Kinh nghiệm thực tiễn trong nước và quốc tế 

Tại Việt Nam, Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá được Quốc hội ban hành năm 2012 và có hiệu lực thi hành từ tháng 5/2013. Để bảo vệ thanh thiếu niên khỏi thuốc lá truyền thống, Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá cấm bán, cung cấp thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi”. Từ đó đến nay, công tác phòng, chống tác hại thuốc lá đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. 

Tuy vậy, đến nay, Việt Nam vẫn nằm trong nhóm 15 quốc gia có tỷ lệ nam giới số người hút thuốc lá cao nhất thế giới. Trong khu vực các nước ASEAN, Việt Nam là quốc gia đứng thứ 3, có số người hút thuốc lá cao nhất, sau Indonesia và Philippines. 

Theo ThS.BS Nguyễn Thị An, Giám đốc Tổ chức HealthBridge, thuốc lá hiện nay rất dễ mua, dễ tiếp cận. Trong một điều tra tổng hợp về việc sử dụng thuốc lá của thanh thiếu niên, đã có đến 87,4% các em nói rằng bản thân rất dễ mua và tiếp cận với thuốc lá. Chúng ta không khó nhìn thấy thuốc lá được bày bán mọi nơi, mọi lúc, ngang tầm mắt của trẻ em ở các cửa hàng bán lẻ. Gần đây, trẻ còn dễ dàng tiếp cận và mua các sản phẩm thuốc lá từ mạng xã hội.

Trước thực tế đó, nếu quản lý thêm các sản phẩm thuốc lá mới, áp lực lên hệ thống quản lý, giám sát sẽ càng nặng nề. Vậy kinh nghiệm quốc tế với vấn đề này ra sao?   

Hiện có ít nhất 42 quốc gia/vùng lãnh thổ đã cấm mọi hình thức mua bán, sản xuất, nhập khẩu thuốc lá điện tử như Argentina, Brunei, Ấn Độ, Mexico,...  Với thuốc lá nung nóng, có ít nhất 16 quốc gia đã cấm sản phẩm này theo quy định hiện hành, trong đó có Brazil, Hàn Quốc, Ấn Độ…và 5 quốc gia trong khu vực ASEAN là Thái Lan, Brunei, Singapore, Campuchia, Lào.  

Nguyên nhân cho xu hướng nhiều quốc gia trên thế giới lựa chọn cấm thuốc lá mới nằm ở hiệu quả đã được chứng minh của chính sách này. Theo nghiên cứu về sử dụng thuốc lá điện tử trong giới trẻ ở 75 quốc gia, các nước cho phép sản phẩm này lưu hành trên thị trường thì tỷ lệ người hút thuốc lá điện tử gia tăng, trong khi đó các nước lựa chọn cấm hoàn toàn (chính sách quản lý ở cấp độ cao và chặt chẽ nhất) thì tỷ lệ hút thuốc lá điện tử thấp hơn nhiều. 

Điển hình là Thái Lan đã cấm nhập khẩu và buôn bán thuốc lá điện tử từ năm 2015 để bảo vệ thanh thiếu niên khỏi thuốc lá điện tử và nghiện nicotine. Nghiên cứu về sử dụng thuốc lá điện tử trong thanh thiếu niên Thái Lan chỉ ra rằng tỷ lệ người trẻ đang sử dụng thuốc lá điện tử ở nước này duy trì ở mức thấp là kết quả của chính sách cấm.

Trong khi đó, ngay cả ở các đất nước phát triển, việc quản lý thuốc lá mới vẫn là thách thức vì sự đa dạng quá mức của sản phẩm. Các sản phẩm biến đổi từng ngày với mẫu mã bắt mắt, thời thượng để thu hút giới trẻ. Thời gian ban hành luật, chính sách mới có thể mất đến nhiều năm nên không thể đuổi kịp tốc độ phát triển của các sản phẩm thuốc lá mới. 

Tại Hoa Kỳ, nơi thuốc lá điện tử được hợp pháp, giai đoạn 2017-2019 tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử tăng vọt từ 11,7% lên 27,5% ở học sinh THPT, và từ 3,3% lên 10,5% ở học sinh THPT. Tại Vương quốc Anh, sử dụng thuốc lá điện tử ở trẻ em gái 15 tuổi đã tăng từ 10% vào năm 2018 lên 21% vào năm 2021, trong khi ở New Zealand 27% thanh niên sử dụng thuốc lá điện tử. 

Như vậy, nếu việc quản lý thuốc lá mới tương tự thuốc lá truyền thống, liệu những gì đã xảy ra có lặp lại? Hiện nay, người trẻ ngày càng có nhiều cơ hội tiếp xúc và sử dụng các sản phẩm này. Do đó, việc quản lý sử dụng thuốc lá mới sẽ tác động tới tỷ lệ sử dụng thuốc lá mới, đặc biệt là trong giới trẻ.

Mai Anh

Trẻ cho mọi thứ vào miệng

Vì trẻ chưa biết nói để có thể hỏi được nên cho mọi thứ vào miệng để nhai, nếm là cách duy nhất để trẻ học về thế giới lạ lẫm bên ngoài. (Ảnh minh họa)

Giai đoạn: 3-4 tháng

Trẻ đang cố gắng học cách tìm hiểu và khám phá mọi vật xung quanh: cái này có rắn không? cái này có mềm không? cái này có ăn được không? Vì trẻ chưa biết nói để có thể hỏi được nên cho mọi thứ vào miệng để nhai, nếm là cách duy nhất để trẻ học về thế giới lạ lẫm bên ngoài.

Bố mẹ phải hết sức lưu ý không để những đồ vật nguy hiểm rơi vào tầm với của trẻ và phải đảm bảo mọi thứ trẻ cho vào miệng đều sạch và không làm trẻ tổn thương.

Trẻ thích ném đồ lung tung

Giai đoạn: trẻ được khoảng 6 tháng tuổi

Khi trẻ còn là em bé mới sinh, nếu bé làm rơi thứ gì đó, bé sẽ nghĩ rằng thứ đó sẽ ra đi mãi mãi. Đến tầm 6 tháng tuổi, bé sẽ nhận ra rằng có những thứ vẫn còn tồn tại kể cả khi bé không nhìn thấy chúng.

Bé sẽ rất thích trò ném đồ đạc lung tung, chẳng hạn ngồi từ trên ghế cao và ném đồ xuống để rồi ngó nghiêng khắp nơi xem đồ vật đã đi đâu mất. Đừng nổi giận với bé mà hãy vui vẻ chơi cùng bé bởi đây là trò chơi giúp bé học về nguyên nhân-kết quả, rèn luyện trí não phát triển.

Trẻ thích bôi thức ăn lên mặt hơn là cho vào mồm

Giai đoạn: 7-9 tháng tuổi

Đây là cách trẻ thể hiện sự tự lập của mình. Ở tầm tuổi này, bé còn rất nhỏ và có rất ít thứ để bé có thể tự mình điều khiển. Vì thế, có thức ăn trong tay để cầm nắm, nghịch ngợm và khám phá là một điều rất tuyệt vời với trẻ.

Bố mẹ đừng sốt ruột gạt hết mớ thìa và thức ăn hỗn độn từ tay trẻ để bón cho trẻ ăn. Hãy để trẻ có cơ hội được tự mình thực hành kĩ năng xúc, bốc thức ăn, vừa tạo niềm vui ăn uống cho trẻ, tránh làm con biếng ăn, lại nâng cao tính tự lập và cơ hội cho bé khám phá thế giới xung quanh.

Trẻ hét lên khi có ai đó bế trẻ

Giai đoạn: 7 tháng tuổi

Bé đang ở thời kì biết thế nào là lo lắng với người lạ, đã biết nhận thức thế nào là người quen và người mình không quen. Đây là một cột mốc quan trọng trong quá trình phát triển của trẻ.

Vì thế mà đừng ngạc nhiên nếu con sợ hãi khi nhìn thấy người bà đã lâu không gặp bé hay bác đưa thư lần đầu tới nhà. Điều bố mẹ cần làm là giúp con làm quen với những người lạ cho đến khi thời kì này qua đi, thường là tới khi bé được 15 tháng.

Trẻ chơi trò "thiên vị", đặc biệt thích bố hơn hoặc thích mẹ hơn, cho dù người kia đã cố gắng quan tâm tới trẻ.

Giai đoạn: 8-9 tháng tuổi

Trẻ bắt đầu nhận ra bố và mẹ có phong cách chăm sóc khác nhau và bé sẽ thể hiện sự thiên vị với một trong hai người. Thường thì trẻ sẽ chọn người dành nhiều thời gian ở bên trẻ hơn. Tuy nhiên, nếu trong bố và mẹ, ai chiều bé hơn, ai "mềm mỏng" với bé hơn thì rất có thể bé sẽ thích người đó hơn.

Cho dù bạn có là người bị trẻ kém yêu thích hơn thì hãy cứ kiên nhẫn và cố gắng dành nhiều thời gian bên con hơn. Càng ép trẻ phải yêu mình thì càng dễ phản tác dụng.

Trẻ không chịu nằm để thay tã

Giai đoạn: 9-12 tháng tuổi

Ở giai đoạn này, trẻ đã biết kiểm soát cơ thể tốt hơn. Vì thế mà thay vì chịu nằm yên ngoan ngoãn để mẹ thay tã cho thì bé còn "bận" ngó ngoáy chân tay và vận động liên tục.

Bố mẹ có thể dùng một đồ vật hấp dẫn gì đó để gây sự chú ý của con trong thời gian thay tã, chẳng hạn như một loại kem bôi dễ chịu khiến bé thích thú nằm im để được thay tã hay một món đồ chơi treo trên cao khiến bé ngắm mãi không chán.

(Theo Khám phá)

Bác sĩ Hà cho biết xe lăn là một thiết bị không thể thiếu tại các cơ sở khám chữa bệnh, phục vụ vận chuyển bệnh nhân. Việc sử dụng xe lăn để đưa bệnh nhân từ khoa điều trị đến các khoa khác là rất cần thiết.

Những trường hợp nặng phải duy trì thở oxy, nếu được chỉ định đi thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng (chụp, chiếu, xét nghiệm...) phục vụ chẩn đoán bệnh, bệnh viện phải bố trí ít nhất 2 y, bác sĩ đi cùng, sử dụng thêm bình oxy, bóp bóng Ambu... 

Để giảm bớt sức lao động cho nhân viên y tế, giảm cồng kềnh thêm dụng cụ đẩy bình oxy, vị bác sĩ này đã nghiên cứu, cải tiến xe lăn.

Chiếc xe này được thiết kế bởi khung chắc chắn, hình dáng như chiếc ghế ngồi có tựa lưng, bê mặt bằng nệm êm và có thêm bánh xe cùng tay cầm để đẩy hoặc cho người bệnh ngồi tự di chuyển. Xe gồm 4 bộ phận: xe lăn tay; bình oxy hỗ trợ; Ambu bóp bóng và túi đựng thuốc cấp cứu. 

Các bộ phận của xe lăn cũ được thiết kế kết hợp lại thành một xe lăn hoàn chỉnh, đảm bảo các chức năng. Xe dễ sử dụng và gấp gọn nên rất tiện lợi.

Chiếc xe sau khi hoàn thành được thử nghiệm tại khoa Nội Tổng hợp Bệnh viện Đa khoa Đức Thọ đem lại kết quả ngoài mong đợi, có thể áp dụng vào tất cả các khoa lâm sàng.

Bác sĩ Hà cho biết chi phí cho việc cải tiến một chiếc xe khoảng 150.000 đồng, rất phù hợp để nhân rộng, đặc biệt là với những bệnh viện có điều kiện kinh phí còn hạn chế. "Nhiều trung tâm y tế, bệnh viện tuyến huyện đã áp dụng mô hình này. Một số bệnh viện ngoài tỉnh cũng xin mô hình này để đưa vào hoạt động", bác sĩ cho hay.

Trong năm 2023, Sách vàng Sáng tạo Việt Nam công bố 79 công trình, giải pháp sáng tạo khoa học và công nghệ trên lĩnh vực khoa học tự nhiên, khoa học ứng dụng, khoa học xã hội và nhân văn đã đạt giải tại các cuộc thi từ năm 2021 đến tháng 6/2023.

Trong lĩnh vực y tế, một số công trình có sức lan tỏa cao như mô hình "Ngân hàng sữa mẹ" của thạc sĩ Lê Thị Thùy Trang, Bùi Minh Cường, Nguyễn Thị Thu Hà và các cộng sự Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh; ứng dụng phương pháp nút mạch kết hợp phá hủy khối u bằng MWA (đốt nhiệt vi sóng) trong điều trị ung thư biểu mô tế bào gan tại bệnh viện Bãi Cháy (Quảng Ninh) của nhóm tác giả Lê Tiến Hưng, Đoàn Thị Huệ và các cộng sự.