Choáng ngợp với dòng sông cá nhảy

Đi nhiều, làm nhiều, đối mặt nhiều tình huống cam go, chúng tôi mày mò đọc, học hỏi, chia sẻ với đồng nghiệp ở mọi chuyên ngành, nhiều quốc tịch. Chính điều này đã thôi thúc cả hai cùng chủ biên một cuốn sách về Covid-19.

Ban đầu, tôi và Hải dự định chia sẻ kiến thức về hồi sức cấp cứu bệnh nhân mắc Covid - mảng chưa có tiền lệ ở Việt Nam. Nhưng rồi dịch chuyển biến quá nhanh, "Zero Covid" buộc phải chuyển sang chung sống thích ứng an toàn, chúng tôi quyết định mời thêm nhiều người ở chuyên ngành khác cùng viết sách để làm cơ sở ra đời ngành Covid học.

Nhóm tác giả biên soạn cuốn "Chẩn đoán và điều trị Covid-19" thuộc nhiều chuyên ngành, bệnh viện, địa phương. Lứa tuổi, kinh nghiệm cũng như học hàm, học vị cũng rất khác, nhưng cùng chung nhiệt huyết, quyết tâm ra đời một sản phẩm hữu ích cho ngành Y nước nhà.

Có những người rất trẻ, chỉ mới tốt nghiệp bác sĩ nội trú bệnh viện, lại là những thành viên tích cực nhất. Có tác giả đang bị nhiễm Covid-19 vẫn miệt mài viết từ chính kinh nghiệm bản thân mình. Nhiều tác giả thuộc chuyên ngành chống nhiễm khuẩn, y tế công cộng, sản khoa, dược lý, phục hồi chức năng, tâm thần học... hai vị chủ biên chúng tôi chưa gặp ngoài đời bao giờ, nhưng khi được mời đã hoàn thành bản thảo rất nhanh và chất lượng.

Và chúng tôi cùng lập một kỷ lục. Từ khi Phó giáo sư Hoàng Bùi Hải đề xuất ý tưởng cho đến khi bản thảo gần 900 trang vào nhà in chỉ không đầy bốn tháng. Chỉ có Covid mới buộc tất cả trôi nhanh đến vậy.

Đến tuần cuối cùng của năm cũ, tôi mới nhận ra, năm 2021 của tôi lướt qua nhanh đến nỗi, mọi việc tưởng như bộ phim vừa xem trong giây lát.

Một cái Tết con Trâu vui vầy với thành quả chống dịch được thế giới khen ngợi. Những sách lược thành công, những anh hùng chống dịch, chiến thuật đánh đuổi giặc Covid với mục tiêu "zero Covid" ở mọi ngóc ngách Việt Nam được coi là thành công mỹ mãn... Cho đến những ngày cuối tháng tư, sắp bước vào nghỉ lễ, ổ dịch chủng mới Delta phát hiện ở TP HCM.

Với những gì virus gây ra ở các nước trên thế giới, đặc biệt là Ấn Độ, chính bản thân tôi là người ủng hộ "zero Covid" khi chương trình tiêm chủng diện rộng chưa bắt đầu. Chúng tôi đã nhắn tin, gọi điện tới các vị lãnh đạo xin được giãn cách xã hội dù ngắn ngày để gói gọn "con Delta" vô cùng phức tạp này.

Biết bao cố gắng của cả hệ thống và toàn dân đã đổ ra, nhưng hậu quả của cơn bão tràn qua thật khủng khiếp mà một người ở tâm dịch suốt ba tháng như tôi không bao giờ muốn nhắc lại. Những tổn thất là bài học đắt giá mà chúng ta luôn phải ghi nhớ. Những cường quốc y tế với phương tiện cấp cứu hồi sức hiện đại còn không giảm được tỷ lệ tử vong khi dịch bùng phát, trong khi một hệ thống y tế từ cơ sở đến trung ương còn thiếu và yếu như chúng ta làm sao xoay chuyển được tình hình? Ai cũng thấy sự dũng cảm và ý chí của những người tham gia chống dịch, nhưng với "vũ khí" thô sơ, ta đã không ngăn được cơn đại hồng thủy. Chúng ta đã không giữ lại được nhiều mạng sống cho người dân Nam bộ trong những tháng hè khốc liệt năm qua.

Những tháng cuối năm này, số ca nhiễm vẫn tăng chóng mặt, nhưng tình huống đã hoàn toàn khác. Vaccine đã được phủ diện rộng và tỷ lệ tử vong rơi chủ yếu vào nhóm chưa tiêm, bệnh nền nguy hiểm. Hệ thống y tế cũng đã kinh nghiệm hơn với việc phát hiện và điều trị ca tăng nặng. Việc điều trị cách ly người nhiễm tại nhà đã được xã hội chấp nhận. Tâm lý nghi kỵ người nghi nhiễm đã không còn vì ai trong chúng ta cũng có thể là F0 hay F1.

Phải làm gì để một năm mới tốt đẹp hơn? Như cuốn sách về Covid sắp xuất bản, tôi tin rằng chiến lược coi Covid như một bệnh, một chuyên khoa là hướng đi tất yếu trong thời kỳ thích ứng an toàn - cụm từ tôi tâm đắc.

Có xem Covid như một bệnh lý chuyên khoa, ta mới có thể yên tâm quay lại cuộc sống bình thường. Chỉ khi nắm chắc được sinh bệnh học, diễn biến tự nhiên và các biến chứng... tỷ lệ tăng nặng và tử vong sẽ được khống chế. Covid -19 sẽ như những đại dịch bùng phát dữ dội rồi thoái triển thành một loại cúm mùa mà lịch sử nhân loại từng chứng kiến.

Để được an toàn, chúng ta cần thay đổi cách đối xử với y tế. Củng cố lại hệ thống chữa bệnh từ cấp nhỏ nhất là phường, xã, huyện; xây dựng khoa truyền nhiễm tách khỏi khu điều trị thông thường từ các bệnh viện huyện đến trung ương; trang bị máy móc, thuốc men, phương tiện phòng hộ, kit test... đầy đủ là nhiệm vụ của cả chính quyền chứ không riêng ngành Y.

Đầu tư nhiều hơn vào con người với việc đào tạo nhân viên y tế bài bản, bảo đảm thu nhập và tạo hướng đi để phát triển chuyên môn là căn cơ để có một ngành Y thành công trong mắt xã hội. Nếu còn để những bác sĩ trẻ ra trường nhận lương tháng 5 triệu đồng và tiền chống dịch từ tháng 7/2021 vẫn chưa về tài khoản, chúng ta có lỗi.

Cuối cùng là đầu tư vào khoa học. Việt Nam có thể thúc đẩy chuyên ngành Covid học; nghiên cứu, thử nghiệm và tự sản xuất vaccine một cách bài bản; phối hợp sản xuất các thuốc kháng virus chất lượng và giá thành phù hợp ngay trong năm 2022. Khi các hướng dẫn khoa học và dễ hiểu được cập nhật liên tục, người dân không hoảng loạn bấu víu vào những luận cứ phi khoa học nữa.

Những việc quan trọng này, chỉ một mình Bộ Y tế loay hoay không thể thành công. Sự đồng thuận từ trên xuống dưới của mọi cấp chính quyền theo tôi là chìa khoá để mở ra một năm 2022 khác biệt cho đất nước.

Nguyễn Lân Hiếu

Về thói xấu của người Việt, nếu nói rộng ra là yếu tố phi văn hoá trong cộngđồng người Việt. Trong xã hội cũng có nhiều thái độ ứng xử khác nhau, nhưng phổbiến nhất là 2 dạng thái độ sau:

Thứ nhất: không thừa nhận, cho rằng đó là cá biệt, nói ra sợxấu, bạn bè biết, không chơi với mình nữa, nặng tư tưởng "tốt đẹp phô ra, xấu xađậy lại"... "đóng cửa trong nhà bảo nhau"... Quan điểm đó đúng là yêu đất nước,con người Việt Nam thật! Xong đó là cách yêu thụ động, yếm thế... rất có hại.

Thứ hai: thẳng thắn thừa nhận, chỉ rõ những hiện tượng xấutrong văn hoá Việt... từ đó nhận thức lại, tuyên truyền, giáo dục xây dựng nếpsống văn hoá ứng xử văn minh. Đây là cách yêu dũng cảm, có trách nhiệm đối vớiđất nước, đối với dân tộc.... Tôi ủng hộ quan điểm thứ hai.

Trong phạm vi nhỏ xin kể cho các bạn nghe về một trongnhững thói xấu của người Việt mà tôi là người trong cuộc, câu chuyện theo thứ tựthời gian.

Chuyện thứ nhất: Năm 2002, tôi có mặt trong mộtđoàn công tác, được đối tác mời đi làm việc tại Hàn Quốc, khách sạn nơi chúngtôi ở là khách sạn 4 sao nằm ở đông nam thủ đô Seoul và đương đối xa, và lại ởthời điểm đấy, nên tôi nghĩ chắc không có khách Việt Nam ở đây. Một lần, tôi vàanh bạn đi thang máy đi từ tầng hầm lên tầng 6, nơi phòng chúng tôi ở.

Trong thang máy chỉ có 2 anh em nên chúng tôi nói chuyện thoảimái, khi cầu thang tầng dừng ở tầng 2 có 4 người khách vào thì chúng tôi khôngnói chuyện nữa và cứ nghĩ họ là người Trung Quốc, trong cầu thang họ nhìn chúngtôi bằng con mắt không mấy thân thiện mặc dù họ biết chúng tôi nói chuyện bằngViệt. Lên tầng 5 họ ra khỏi thang và nói chuyện với nhau bằng tiếng.... Việt, lúcđó tôi thực sự ngạc nhiên... nếu tôi là người vào sau nghe tiếng và biết họ làngười Việt thì tôi sẽ hỏi ngay "ơ xin lỗi, các anh đến đây lâu chưa.....". Tôicứ nghĩ mãi không biết tại sao?

Chuyện thứ 2:Năm 2004, tôi được cử làm trưởng đoàn đicông tác Thái Lan, vì đã đi nhiều lần nên tôi dặn anh em rất kỹ, từng chi tiếtmột: ăn ở, sử dụng thiết bị sinh hoạt.... Khi đến khách sạn thì họ bố trí sẵn tôi và anh bạn phiên dịch ở tầng 2 còn anh em trong đoàn ở tầng 17, chúng tôilên phòng và chờ nhân viên lễ tân mang đồ lên.

Mệt nên ai cũng nằm nghỉ, phiên dịch cũng kịp thông báo chomọi người cách sử dụng thiết bị, danh sách phòng và điện thoại... Không thấy tạpvụ mang đồ lên, nên anh bạn phiên dịch gọi xuống lễ tân nhắc chuyển hành lý lên,họ nói chờ chút ít vì đã chuyển... Chờ mãi không thấy nên chúng tôi đi ăn cơm ởtầng 21, khi gặp mọi người, không thấy ai nói gì, khi xuống dừng ở tầng 17 đểanh em ra... thì thấy đồ của tôi và anh bạn vứt chỏng chơ ờ hành lang ngay trướccầu thang mà ai cũng biết của ai vì đều ghi cụ thể họ tên… thật buồn.... Chắchọ nghĩ tôi và anh bạn phiên dịch được ưu ái hơn nên "cho mày chết".... nhưngcòn buồn hơn là chuyện ăn uống.

Ảnh minh họa

Sau nhiều năm làm tình nguyện, Hou cảm thấy muốn giúp đỡ nhiều người hơn nữa. Năm 2019, cô dùng toàn bộ số tiền tiết kiệm 200.000 tệ (khoảng 675 triệu đồng) thành lập một trung tâm chăm sóc những người bị bệnh thận. 

Trung tâm đã hỗ trợ hơn 1.000 bệnh nhân, trong đó có 150 bệnh nhân nguy kịch được nhận khoản hỗ trợ tài chính lớn. Hou cho biết tất cả nhân viên và tình nguyện viên đều đang hoặc từng là bệnh nhân mắc bệnh thận.

Bên cạnh việc giúp bệnh nhân lấy lại hi vọng trong cuộc sống, Hou cho rằng mình cần có trách nhiệm nâng cao nhận thức cộng đồng về căn bệnh, với tinh thần "phòng hơn chữa". Cô tổ chức hơn 30 buổi diễn thuyết trước công chúng về căn bệnh này. 

"Tôi hi vọng mọi bệnh nhân mình giúp đỡ đều có thể cảm nhận được sự thay đổi trong cuộc sống theo hướng tích cực hơn. Và bất cứ khi nào họ nói 'cảm ơn', tôi đều rất vui", Hou tâm sự. 

Câu chuyện sau khi được đăng tải lên mạng xã hội đã nhận về rất nhiều bình luận của cộng đồng mạng. Đa số cảm phục và ca ngợi tấm lòng của cô Hou. 

"Cô ấy là bông hồng, mang đến hương thơm cho người khác. Cô ấy thật tuyệt vời vì có thể làm được điều này. Thật cảm động", một tài khoản viết.

"Chỉ có trải qua khó khăn, người ta mới thấu hiểu những nỗi khổ và sự vất vả của người khác. Cô ấy đã may mắn vượt qua được căn bệnh suy thận nên càng thấy trân trọng cuộc sống và mong muốn lan tỏa hi vọng, may mắn đến mọi người. Cảm ơn người phụ nữ mạnh mẽ, tốt bụng", người khác bình luận.

Người đàn bà 26 năm làm điều cảm động trong căn nhà bên sông