo được niềm tin cho người học

Ông Phạm Văn Đại, Phó giám đốc Sở GD-ĐT Hà Nội cho rằng trước hết các trường cần ổn định tư tưởng, hết sức bình tĩnh nghĩ cách làm sao tồn tại và phát triển. Như vậy dù chuyển cơ quan quản lý cũng sẽ không ảnh hưởng nhiều.

“Các trường lo lắng về sự chuyển đổi cơ quan quản lý nhưng tôi nghĩ có chủ quản ngành nào thì các trường vẫn được hoàn toàn tự chủ về tài chính, về chương trình học thuật,...”

Theo ông Đại, để phát triển, mỗi trường cần xác định một ngành mũi nhọn và cố gắng tìm cách hợp tác với nhau. Có thể, nhiều trường mỗi trường một ngành, nhưng nên hợp tác lại để có một số ngành đặc biệt hay tạo thành một vài trường mạnh, mỗi trường lại tập trung đầu tư cho một khoa.

Ông Hoàng Ngọc Vinh, Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp (Bộ GD-ĐT) cho rằng thách thức lớn nhất mà hiện các trường trung cấp chuyên nghiệp phải đối mặt chính là sự thiếu lòng tin của người dân vào hệ thống giáo dục nghề nghiệp. Bởi thực tế các trường vẫn còn rất nhiều nguồn tuyển với khoảng 250.000 học sinh tốt nghiệp THCS không học THPT, không đi học nghề và THPT không học ĐH, CĐ.

Tuy nhiên, để tận dụng được nguồn này, không còn cách nào khác các trường phải tìm đến các trường THCS, THPT để “làm quen” với học sinh. Bởi các trường phổ thông không thể đủ giáo viên để làm giúp khâu hướng nghiệp. “Các trường cũng cần thay đổi cấu trúc chương trình. Các môn chung như giáo dục quốc phòng để sau và dạy trước các môn thực hành, kỹ năng để học sinh có hứng thú học, qua đó giữ chân các em”, ông Vinh đưa lời khuyên.

Thanh Hùng