Theo quan sát của các chuyên gia tuyển sinh, việc Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp (Bộ Lao động Thương binh và Xã hội) yêu cầu 45 trường đại học đột ngột dừng tuyển sinh bậc cao đẳng từ ngày 1/7/2019 dường như là do mâu thuẫn trong việc ban hành pháp luật.

Cụ thể, theo Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật giáo dục, quy định đại học, trường đại học, học viện đào tạo trình độ cao đẳng, đại học, thạc sĩ, tiến sĩ khi được Bộ trưởng Bộ GD-ĐT cho phép. Vì vậy trong khoảng thời gian này, rất nhiều trường đại học xin phép được đào tạo hệ cao đẳng và được cấp phép.

(Ảnh: Thanh Tùng)

Luật Giáo dục Đại học năm 2012 ban hành cũng nêu rõ các trình độ đào tạo của giáo dục đại học gồm trình độ cao đẳng, đại học, thạc sĩ và tiến sĩ.

Đến năm 2015, Bộ GD-ĐT ban hành Thông tư 32 về xác định chỉ tiêu tuyển sinh đối với các cơ sở giáo dục đại học, yêu cầu cơ sở giáo dục đại học đang đào tạo cao đẳng mỗi năm phải giảm chỉ tiêu tuyển sinh đào tạo cao đẳng ít nhất 30% so với chỉ tiêu năm 2015 để dừng tuyển sinh đào tạo trình độ này trước năm 2020.

Trong khi đó, Luật Giáo dục nghề nghiệp năm 2014 (có hiệu lực năm 2015) lại cho phép cơ sở giáo dục đại học được cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động giáo dục nghề nghiệp nếu đáp ứng đủ yêu cầu (Khoản 1- Điều 19). Theo Điều 18 của luật này nhiều trường đại học đã đăng ký đào tạo cao đẳng và được Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp cấp phép.

Tới tháng 6/2018, Thông tư 32 của Bộ GD-ĐT đã hết hiệu lực và được thay thế bằng Thông tư 06, Quy định về xác định chỉ tuyển sinh trình độ trung cấp cao đẳng, các ngành đào tạo giáo viên trình độ đại học, thạc sĩ, tiến sĩ.

Đảm bảo quyền lợi cho người học

Một chuyên gia của Bộ GD-ĐT cho hay, trước đây Thông tư 32 về xác định chỉ tiêu tuyển sinh đối cơ sở giáo dục đại học, Bộ GD-ĐT đã có lộ trình để trường ĐH không đào tạo CĐ nữa mà tập trung vào các trình độ của giáo dục đại học. Hiện giờ Thông tư 32 đã hết hiệu lực nhưng Luật Giáo dục nghề nghiệp lại cho các trường ĐH đào tạo cao đẳng. Vì vậy, các trường đại học đã đăng ký và được cho phép nên đã đầu tư rất lớn để đào tạo trình độ này.

Trao đổi với VietnamNet sáng 29/7, ông Lê Quân, Thứ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, cho nay, sáng nay ông đã họp và chỉ đạo Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp rà soát căn cứ pháp lý đảm bảo tuân thủ đúng quy định của pháp luật. Cụ thể:

Thứ nhất, nếu các văn bản pháp luật không xung đột với nhau thì áp dụng văn bản có lợi cho người học và nhà trường trên nền tảng lấy chất lượng làm gốc.

Thứ hai, hướng dẫn các trường để ổn định tình hình, đảm bảo quyền lợi cho người đã nhập học, đã đăng ký được tiếp tục học.

Thứ ba, tổng hợp tình hình và báo cáo Bộ Lao động Thương binh và Xã hội để có giải pháp căn cơ, lâu dài, phù hợp với quy hoạch mạng lưới giáo dục đại học và quy hoạch mạng lưới giáo dục nghề nghiệp.

“Cơ bản chúng tôi vẫn đảm vảo quyền lợi cho các trường và người học”- ông Quân nói.

Được bết, từ ngày 1/1/2017, Bộ LĐ-TB&XH bắt đầu quản lý nhà nước lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp, trừ các trường sư phạm, ngành đào tạo giáo viên. Chức năng quản lý nhà nước đối với 201 trường cao đẳng, 303 trường trung cấp chuyên nghiệp; hồ sơ quản lý về giáo dục nghề nghiệp; các đề án, dự án về giáo dục nghề nghiệp; nhiệm vụ xây dựng, thực hiện đề án cũng như nhân sự Vụ Giáo dục Chuyên nghiệp thuộc Bộ GD-ĐT đã được chuyển giao cho Bộ LĐ-TB và XH.

Lê Huyền

Trường đại học lúng túng trước yêu cầu "dừng cao đẳng" của Bộ Lao động

- Việc Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp (Bộ Lao động -Thương binh và Xã hội) yêu cầu 45 trường ĐH dừng tuyển sinh cao đẳng ngay giữa mùa tuyển sinh được cho là thiếu chuyên nghiệp và không có cơ sở.

Hình ảnh cô giáo Nguyễn Thị Hoa Anh quỳ tại sân UBND tỉnh Đắk Lắk

Hai cô giáo đưa đơn khiếu nại được xác định là Nguyễn Thị Hoa Anh và Nguyễn Thị Tân, đang dạy tại các trường tiểu học trên địa bàn TP Buôn Ma Thuột.

Ông Quý cho biết, cô Hoa Anh trước đây dạy tại Trường Tiểu học Võ Thị Sáu, sau đó được UBND TP Buôn Ma Thuột điều động đến Trường Tiểu học Đinh Bộ Lĩnh.

Cô Nguyễn Thị Tân cũng được UBND TP điều động đến một trường khác trên địa bàn.

Sau khi được điều động, cả cô Anh và cô Tân cùng đó có đơn khiếu nại đến UBND TP. Sự việc sau đó đã được UBND TP giải quyết theo quy định.

Ông Quý thông tin, sáng nay, hai cô giáo đã lên Ban tiếp công dân đòi phải gặp bằng được lãnh đạo.

Cán bộ tiếp công dân hướng dẫn, trả lời các cô giáo là sự việc đã được giải quyết xong.

Tuy nhiên, hai cô giáo không đồng ý mà đến thẳng UBND tỉnh đưa đơn. Tại đây, nhân viên văn phòng đã mời hai cô giáo vào phòng ngồi chờ để lên báo cáo lãnh đạo.

Nhân viên sau đó xuống tiếp nhận đơn khiếu nại, giải thích và hai cô giáo đã ra về.

Ông Quý cho biết, đây là lần đầu tiên hai cô giáo đến UBND tỉnh đưa đơn và nhân viên văn phòng đã hướng dẫn, tiếp nhận đơn theo đúng quy định. 

Sau đó trên mạng xã hội xuất hiện clip cô giáo quỳ khóc trước sân UBND tỉnh. Người quỳ được xác định là cô Nguyễn Thị Hoa Anh.

“Chúng tôi không biết ai quay, ai đưa lên. Tôi sẽ cho nắm bắt lại thông tin sự việc, ngoài ra sẽ cho kiểm tra camera an ninh để biết diễn biến" - ông Quý cho hay.

Cô giáo dạy tiếng Anh 23 năm không dám thổ lộ lương tháng 1,2 triệu đồng

-Ngày 4/6, hàng trăm giáo viên hợp đồng đã có mặt tại trụ sở địa điểm tiếp công dân của UBND TP Hà Nội.

Những tranh cãi không hồi kết

Công bằng mà nói, lãnh VASS đã tổ chức họp báo khá chuyên nghiệp và cởi mở. Họ nêu ra các vấn đề đã được chuẩn bị trước cũng như sẵn sàng trả lời các câu hỏi của phóng viên ngay tại hiện trường.

Bốn điểm cộng chia đều cho tất cả các bên liên quan trong câu chuyện này vì sự phản ứng nhanh nhẹn và khá hợp lý của họ: cộng đồng mạng, các nhà báo, Bộ GD-ĐT và chính GASS.

GS Võ Khánh Vinh, Giám đốc Học viện Khoa học Xã hội giải thích tại buổi họp báo. Ảnh: Lê Văn

Chuyện các đề tài tiến sĩ (TS) trong ngành khoa học xã hội ở Việt Nam có tên khá “bình dân” đã thỉnh thoảng bị “soi” bởi cộng đồng mạng trong thời gian qua. Câu chuyện thực sự gây ngạc nhiên và tạo ra sự quan tâm lớn khi cộng đồng mạng đưa ra các thống kê về số lượng lớn luận ánTS được hoàn thành trong thời gian ngắn và có nhiều tên đề tài dường như gợi ý các vấn đề được nghiên cứu chưa xứng tầm luận án TS.

Chuyện tranh luận về “tầm vóc” và “sự quan trọng” của các vấn đề nghiên cứu (cho nghiên cứu TS hay khi tác giả gửi báo đăng trên các tạp chí khoa học) là chuyện xảy ra thường xuyên của giới hàn lâm. 

Kể cả khi đã đồng ý với nhau về sự quan trọng của vấn đền ghiên cứu thì kết quả và khám phá khoa học thế nào là đủ “tầm” luôn là chuyện gây tranh cãi và câu trả lời dù thế nào cũng do các cá nhân (hội đồng chấm luận án hay các biên tập viên (editor) của tạp chí khoa học) quyết định và tất nhiên là không thể tránh khỏi sai sót và tranh cãi nếu có.

Vì thế, các tranh luận về tầm quan trọng của các đề tài luận án TS (được đề cập trên mạng và báo chí) sẽlà chuyện không có hồi kết. 

Điều này đặc biệt khó vì các hội đồng chấm luận án đã theo đúng “quy trình” như đã được trình bày từ lãnh đạo GASS. Tôi cũng tin rằng các GS/TS của viện đủ hiểu biết và tuân thủ các quy trình đấy. Vấn đề thứ 2 liên quan đến chất lượng các luận án TS cũng không đơn giản hơn, khi các hội đồng chấm luận án gồm các GS nhiều kinh nghiệm.

Hai vấn đề để ngỏ

Tuy nhiên, tôi muốn bàn một chút về nội dung cuộc họp báo. Các câu hỏi về quy trình đào tạo, nhìn chung lãnh đạo VASS và GASS đã trả lời thỏa đáng. 

Tôi chỉ đặc biệt quan tâm 2 câu hỏi gần cuối cuộc đối thoại do nhà báoThanh Niên và một nhà báo khác từ VietNamNet. 

Câu hỏi từ báo Thanh Niênliên quan đến chuyện các GS (đặc biệt từ các ĐH có uy tín) thường có quỹ nghiên cứu để hỗ trợ NCS TS, nhằm tìm kiếm ứng viên tốt nhất thay vì mong đợi tiền học phí từ NCS; trong khi câu hỏi từVietNamNetliên quan đến công bố quốc tế.

Cả 2 câu hỏi đều gây ra ít nhiều “lúng túng” cho lãnh đạo viện. 

Một ý khá thú vị được đề cập liên quan đến chuyện viện thường trích các chương của các luận án để làm thành các đềtài khoa học (nhằm có thêm kinh phí nghiên cứu!).

Câu trả lời về công bố quốc tế cũng gây tranh cãi vì thông tin viện có 400 công bố quốc tế trong 5 năm gần đây (không rõ các công bố đăng trên tạp chí quốc tế nào trừ khi viện cung cấp danh sách các công bố này để cộng đồng có thêm phản biện).

Đi vào vấn đề chuyên môn, các phản hồi về 2 luận án được đề cập nhiều trên mạng và báo chí (“Đặc điểm giao tiếp với dân của Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã” và "Hành vi nịnh trong tiếng Việt") đều khẳng định tính “khoa học” và “thực tiễn” cao của cả 2 đề tài. 

Mặt khác một đề tài được hướng dẫn bởi một GS “đầu ngành” được đề cập là một trong "4 tứ trụ" của chuyên ngành. Trong các tranh luận có tính khoa học thế này thì các luận chứng khoa học nên được đề cao thay vì tập trung vào chuyện đối tượng là một “nhà khoa học lớn”.

Như đã nói ở trên, cả chuyện đề tài và chất lượng các luận án TS đã hoàn thành sẽ là vấn đề khó có hồi kết khi đem ra tranh luận hay “hậu kiểm”.

Tôi chỉ muốn đề cập đền một đặc trưng của nghiên cứu khoa học: Các kết quả khoa học tốt thường “không có biên giới”vì nó thường là các khám phá ra các quy luật có tính phổ quát. 

Chuyện đưa các nghiên cứu trong ngành KHXH của VN về “gần với cuộc sống”,“không viển vông” như được đề cập từ các lãnh đạo viện là các ý dễ gây tranh cãi. Chỉ e rằng khi các vấn đề nghiên cứu (đặc biệt ở mức TS), khi được “bình dân hóa” quá mức để phù hợp (và “hữu ích”?) với tình hình và hoàn cảnh của VN(như các vấn đề liên quan đến tổ chức phường xã) thì sẽ khó dẫn đến các quy luật phổ quát giúp các công trình khoa học có giá trị.

Vấn đề thứ hai liên quan đến công bố quốc tế.Giới hàn lâm ai cũng biết (lãnh đạo GASS cũng thừa nhận) tầm quan trọng của việc khẳng định uy tín của các cơ sở đào tạo và giá trị của các nghiên cứu khoa học qua việc đăng tải các công trình khoa học trên các tạp chí hàng đầu hay sách in từ các nhà xuất bản quốc tế có uy tín.

Vì thế, dù quá trình khám phá và đăng tải các kết quả nghiên cứu trong ngành KHXH trên các tạp chí có uy tín thường chậm và khó khăn hơn so với các ngành KHTN, không nên lấy đó làm lý do để từ chối hay trì hoãn cho việc tham gia tích cực vào các hoạt động hàn lâm thời toàn cầu hóa như công bố quốc tế.

Điều này đặc biệt quan trọng khi VN đang ngày càng tham gia sâu rộng vào các sân chơi lớn như TPP hay phải giải quyết các thách thức mang tính toàn cầu như chủ quyền trên Biển Đông, hay các vấn đề biến đổi khí hậu. Chúng ta nên có các nghiên cứu trong các ngành KHXH đạt tầm vóc toàn cầu để dẫn dắt quá trình hoạch định chính sách và phát triển của VN.

Một chuyện nữa: Nên chăng có chính sách phù hợp để các nhà nghiên cứu trẻ được đào tạo bài bản từ phương Tây và có hiểu biết tốt về các thành tựu KHXH của nhân loại, tham gia nhiều hơn và có chỗ đứng trong nước để họ có thể phát huy khả năng trong sân chơi nghiên cứu KHXH?

Điều đó sẽ giúp phát huy thế mạnh tương trợ của nhiều thế hệ các nhà nghiên cứu (kinh nghiệm, quan hệ và sức trẻ và sáng tạo), sử dụng hiệu quả các quỹ nghiên cứu khoa học và giúp chúng ta hội nhập nhanh hơn với cộng đồng KHXH toàn cầu.

PGS Lê Bảo Long(Canada)